Fizioterapiya və Rehabilitasiya
Fizioterapiya və Reabilitasiya
Fizioterapiya və Reabilitasiya Klinikası
Liv Bona Dea Hospital Fizioterapiya və Reabilitasiya Klinikasında elektroterapiya bölmələri (TENS, ultrasəs, qısa dalğa, lazer, qalvanik və diadinamik cərəyanlar, elektrik əzələ stimulyasiyası), cybex, traksiya, ESWT, biofeed-back, maqnit oturacaq, maqnit sahəsi terapiyası və hidroterapiya kimi son texnologiyalara uyğun müasir cihazlarla təchiz olunub. Müalicə zamanı biodex, treadmill, velosiped, CPM, həmçinin idman üçün lazım olan müxtəlif alət və avadanlıqlardan istifadə edilir.
Ortopedik Reabilitasiya Nədir?
● Onurğa cərrahiyyəsi
● Total diz, qalça, dirsək və çiyin protezi əməliyyatları
● Çiyin rotator cuff təmir əməliyyatı
● ÖÇB rekonstruksiyası əməliyyatı
● Menisektomiya kimi artroskopik diz əməliyyatı
● Artroskopik qalça impingement əməliyyatları
● Axilles vətəri təmiri
● Tələ neyropatiya əməliyyatları (CTS, TTS, Kubital tunel sindromları)
● Ətraflardakı tendon, sinir lezionu və təmiri
● Sınıq reabilitasiyası
● Sudeck atrofiyası (RSD)
● Donuq çiyin
● Konromalazi Patella və s.
Nevroloji Reabilitasiya Nədir?
Xəstələrdə tarazlıq, ambulasiya, gündəlik həyat fəaliyyətləri, əzələ gücü və funksiya itkilərini bərpa etmək üçün həyata keçirilir.
● Onurğa beyni zədələnmələri
● Beyin zədələnməsi
● CP
● MS
● İnsult
● ALS
● Parkinson
● Fasial paraliz (Üz iflici)
● Miopatiya
● Gərginlik tipli baş ağrısı
● Xroniki bel ağrıları və s.
İdman Reabilitasiyası Nədir?
● Kürək, bel və boyun ağrıları
● Əzələ, tendon zədələnmələri
● Bağ və oynaqlardakı dartınma və ya burxulmalar
● Sınıqdan sonra reabilitasiya
● Əzələ qısalığı, zəifliyi və kondisiyanın ölçülməsi və reabilitasiyası və s.
Revmatizm Xəstəliklərində Reabilitasiya Nələrdir?
● Fibromialgiya, miofasial ağrı sindromları
● Artroz (kirəclənmə)
● Ankolizan spondilit
● Xroniki revmatoidli artrit deformasiyaları üçün reabilitasiya və s.,
Pediatrik Reabilitasiya Nədir?
● Serebral Palsi (CP)
● Tortikolis
● Erb –Duschen palsi
● Duchenne əzələ distrofiyası
● Kongenital deformasiyalar və s.
Plastik Əməliyyatdan Sonra Reabilitasiya Nədir?
●
● Yanıq reabilitasiyası
● Botoks prosedurundan sonra həddindən artıq zəiflik
● Flep tətbiqindən sonra qanlanmanın artırılması
● Kosmetik əməliyyatdan sonra ağrını azaltmaq üçün müalicə
● Kontraktura və s.
Qadın Sağlamlığı və Reabilitasiyası Nədir?
● Doğuşdan əvvəl və sonra pelvik ağrılar
● Hamilələr üçün duruş analizi və məşq təlimi
● Sidik qaçırma (stres, urgent sidik saxlamazlıq)
● Dismenoreya
● Vaginizm
● Disparanoya
● Çanaq dibi əzələlərinin zəifliyi ilə müşahidə edilən digər xəstəliklər
● Hamiləlikdə yaranan qalça və bel ağrısı (piriformis sindromu, koksalgiya, lumbar hiperlordoz
● Hiperemezis gravidarum (xüsusilə ilk üç ayda qusmaların azaldılması)
Fizioterapiya və Reabilitasiya Klinikasında Tətbiq olunan Digər Müalicələr
● Klinik Pilates
● Hamilə Pilatesi
● Quru İynələmə
● Kayropraktik Prosedurlar
● Manual Terapiya
● Sensor İnteqrasiya
● Post-covid Reabilitasiya
● Kök hüceyrə prosedurundan sonra nevroloji reabilitasiya
● Limfedema müalicəsi
● Osteoporoz
● Temporomandibulyar oynaq disfunksiyası, kontrakturası
● Vertiqo və tinnitus (servikal lordoz və ya spondilozislə bağlı)
● Epin calcanei (Topuk tikanı) epikondilitdə ESWT tətbiqi
● Duruş analizi və s.
