Bahar Alerjisi Nedir? Belirtileri ve Tedavisi Nelerdir?

Bahar alerjisi, saman nezlesi ya da alerjik rinit olarak da bilinen ve bahar aylarının gelmesiyle pek çok insanda görülen bir durumdur. Sürekli burun akıntısı, hapşırma, göz yaşarması gibi semptomlarla kendini gösterir. Açık havada yapılan aktiviteler, polenlerin bu dönemde artması sebebiyle kişiyi zorlayabilir. Rüzgarla yayılan polen bahar alerjisinin ana nedenidir. Yeni biçilmiş çimen, buradan yayılan polenler de alerjiyi tetikleyebilir. Tek başına alerjik rinit, alerji ilaçları ve immünoterapi gibi yöntemlerle tedavi edilebilecek bir durumdur ancak bu kişilerde sinüzit, astım gibi olayların görülme olasılığının fazla olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Gerekirse uzman bir immünolojist ile görüşülmesi fayda sağlar.

 

Bahar Alerjisi Nedir?

Alerjik rinit, mevsimsel (saman nezlesi) ve pereniyal (sürekli) olarak ikiye ayrılır. Bahar aylarında görülen tipi mevsimsel alerjik rinittir. Alerji, immün (bağışıklık) sistemin vücuda zararlı olmayan maddelere karşı gösterdiği abartılı tepkidir. Alerjiye neden olan bu maddelere alerjen denir.
Bahar alerjisi, havadaki alerjenlerin vücuda ağız ya da burun yoluyla alınması sonucu oluşan alerjik reaksiyondur. Bu alerjenler çoğunlukla bahar ve yaz mevsimlerinde ağaçlardan, çimen ve çiçeklerden salınan polenlerdir. Bunların vücuda girişiyle vücudun immün sistem hücreleri olan mast hücreleri histamin salgılar. Salgılanan histamin burun akıntısı, kaşıntı, göz yaşarması ve kızarıklığı gibi semptomlara sebep olur. Kişide sinüzit, yorgunluk, göz altında morluk görülebilir. Aşırı reaksiyon gösteren kişilerde bahar alerjisi, astımı tetikleyebilir.



 

Bahar Alerjisi Belirtileri Nelerdir?

Semptomlar soğuk algınlığı ile karışabilir. Bahar alerjisinde, alerjenden uzaklaşıldığında semptomlar durulur ve kişi rahatlar ancak soğuk algınlığında devam eder. Bahar alerjisi belirtileri genelde aşağıdaki gibidir:

• Sinüslerin dolması nedeniyle olan baş ağrısı
• Mukus artışı sebebiyle yaşanan burun tıkanıklığı ve postnazal akıntı (boğazda mukus birikmesi, balgam oluşması)
• Boğaz ağrısı
• Burun akıntısı
• Genel bir rahatsızlık hissi
• Burun kaşıntısı, kaşımaktan veya silmekten dolayı burnun kızarması
• Genel bir yorgunluk hissi, uyku isteği

Üst solunum yoluna bağlı alerjik reaksiyon kendini bu tip belirtilerle gösterebilir. Her yaşta görülebilir ancak çocukluktan ergenliğe geçişte görülme olasılığı sıktır.
 

Bahar Alerjisi Bulaşıcı mı?

Alerjiler virüs yada bakteri kaynaklı bir hastalık değildir. Vücudun belli maddelere gösterdiği tepkidir. Soğuk algınlığı gibi bakteri kaynaklı durumlar benzer semptomlar gösterir ve bulaşıcıdır ancak bahar alerjisi bulaşıcı değildir.
 

Bahar Alerjisi Ne Zaman Olur?

