Tiroid Nedir? Belirtileri Nedir?
Oluşturma Tarihi: 21.09.2023 09:56 | Son Güncelleme: 21.09.2023 16:22
Tiroid, boynun ön tarafında bulunan ve vücut metabolizmasını düzenleyen bir bezdir. Tiroid, insan vücudunda boynun altında yer alan ve önemli hormonlar üreten bir bezdir. Bu hormonlar, metabolizma, enerji düzenlemesi, vücut sıcaklığı kontrolü, kalp atış hızı, kas fonksiyonları ve birçok diğer biyolojik sürecin düzenlenmesinde kritik bir rol oynarlar.
Tiroid Nedir?
Tiroid bezi boynun ön tarafında bulunur ve diğer birçok organı düzenlemeye yardımcı olmak için kanda dolaşan tiroid hormonları üretir, yani endokrin bir organdır. Tiroid hormonları, metabolizma, büyüme ve gelişme, kalp atış hızı, vücut ısısı ve ruh hali gibi birçok önemli vücut fonksiyonunu kontrol eder.
Tiroid Bezi Nasıl Çalışır?
"Tiroid bezi nedir?" sorusuna, boynun ön tarafında, adem elması olarak bilinen kıkırdağın hemen altında yer alan kelebek şeklinde bir organdır cevabı verilebilir. Yaklaşık 20 gram ağırlığındadır. Vücudumuz için hayati önemi olan hormonlar salgılar. Tiroid bezinin çalışması, beyindeki hipofiz bezinden salgılanan TSH (Tiroid Stimülan Hormon) tarafından kontrol edilir. TSH, tiroid bezine kan yoluyla ulaşır ve tiroid bezinin hormon üretimini tetikler.
Tiroid Belirtileri Nelerdir?
Tiroid belirtileri, hastalığın nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişebilir. Bazı insanlarda belirtiler hafif olabilir ve fark edilmeyebilir. Diğerlerinde ise belirtiler şiddetli olabilir ve günlük yaşamı etkileyebilir.
Belirtiler tiroid bezinin aşırı aktif (hipertiroidizm) veya yetersiz aktif (hipotiroidizm) çalışması durumunda görülebilir. Tiroid yüksekliği veya hipertiroidizm belirtileri arasında hızlı kalp atışı, kilo kaybı, sinirlilik, titreme, terleme artışı ve gözlerde şişme veya çıkık gibi semptomlar bulunabilir.
Hipertiroidizm (Aşırı Aktif Tiroid):
- Hızlı kilo kaybı
- Hızlı kalp atışı ve çarpıntı
- Terleme artışı
- Sık idrara çıkma
- Sinirlilik, anksiyete ve sinirli hissetme
- Kas zayıflığı ve titreme
- Uykusuzluk
- Gözlerde şişme veya çıkık (Graves hastalığında görülür)
- Ciltte incelme ve sıcaklık hassasiyeti
Hipotiroidizm (Yetersiz Aktif Tiroid):
- Yorgunluk ve enerji eksikliği
- Hızlı kilo alma veya zor kilo verme
- Soğuğa karşı düşük tolerans
- Kabızlık
- Depresyon ve hüzün
- Saç dökülmesi ve kırılgan tırnaklar
- Deri kuruluğu ve kaşıntı
- Konsantrasyon güçlüğü
- Adet düzensizlikleri (kadınlarda)
- Kas ağrıları ve eklem sertliği
Bu belirtiler kişiden kişiye değişebilir ve tiroid sorunları başka sağlık sorunlarına benzer belirtilerle de karışabilir.
Tiroid Çeşitleri Nelerdir?
Tiroid hastalıkları farklı tiroid bezinin çalışma düzenlerini etkileyebilir ve farklı tiroid çeşitlerine yol açabilir.
Tiroid hastalığı iki ana kategoriye ayrılır:
- Hipotiroidi: Tiroid bezinin yeterince hormon üretmediği durumdur.
- Hipertiroidi: Tiroid bezinin çok fazla hormon ürettiği durumdur.
Hipotiroidi
Hipotiroidi, tiroid bezinin yeterince hormon üretememesi durumudur. Bu durum, tiroid bezinin iltihabı, otoimmün hastalıklar, radyasyona maruz kalma, tiroid ameliyatı veya tiroid kanseri gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Hipotiroidi tedavisinde, tiroid hormonu takviyesi kullanılır. Tiroid hormonu takviyesi, tiroid bezinin ürettiği hormonları yerine koymaya yardımcı olur. "Tiroid hormonu nedir?" sorusunun cevabı olarak kısaca tiroid bezinden salgılanan ve vücutta metabolizma, enerji düzenlemesi ve çeşitli biyolojik işlevlerin kontrolünde önemli bir rol oynayan bir hormon cevabı verilebilir.
Hipertiroidi
Hipertiroidi, tiroid bezinin çok fazla hormon ürettiği durumdur. Bu durum, Graves hastalığı, toksik guatr, subakut tiroidit veya tiroid nodüllerinden kaynaklanabilir. Hipertiroidi tedavisinde, tiroid hormon üretimini azaltmak için ilaçlar, radyoaktif iyot tedavisi veya cerrahi kullanılabilir.
Tiroid Hastalıkları Nelerdir?
Tiroid hastalıkları, tiroid bezinin işlevini etkileyen tıbbi bir durumdur. Tiroid hastalıkları, tiroid bezinin normal işlevini bozan ve tiroid hormonlarının üretimini, salınımını veya işleyişini etkileyen bir dizi durumu içerir.
