Epilepsi Cerrahisi Nedir?

Halk arasında ‘’Sara’’ olarak bilinen epilepsinin tedavilerinden biri epilepsi cerrahisidir. Çoğu epilepsi hastasında ilaçlar ile yanıt alınabilirken cerrahi prosedürler uygulanması gereken hastalar da mevcuttur.

Epilepsi Nedir?

İnsan beyni düzenli olarak elektrik sinyalleri ile uyarılır. Bu uyarılar tüm vücutta dolanır. Epilepsi beynin bazı bölgelerinde meydana gelen anormal elektrik sinyalleridir. Bu sinyaller sinir hücreleri ile tüm vücuda yanlış şekilde uyarılar gönderdiği için çeşitli semptomlar oluşturur. Bu semptomlar her yaştan kişiyi etkileyebilir. Sadece çocuklarda gerçekleşebilir ya da ömür boyu devam edebilir. “Bebeklerde epilepsi nedir?” Bebeklerde epilepsi nöbetlerine benzeyen semptomlar görüldüğünde en kısa sürede bir sağlık kurumuna başvurulması gerekir. Bebeklerde epilepsinin tedavisi için ilaç seçenekleri mevcuttur.

Epilepsi Nöbeti Nedir?

Nöbetler epilepsinin semptomudur. Beyindeki anormal elektriksel aktivite patlaması nöbetlere neden olur. Nöbetler birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar sürebilir. “Epilepsi krizi nedir?” Epilepsi krizi olarak da bilinen nöbetler bilinç kaybı, bayılma, olağan dışı ani hareketler gibi belirtilere neden olabilir. Birçok farklı nöbet türü vardır. Bu nöbetler ilk gerçekleştiğinde ya da çok şiddetli olduğunda sağlık kurumuna başvurmak gerekir. “g40 epilepsi nedir?” Hastaneye başvurulduğunda eğer bir epilepsi hastası tanı aldıysa nöbetler ile ilgili gelişen tüm durumlar g40 kodu ile belirtilir. Bu sayede kişinin tanı alan bir epilepsi hastası olup olmadığı görülebilir.

Epilepsi Nöbet Tipleri Nelerdir?

Beynin hangi bölgesinde başladığına göre epilepsi nöbeti tipleri farklılık gösterir. Bazı epilepsi nöbetinde bilinç kaybı, kontrolsüz vücut harekeleri olurken, bazı nöbetlerde belirtiler silik hissedilir. 30 saniye – 2 dakika arasında süren nöbetler 5 dakikadan uzun sürerse acil tıbbi yardım alınması gerekir. Bazı epilepsi nöbetleri; uyuşukluk, hantal davranışlar, garip tat ve kokular alma, bozulan zaman ve mekan duygusu, az konuşma ve çok yavaş hareket etme şeklinde de görülebilir. 

1) Basit Parsiyel Nöbet

Basit parsiyel nöbetlerde bilinç açık olur. Nöbetin kaynaklandığı beyin bölgesine göre nöbetin belirtileri değişir : 
Temporal lobdan kaynaklanan nöbetler; ani korku, daha önce olmuş bir olayı olmamış gibi hissetme veya olmamış bir olayı olmuş gibi hissetme, kötü koku ve tatlar alma ve içten gelen hoş olmayan bir hisle kendini gösterir. Frontal lobdan kaynaklanan nöbetlerde hareket ile ilgili sorunlar görülür. Parietal lobdan kaynaklanan nöbetlerde geçici uyuşukluk belirtileri, oksipital lobdan kaynaklanan nöbetlerde de görme alanının yarısını etkileyen flaş şeklinde ışıklar ve değişik renkler görme belirtileri gözlenir.

2) Kompleks Parsiyel Nöbet

Hastada basit parsiyel nöbete ek olarak bilinç etkilenmesi de meydana gelir. Çiğneme, yalanma, yutkunma ve bir şey arar gibi şaşkın bakınma hali olabilir. Bazen hasta elbiselerini çekiştirebilir ve etrafta dolaşabilir. Dakikalar sonra hatta bazen saatler sonra kendine geldiğinde hiçbir şey hatırlamayabilir.