Polen yoğunluğu çok değişkendir. Kişinin yaşadığı yerdeki doğal çevreye bağlıdır. Bulunan ağaçların tipi, sayısı, polen oluşturabilecek bitkilerin varlığı bahar alerjisinin tetiklenmesini etkiler. Bahar alerjisi olan kişi buna göre tedbirini almalı ve rüzgarın daha az olduğu, polenlerin daha az uçuştuğu saatlerde dışarı çıkmalıdır.  
Mevsimsel olarak ise ağaçların ve çiçeklerin polenlerini saçmaya başladıkları zaman bahar alerjisi baş gösterir. Bu sezon ülkeden ülkeye ve ekosisteme göre değişiklik gösterir. Aynı ülke içinde, farklı illerde, farklı aylarda polen yoğunluğu değişebilir. Yine de "Bahar Alerjisi Hangi Ayda Olur?" diye merak eden kişiler için alerjinin genelde nisan, mayıs, haziran, temmuz aylarında sık görüldüğü söylenebilir.


 

Bahar Alerjisi Nasıl Anlaşılır?

"Bahar Alerjisi Nasıl Teşhis Edilir?" sorusu bahar aylarında sıklıkla karşımıza çıkan sorulardan biridir. Kişi, bahar aylarında şüphe ettiği alerji semptomları nedeni ile bir alerji ve immünoloji uzmanı görüşmelidir. Alınacak ayrıntılı öyküde, burun akıntısı gibi semptomların ne zaman ve hangi ortamlarda olduğu sorgulanır. Doktor, burunda mukus artışı ile oluşan ödem ve postnazal akıntı durumlarını inceler. Tanıyı kesinleştirmek için bazı ileri tetkikler yapılabilir. Bunlar alerji testleri, burundan sürüntü örneği alınması gibi tetkiklerdir.  
Deriye yapılan alerji testi yaygındır. Zararsız ve kan alınmasına gerek olmayan bu testte kişinin genelde ön kolu kullanılır. Hastanın derisi çizilir ve alerjenlerin nereye uygulanacağı belirlenir. Bu işlemden sonra 10-20 alerjen solüsyon haline getirilerek uygulanır. Yaklaşık yarım saat sonra deride ürtiker (deri alerjisi) oluşan bölgelere uygulanan maddelere kişinin alerjisi olduğu kabul edilir.
 

Bahar Alerjisi Bebeklerde Olur mu?

Bebekler de yetişkinler gibi bahar alerjisi yaşayabilir. Bu sebeple bahar alerjisi bebeklerde de gözükebilir. Ancak 2-3 yaşın altında pek görülmez. Anne-babada alerjik rinit olması bebekte de görülme riskini artırır. Fark edilmesi için ebeveynin dikkatli gözlemi önemlidir. Hapşırma, nefes almada zorluk, burun akıntısı ve bebeğin gözlerini kaşıması gibi semptomlar sıktır. Özellikle hava almak için dışarıda, parkta, bahçede gezdirilen bebekte bu belirtilerin görülmesi ile şüphelenmek gerekir. Bir çocuk alerji uzmanına randevu alınmalıdır.
Bebeklere rahatça antihistaminik ve kortizol spreyleri verilmez. En iyi tedavi alerjenin çok olduğu alanlardan uzak tutarak korumaktır. İlkbahar, yaz ayları pencerelerin çok açılmaması ve çarşaflara polen yapışma olasılığına karşı çarşafların değiştirilmesi, yıkanması önerilir.
 

Bahar Alerjisi Tedavisi Nedir?

"Bahar Alerjisi Nasıl Geçer?" sorusunun cevabını arayan kişilere bahar alerjisi tedavisi için birçok tedavi yöntemi olduğunu söylemek mümkün. Bunun için yaşam tarzında değişiklik yapılabilir. Alerjenlerden korunma yolları denenir. Bağışıklık sistemini güçlendirmek için vitamin takviyesi alınmalıdır, bol su içilmelidir ve düzenli beslenme gerekir.
Bunun yanında ilaç tedavisi verilir. Antialerjik (alerjen karşıtı) antihistaminik ile hastanın immün sisteminin baskılanması, histamin üretiminin azalması hedeflenir. Böylece kişide daha az semptom görülür ve rahatlama sağlanır. Kortizonlu burun spreyleri de verilerek burun akıntısı, kaşıntısı gibi belirtiler azaltılır. Burun tıkanıklıklarını gidermek için dekonjestanlar verilebilir. Bazı preparatlarda dekonjestanlar antihistaminiklerle kombine edilebilir.