İşte yaygın tiroid hastalıklarından bazıları:
- Hipotiroidizm: Tiroid bezinin yetersiz çalıştığı durumdur. Bu durum, tiroid hormonlarının düşük düzeyde üretildiği veya vücuda yeterince salınmadığı anlamına gelir.
- Hipertiroidizm: Tiroid bezinin aşırı aktif olduğu durumdur. Graves hastalığı gibi otoimmün hastalıklar veya tiroid nodülleri nedeniyle oluşabilir.
- Hashimoto Hastalığı: Hashimoto hastalığı, otoimmün bir tiroid hastalığıdır ve tiroid bezine karşı vücudun bağışıklık sistemi saldırır.
- Graves Hastalığı: Graves hastalığı, tiroid bezinin aşırı aktif hale geldiği bir otoimmün hastalıktır.
- Tiroid Kanseri: Tiroid bezindeki hücrelerin anormal bir şekilde büyümesi ve bölünmesi sonucu ortaya çıkar. Tiroid kanseri belirtileri arasında, boğazda şişlik veya nodül, boyun ağrısı, ses değişiklikleri ve boyunda lenf bezlerinde şişlik yer alabilir.
- Tiroid Nodülleri: Tiroid bezinde benign (iyi huylu) veya nadiren malign (kötü huylu) nodüller veya kitleler olabilir.
- Subakut Tiroidit: Tiroid bezinin geçici olarak iltihaplandığı bir durumdur ve hipertiroidizm semptomlarına neden olabilir.
Tiroid Nasıl Tedavi Edilir?
Tiroid hastalıklarının tedavisi, hastalığın türüne, şiddetine ve bireysel hastanın durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Yaygın tiroid hastalıklarının tedavi yöntemlerinden bazıları şu şekilde:
Hipotiroidizm Tedavisi:
Tedavi etmek için genellikle sentetik tiroid hormonu levotiroksin (L-thyroxine) reçete edilir. Bu hormon, eksik olan tiroid hormonlarını yerine koyar. Tedavi sırasında düzenli kan testleri yapılır ve hormon düzeyleri izlenir. Doz ayarlamaları, hastanın ihtiyacına göre yapılabilir.
Hipertiroidizm Tedavisi:
Hipertiroidizmi tedavi etmek için ilaç ve radyoaktif iyot tedavisi ile tiroid cerrahisine başvurulabilinir.
Tiroid kanseri tedavisi, kanserin türüne ve evresine bağlı olarak cerrahi, radyasyon terapisi, radyoaktif iyot tedavisi ve kemoterapi gibi yöntemleri içerebilir. Tedavi planı, kanserin türü ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir.
Tiroid Nodülleri Tedavisi:
İyi huylu tiroid nodülleri genellikle izlenir ve tedavi gerektirmez. Ancak nodüller büyürse veya semptomlara yol açarsa cerrahi olarak çıkarılabilirler. Nadir durumlarda, radyoaktif iyot tedavisi de kullanılabilir.
Hashimoto Hastalığı Tedavisi:
Hashimoto hastalığı hipotiroidizme yol açtığında, tedavi genellikle levotiroksin gibi tiroid hormonu ilaçları ile semptomların kontrol altına alınmasını içerir.
Sıkça Sorulan Sorular
Tiroid bezi hastalıklarına ilişkin hastalar "tiroid nedir" ve "tiroid hastalığı nedir" gibi çok sayıda sorunun cevabını aramaktadır. Tiroid bezi ve hastalıklarına bağlı bazı sorular ve cevapları şu şekilde:
Tiroid Bezi İyi Çalışmazsa Ne Olur?
Tiroid bezi iyi çalışmadığında, tiroid hormonlarının düzgün düzenlenememesi vücutta çeşitli sorunlara yol açabilir. Hipotiroidizm (yetersiz tiroid aktivitesi) durumunda yorgunluk, kilo artışı, kabızlık, depresyon gibi semptomlar görülebilir. Hipertiroidizm (aşırı tiroid aktivitesi) durumunda ise hızlı kalp atışı, kilo kaybı, sinirlilik, titreme gibi semptomlar ortaya çıkabilir.
Tiroid Hastalığı Hangi Organlara Zarar Verir?
Tiroid hastalıkları özellikle tiroid bezine zarar verir, ancak aynı zamanda vücudun diğer organlarına da etki edebilir. Örneğin, hipotiroidizm kalp, karaciğer ve böbrekler gibi organların işleyişini etkileyebilir. Hipertiroidizm ise kalp, gözler ve kemikler dahil birçok organa zarar verebilir. Ayrıca, Hashimoto hastalığı gibi otoimmün tiroid hastalıkları, bağışıklık sisteminin diğer organlarına da zarar verme riskini artırabilir.
Tiroid Bezi Ağrı Yapar mı?
Normalde sağlıklı bir tiroid bezi ağrı yapmaz. Ancak bazı tiroid sorunları veya enfeksiyonlar tiroid bölgesinde ağrıya neden olabilir. Bu ağrılar genellikle tiroid bezinin iltihaplanması veya büyümesiyle ilişkilendirilir. Eğer tiroid bölgesinde ağrı yaşıyorsanız veya şüpheleniyorsanız, bir sağlık profesyoneline başvurmalısınız.
Tiroid Bezi İçin Hangi Bölüme Gidilir?
Tiroid bezinin sağlık sorunları için bir endokrinologa başvurmanız en uygun seçenektir. Endokrinologlar, tiroid bezinin işleyişini ve hormonlarını inceleyen uzman doktorlardır. Ayrıca, tiroid nodülleri veya tiroid kanseri gibi durumlar için cerrahi girişim gerektiğinde bir cerraha danışmanız gerekebilir. İlk adım, tiroid sorunları hakkında endokrinolog ile görüşmektir.
