Kan Fazlalığı

Kan Fazlalığı (Polistemi) Nedir?

Yapılan kan testlerinde, alyuvar da denilen kırmızı kan hücrelerinin normal değerlerin üstünde saptanmasına kan fazlalığı (polistemi) denir. Bu değerlerin kadınlar için Hemoglobin >16 g/dl veya Hemotokrit >48 % olması, erkekler için Hemoglobin >16,5 g/dl veya Hemotokrit >%48,5 olmasıdır.


 

Kan Fazlalığı Belirtileri Nedir?

Polistemisi olan hastalarda kan hücrelerinin artışı nedeni ile kan yoğunluğunda artma ve kan akışında yavaşlama olur. Buna bağlı olarak damar tıkanıklığı riski belirgin olarak artar. Hastalar çoğunlukla;

• Halsizlik
• Erken yorulma
• Baş dönmesi
• Baş ağrısı
• Bulanık görme
• Kulaklarda çınlama
• Ciltte kaşınma
• Aşırı terleme
• Ellerde ve ayaklarda yanma hissi
• Kolay morarma ve kanama gibi şikayetler ile başvurur.

Yapılan muayenede hastaların bazılarında tansiyon değerlerinde artış, karaciğer ve dalakta büyüme izlenir.  
 

Kan Fazlalığı Nedeni Nedir?

Polistemi nedenlerini primer ve sekonder nedenler olarak ikiye ayırabilir:
 

Primer Polistemi

Primer polistemide (Polistemia vera) vücudumuzun ihtiyacı olmamasına rağmen kemik iliğinde aşırı miktarda kırmızı kan hücresinin üretilmesine bağlı olarak hemoglobin düzeylerinde artış olur.
 

Sekonder Polistemi

Sekonder polistemi nedenleri çoğunlukla vücudun oksijen ihtiyacının arttığı durumlardır. Kalp ve akciğer hastalıkları, uyku apne sendromu, yüksek bölgelerde yaşama ve sigara kullanımı oksijen ihtiyacını yükselterek alyuvar sayısında artışa neden olur. Sporcularda da normal topluma kıyasla hemoglobin düzeyleri daha yüksektir. Bunun dışında kan yapımını uyaran hormon olan eritropoetin düzeyinde artışa neden olan ilaçlar ve bazı tümörler de polistemiye neden olabilir.  
 

Kan Fazlalığı Nasıl Anlaşılır?

Kan düzeyi yüksek saptanan hastalarda yapılan eritropoetin düzeyi, JAK2 ve/veya JAK2 Ekzon 12 mutasyonları ve kemik iliği biyopsisi tetkiklerinin sonuçlarına göre hastalara primer polistemi tanısı konur. Bu hastaların yaklaşık %80’inde eritropoetin düzeyleri düşük ya da alt sınırda saptanır. Ayrıca %95-97’sinde JAK-2 Gen mutasyonu da pozitif saptanır.  JAK-2 gen mutasyonu negatif saptanan hastalarda JAK2 Ekzon 12 mutasyonu analizi yapmak gerekir. Kemik iliği biyopsisi kemik iliğinde aşırı hücre yapımını göstermesi nedeni ile tanıda yapılması gereken güvenilir bir tetkiktir.
 

Kan Fazlalığı Tedavisi Nedir?

Liv Hospital Hematoloji Kliniği’nde primer polistemi (polistemia vera) tedavisinde öncelikli olarak kan akışını artıran ilaçlar (kan sulandırıcı) ve kan düzeyini düşürmek için kan boşaltma (flebotomi) işlemi uygulanır. Bu tedaviler ile hedeflenen sonuçlara ulaşılamaması durumunda kemik iliğinde kan yapımını baskılayan ilaçlar kullanılır. Hastanın ileri yaşta olması ve/veya damar tıkanıklığının olması durumunda tanı konur konmaz kan boşaltma ve kan akışını arttıran ilaçlarla beraber kan yapımını baskılayan ilaçlar da başlanmalıdır.
Sekonder polistemi tedavisinin temelini altta yatan nedenin tedavisi oluşturur. Kan yüksekliğine bağlı şikayetleri olan hastalarda kan boşaltma (flebotomi) yapılabilir.