Gelişmiş ülkelerde her 10 çocuktan 3’ünü etkileyen atopik dermatit, çocukluk çağının en sık karşılaşılan deri hastalıklarından biridir. Atopik dermatit (AD) veya atopik ekzema da olarak bilinen bu durum, çevresel ve genetik faktörlerin etkisi ile ortaya çıkan, ataklarla seyreden, tekrarlayıcı bir hastalıktır.
Yaşam Kalitesini Düşürür
Sıklıkla hayatın ilk yılında ortaya çıkar; olguların yarısı ilk 6 aydan önce, yüzde 85’i ise ilk 5 yaşta bulgu verir. Şiddetli olgularda çocuğun ve ailenin yaşam kalitesinde, çocukluk çağının diğer kronik hastalıklarından daha ciddi düzeyde azalmaya neden olabilir. Hastalığın gelişimi için en kuvvetli risk faktörü, birinci derece akrabalarda atopik bir hastalığın varlığıdır.
Tüm Vücutta Belirtiler Olabilir
Atopik dermatit 2 aylık dönemden itibaren yanaklar ve yüzün diğer bölgeleri, bacakların ön yüzü ve dirseklerin dış tarafında kaşıntılı, kızarık, akıntılı veya kabuklanan yaralar şeklinde kendini gösterir. Yoğun ve şiddetli kaşıntı hissi nedeni ile uykuya dalmakta güçlük veya uykudan uyanmaya neden olabilir. Şiddetli olgularda, bez bölgesi hariç tüm vücutta belirtiler olabilir. Artan yaş ile boyun ve ense, bacakların arka tarafı, bilekler ve dirseklerin ön tarafında daha sert, kalın, kızarık, kaşıntılı alanlar ortaya çıkar. Zamanla açık veya koyu renk değişimleri, kaşımaya ikincil olarak gelişen kalınlaşmış ve kabalaşmış deri görüntüsü izlenebilir. Daha büyük çocuklarda ve erişkinlerde el ayası ve ayak tabanları etkilenebilir.
Klinik Belirti ve Bulgularla Tanı Konur
Diğer pek çok hastalıkta, tanı, laboratuvar testlerinin yardımı ile konulduğu halde, atopik dermatit için böyle bir laboratuvar testi bulunmamaktadır. Atopik dermatit tanısı, klinik belirti ve bulguların bir araya gelmesi ile konulur. Kaşıntı, kuru deri, yaşa özgü yerleşim gösteren ve tipik görünümde deri bulguları, kronik ve tekrarlayıcı seyir atopik dermatit tanısı için önemli ipuçlarıdır.
Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedavide temel amaç derinin bariyer fonksiyonun düzeltilmesi, tetikleyici faktörlerden kaçınılarak alevlenmelerin önlenmesi ve atakların kontrol altına alınmasıdır. Tetikleyici faktörler arasında, düşük nem oranı, aşırı sıcak ve terleme, nemlendirici uygulanmadan tekrarlanan su teması, emosyonel stres, deri enfeksiyonları, deterjanlar, çözücüler, sert ve kurutucu sabunlar ile temas, alkol, astrenjan, parfüm içeren kişisel bakım ürünleri, yün gibi sert-kaşındırıcı giysiler sayılabilir. Bu nedenle atopik dermatitli çocuklar için pamuklu giysiler tercih edilmeli, ortam çok kuru ise iç mekanlarda soğuk hava buharı cihazları kullanılmalı, ortam ısısı terlemeye neden olmayacak şekilde ayarlanmalıdır. Uygun özellikteki nemlendirici krem ve pomatların düzenli olarak uygulanması, bariyer fonksiyonunu onarılmasına önemli oranda katkıda bulunur. Atak geliştiğinde ise hekime başvurulmalı ve uygun tedaviler önerilen şekilde kullanılmalıdır.