3) Jeneralize Nöbet 

Tüm beyne yayılan jeneralize nöbetler halk arasında sara nöbeti olarak da bilinir. Kişi kaskatı kesilip yere düştükten sonra tüm vücut kaslarında kasılıp gevşemeler olur. Şiddetli hareketler kişinin kontrolü dışında gelişir. Bunun yanı sıra absans ya da “petit mal” adı verilen kimi jeneralize nöbetlerde vücutta her ne kadar hareket veya kasılma olmasa da kişi bilincini kaybeder.

Epilepsi Cerrahisi Nedir?

Epilepsi cerrahisi prosedürleri belirli nöbet türlerinin sayısını veya şiddetini azaltmaya yardımcı olabilir. Epilepsi cerrahisi beyinde nöbetlere neden olan bölgenin kesilmesini veya çıkarılmasını içerebilir. Epilepsi ameliyatından önce görüntüleme testleri ile beynin hedef bölgesinin işlevi incelenmelidir. Sadece bu parçanın çıkarılması değil bazı cerrahi olarak implante edilen cihazlar da epilepsiyi tedavi etmek için kullanılabilir. Bu cihazlar nöbeti önlemek için beyindeki elektriksel aktiviteyi düzenlemeye yardımcı olan dahili elektriksel stimülasyon sağlar. Cerrahi rezeksiyon, cerrahi bağlantı kesilmesi, stereotaktik radyocerrahi, lazer interstisyel termal terapi ve sinir uyarıcı cihazlar epilepsi cerrahisinde kullanılan yöntemlerdir.

Epilepsi cerrahi tedavisi nasıl yapılır?

Epilepsi cerrahi tedavisinin uygulanma biçimi seçilen prosedüre göre değişiklik gösterir. Prosedürler şunlardır:

• Cerrahi rezeksiyon: Bu ameliyat ile beyinde anormal elektrik sinyalleri yaratan bölgeler çıkarılır. Nöbetler şiddetli, riskli ve kontrol edilemeyen bir duruma geldiğinde tercih edilir.
• Cerrahi bağlantı kesilmesi: Beyinde nöbetleri meydana getiren bölüm ile sorunsuz beyin kısımları arasındaki bağlantı kesilir. Ciddi nöbetler geçiren kişilerde rezeksiyon gerçekleştirilemediğinde bu seçenek düşünülebilir.
• Stereotaktik radyocerrahi: Radyasyon ışınları kullanılarak nöbetlere neden olan sinir hücreleri yok edilir. İşlemler sırasında görüntüleme yöntemleri kullanılır.
• Lazer interstisyel termal terapi: Cerrahi diğer seçeneklere göre daha az invaziv bir yöntemdir. Kafatasında açılan bir delikten beyindeki sorunlu bölgeye yönlendirilen lazer sinir hücrelerini yok eder.
• Vagus siniri uyarımı: Köprücük kemiği altına puls üretici bir cihaz yerleştirilir. Bu cihazın elektrik kabloları ise boyundaki vagus sinirinin çevresine yerleştirilir. Bu cihaz nöbete neden olan sinyaller geldiğinde bunları engeller ve nöbet oluşumunun önüne geçebilir.

Epilepsi Hastalığı Nasıl Oluşur?

Beyin nörotransmitterler olarak bilinen sinir hücrelerinin, elektriksel uyarıların ve kimyasalların hassas bir karışımıdır. Beynin hangi bölümünü etkilediğine bağlı olarak farklı nöbet türleri vardır. Hücreler elektrik sinyalleri sonucu salgılanan kimyasal haberciler kullanarak beyinde birbirleriyle iletişim kurarlar. Bu sinyaller çok güçlü ve anormal şekilde oluştuğunda kişi bilincini kaybeder ve kasılmalar geçirir.

Epilepsi Hastalığı Neden Oluşur?

Bazı epilepsi vakalarında bir neden bulunmaz. Tanımlanabilir bir neden varsa bu neden beyni etkileyen bir durumdur. Herhangi bir hasar beynin işleyişini bozma ve nöbetlere neden olma potansiyeline sahiptir. Epilepsiye neden olabilecek faktörler şunlardır:

• Genetik
• Kafa travması
• Beyin tümörü
• Menenjit gibi enfeksiyonlar
• Gelişim bozuklukları

Epilepsi Hastalığı Belirtileri Nedir?