 

Bahar Alerjisi Ameliyatı Var mı?

Burun ameliyatı, bahar alerjisinin kalıcı çözümü için bir yol değildir. Semptomlarda rahatlamaya gidilmesi için ameliyat önerilebilir. Burun etlerinden kaynaklı halihazırda nefes almakta zorlanan bir kişide gelişen bahar alerjisi nefes darlığına gidebilir. Bu nedenle burun etlerinin küçültülmesi işlemi yapılabilir. Ameliyat sonucunda alerjenin burunda temas ettiği ve reaksiyon gösterdiği yüzey alanı da azalır ve bu daha kişide daha az tepki görülmesini sağlar. Böylece kişinin ilaç dozu azaltılabilir, yaşam kalitesi artar ve nefes alması kolaylaşır.
Burun şeklinde bir problemin de alerjiye negatif etkisi olabileceğinden rinoplasti ameliyatlarının faydası olur. Ancak bahar alerjisi ameliyatla tamamen çözülemez.
 

Bahar Alerjisi İçin Aşı Var mı?

Alerji aşılarının yapıldığı tedaviye immünoterapi dalı altında incelenir. Uzun bir süreçtir ve alerjinin ilaçla kontrol altına alınamayan durumlarda yapılır. Amaç, minimum dozdan başlayıp artan dozlarda kişinin duyarlı olduğu alerjen verilerek kişinin vücudunun bu alerjene tepkisinin araştırılmasıdır. İlk zamanlarda hafif yan etkiler görülebilir. Ciddi reaksiyon görülürse en yakın sağlık merkezine gidilmelidir.
Alerji aşısı hem tedavi edicidir hem de koruyucudur. Alerjik rinit için aşı tedavisi hastalığın erken döneminde yapılmalıdır. Her hasta aşı tedavisi için uygun olmayabilir. Ağır astım hastalarında, 5 yaşından küçük çocuklara, kanser veya otoimmün hastalığı olanlarda aşı tedavisi yapılmaz.


 

Bahar Alerjisi Akciğeri Etkiler mi?

Bahar alerjisinde görülen mukus artışına benzer mukus artışıyla akciğeri tıkayan obstrüktif akciğer hastalıkları; astım, KOAH ve bronşektazidir. Bahar alerjisi astımı tetikleyerek akciğerlerde hasar oluşmasına sebep olabilir.
Bronşektazi akciğerlere giden bronşların harabiyeti ile bronşların kalıcı olarak genişlemesidir. Alerjik astıma aynı zamanda bronşektazinin de eşlik etmesi olasıdır ve bu akciğer harabiyetine sebep olabilir. Bahar alerjisi, tek başına akciğerlere şiddetli derecede zarar vermez.
 

Bahar Alerjisi Astım Yapar mı?

Astım, solunum yollarını tıkayan ve bu nedenle nefes almasını zorlaştıran kronik bir solunum hastalığıdır. Vücut toz, duman, polen gibi alerjenlere solunum yolu kaslarını kasarak, mukusu artırarak ve hava yolunu daraltarak tepki verir. Öksürük, hırıltılı nefes, göğüste sıkışma hissi ile kendini gösterir ve ataklar halinde yaşanır.
Astımların çoğu alerjik kaynaklıdır. Kontrol altına alınmayan, tedavi edilmeyen bahar alerjisi astım yapan önemli risk faktörlerindendir.Bahar alerjisi astımı tetikleyebilir ancak kişi, bahar alerjisini astım sanabilir. En büyük farkları alerjide kaşıntı, astımda sabaha karşı nefes darlığı ve öksürükle uyanma gibi semptomların gözükmesidir.

Bahar alerjisi olduğundan şüpheleniyorsanız kontrollerinizi yapmakta gecikmeyiniz, Liv Hospital’da İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları bölümü bulunmaktadır.