Epilepsi beyindeki anormal elektriksel yüklenmelerden kaynaklanır. Epilepsi sınırlı semptomlarla kendini gösterebilir ancak bazen nöbet çok hızlı yayılır ve ciddi semptomlar oluşabilir. Belirtiler epilepsinin beynin hangi bölümünü tutarak geliştiğine bağlı değişiklik gösterir. Epilepsi belirtileri şunlardır:

• Bakışların donuklaşması
• Kas sertleşmesi
• İstemsiz kas hareketleri
• Uzuvları kontrol edememe ve seğirmeler
• Bilinç kaybı

Epilepsi Hastalığının Riskleri Nelerdir?

Epilepsi (sara) hastalığı kişinin nöbetler sırasında zarar görmesine neden olabilir. Bir nöbet sırasında kişi düşebilir, bir yere çarpabilir ya da boğulabilir. Nöbetleri kontrol altına alınamayan kişilerin araba kullanmasına izin vermeyebilir. Nöbetler sırasında kişi kontrolünü kaybeder ve güvenli bir ortamda bulunmadığında gelişen istemsiz hareketler nedeniyle fiziksel olarak zarar görebilir. Aynı zamanda nöbetler sırasında kişi kontrolünü kaybettiği için dilini ısırması gibi riskler de vardır. Bazı epilepsi hastalarında Status epileptikus adı verilen 5 dakikadan uzun süren ve kişinin bilincini geri kazanamadığı nöbetler meydana gelebilir. Bu tıbbi bir acil durumdur ve mümkün olan en kısa sürede tedavi gerektirir.

Epilepsi Hastalığının Çeşitleri

Epilepsi hastalığının çeşitleri gerçekleşen nöbete göre değişiklik gösterir. Nöbet çeşitleri şunlardır:

• Jeneralize nöbet: Yaygın nöbet olarak da bilinen bu çeşit tüm vücudu etkiler. “Jeneralize epilepsi nedir?” Jeneralize nöbet ani bir bilinç kaybıyla başlar. Bilinç kaybını vücut kasılması ve bunu kasların istemsiz hareketi takip eder. Bu nöbetler sırasında dil ısırma ve mesane kontrolünün kaybı yaygın görülür. Hasta bilincini geri kazandığında kafa karışıklığı, uyuşukluk, hafıza kaybı, baş ağrısı ve ajitasyon yaşayabilir.Jeneralize nöbet çeşitleri de kendi içerisinde ayrılır. Bu çeşitler şunlardır:

• Absans: “Absans epilepsi nedir?” Absans epilepsi genelde çocuklarda görülür ve kaslarda hafif seğirmelere neden olabilir. Bu seğirmeler dışında kişinin donuk bakması da ortaya çıkan durumlar arasındadır. Petit mal epilepsi olarak da bilinir. “Petit mal epilepsi nedir?” Çocuklarda aniden başlayan epilepsi nöbetleri petit mal adıyla da bilinen absans nöbetlerdir. Çoğu kişide yetişkinlikten önce ilaçla iyileşme görülebilir.
• Tonik: Kaslarda sertleşmeler meydana getirir. Özellikle sırt, bacaklar ve kollarda meydana gelir.
• Klonik: Vücudun iki tarafında da çeşitli kasların istemsiz kasılıp gevşemesine neden olur.
• Miyoklonik: Vücudun üst kısmında, kollarda ya da bacaklarda kas kasılmalarına neden olur.
• Atonik: Nöbeti geçiren kişi istemsiz düşebilir. Kas tonusu kaybı meydana gelir.
• Tonik klonik: Vücut donuklaşır ve kas seğirmeleri gerçekleşir.

• Fokal nöbet: Fokal nöbetler vücutta kısmi olarak yaşanır. ”Fokal epilepsi nedir?” Anormal elektrik sinyalleri beynin bir bölgesinde başlar ve beynin etkilenen bölgesi tarafından kontrol edilen vücut kısımları etkilenir. Nöbet olağan dışı hareketler, duygular, hisler veya davranışlar içerebilir. İnsanlar fokal nöbetler sırasında farklı bilinç seviyelerine sahip olabilirler.

Epilepsi Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor muayenesi sırasında epilepsiden şüphe edildiğinde çeşitli görüntüleme yöntemlerine başvurulur. Doktor elektroensefalogram (EEG), bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi testlerin sonuçlarına dayanarak epilepsi tanısını koyabilir. Elektroensefalogram beyindeki elektriksel aktiviteyi ölçerek anormal elektrik sinyallerinin teşhis edilmesine yardımcı olur. EEG sadece epilepsinin teşhisini sağlamaz. Aynı zamanda epileptik nöbetlerin beynin küçük bir bölümünden mi yoksa tüm beyinden mi kaynaklandığını belirlemeye yardımcı olur.

Epilepsi Hastalığının Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Epilepsi antiepileptik ilaçların kullanımı, diyet tedavisi ve ameliyat ile tedavi edilebilir bir hastalıktır. İlaçlar beyin hücrelerinin aşırı ve anormal elektrik sinyalleri gönderme eğilimini azaltarak nöbetlerin meydana gelmesini engellemek için kullanılır. Diyet tedavisi ise ketojenik diyet ile gerçekleştirilir. Ketojenik diyet günlük beslenme sırasında yağın vücut tarafından kullanılan ilk enerji kaynağı olmasını sağlar. Bu şekilde gelişen nöbetlerde azalma gözlenebilir. Ancak bazı hastalar ketojenik diyete ve ilaç tedavilerine karşı dirençli olabilir. “Dirençli epilepsi nedir?” Dirençli epilepsi ilaç tedavilerine yanıt vermez. Aynı zamanda diyet uygulamaları da semptomların hafifletilmesinde etkili değildir. Bu durumda epilepsi ameliyatı tercih edilen bir yöntemdir. Fakat dirençli epilepsisi olan tüm hastalar ameliyat için uygun olmayabilir. Hastaların ameliyata uygunluğu ayrıntılı testler ile belirlenir.Epilepsi Hastalığı Kimlerde Görülür?

Epilepsisi olan birçok insanda belirgin bir tetikleyici olmadan nöbetler meydana gelebilir. Bazen epilepsi genetik yatkınlıktan kaynaklanabilir. Özellikle erken çocukluk döneminde nöbet geçiren bir kişinin epilepsiye genetik yatkınlığı olma ihtimali daha fazladır. Epilepsi hastası kişilerin nöbetlerini tetikleyebilecek durumlar şunlardır:

• Stres
• Uyku eksikliği
• Aşırı alkol kullanımı
• Bazı ilaçlar
• Yanıp sönen ışıklar

Epilepsi Nöbeti Geçiren Birine Nasıl Yardımcı Olabiliriz?

Nöbet geçiren kişi bilincini kaybeder ve hareketlerini kontrol edemez. Bu nedenle kişinin kendine zarar vermesine neden olabilir. Eğer epilepsili bir kişi nöbet geçiriyorsa yapılması gerekenler şunlardır:

• Kişiyi korumak ve güvende tutmak
• Boynundaki kolye ya da kravat gibi sıkan eşyaları çıkarmak ya da gevşetmek
• Nöbetin ne kadar sürdüğünü ölçmek
• Eğer tanınmayan bir kişi ise ya da ilk kez nöbet geçiriyorsa ambulans çağırmak

Sıkça Sorulan Sorular

Epilepsi beyin MR’da çıkar mı?

Epilepsi beyin MR’ı ile tanı alamaz ancak tanıya yardımcı olabilir ve beyindeki epilepsiye neden olabilecek durumların görülmesini sağlar.

Epilepsi stresten olur mu?

Stres tek başına epilepsiyi tetiklemez ancak epilepsi hastası bir kişinin nöbet geçirmesine neden olabilir.

Epilepsi zekayı etkiler mi?

Epilepsi zekayı etkileyen bir hastalık değildir ancak nöbetler sırasında kişi bilincini kaybedebilir.

Epilepsi hastalarının beslenmesi nasıl olmalı?

Epilepsi hastalığı için uzun yıllardır ketojenik beslenme modeli kullanılır fakat bu her hastada geçerli değildir. Eğer doktor tarafından gerekli görülürse bir diyetisyene yönlendirilerek ketojenik diyete başlanabilir.

Epilepsi cerrahisi kimlere uygulanabilir?

Epilepsi cerrahisi diyet ve ilaç tedavisi ile sonuç alınamayan kişilerde uygulanır. Aynı zamanda eğer tedavilere rağmen kişinin nöbetleri çok şiddetli geçiyorsa ve ciddi semptomlara neden oluyorsa cerrahi önerilebilir.