● Tenisçi dirsəyi, qolfçu dirsəyi, topuq tikanı, axilles tendiniti və çiyin tendinitləri kimi müalicəyə müqavimətli tendon və digər yumşaq toxuma xəstəliklərinin müalicəsində ESWT (extracorporeal shock wave therapy) tətbiq edir və çox uğurlu nəticələr əldə edir.
TƏQDİM OLUNAN XİDMƏTLƏR
Kardiopulmonar Reabilitasiya
Kardiopulmonar reabilitasiya ürək və tənəffüs yolları xəstəliklərində tətbiq edilən reabilitasiya üsuludur. Kardiak reabilitasiya və pulmonar reabilitasiyaya bölünür. Liv Bona Dea Hospital Fizioterapiya Klinikasında tətbiq edilən Kardiopulmonar Reabilitasiyasının məqsədi xəstənin həyat keyfiyyətini və müddətini uzatmaq, xəstəlik risklərini minimuma endirmək, fəsadların qarşısını almaq və azaltmaqdır.
Kardiak Reabilitasiya
Kardiak Reabilitasiya ürək xəstəliyi olan bir insanın fiziki, sosial, psixoloji və peşə fəaliyyətinin optimal səviyyəsinə çatması üçün edilən bütün reabilitasiya işləridir. Liv Bona Dea Hospital Fizioterapiya Klinikasında miokard infarktı və koronar arteriya xəstəlikləri (KAX), koronar angioplastika, koronar arteriya bypass qreftləmə (KABG), ürək qapaqlarının dəyişdirilməsi, ürək transplantasiyası, xroniki ürək çatışmazlığı, kardiomiyopatiya kimi xəstəliklərdə tətbiq edilir.
Kardiak reabilitasiya necə və kimlər tərəfindən həyata keçirilir?
Liv Bona Dea Hospitalda Kardiak Reabilitasiya fizioterapiya və reabilitasiya mütəxəssisləri, kardioloqlar, fizioterapevtlər, dietoloqlar, tibb bacıları və psixoloqlardan ibarət bir qrup tərəfindən həyata keçirilir. Kardiak Reabilitasiya proqramına xəstələrin qiymətləndirilməsi, qidalanma tövsiyələri, lipid müalicəsi, hipertoniya müalicəsi, siqaretdən imtina ilə bağlı məsləhətlər, çəkiyə nəzarət, diabet müalicəsi, psixososial qiymətləndirmə və müalicə, fiziki aktivliklə bağlı məsləhətlər və məşq təlimi daxildir. Proqram planlaşdırılarkən xəstəyə əvvəlcə xəstəlik haqqında məlumat verilir, ətraflı qiymətləndirilir, ürək xəstəliklərinə aid risk faktorları təyin edilir, dayaq-hərəkət aparatının müayinəsi aparılır, məşq qabiliyyətini təyin etmək üçün idman testi aparılır. Məqsəd xəstə üçün xüsusi, uyğun, effektiv və təhlükəsiz məşq proqramını yaratmaq və həyata keçirməkdir. Həyati göstəricilər (nəbz, qan təzyiqi, oksigen saturasiyası, EKQ), tənəffüs və yorğunluq vəziyyəti yoxlanılır və velosipeddə və ya qaçış aparatında məşq proqramına qəbul edilir. Proqram Kardiak reabilitasiya üzrə təlim keçmiş tibb işçilərinin nəzarəti altında həyata keçirilir. 6-8 həftə davam edən reabilitasiya həftədə 3-5 dəfə məşq proqramı olaraq davam edir.
Kardiak reabilitasiyanın faydaları nələrdir?
Kardiak reabilitasiya proqramı ilə ürək tutması və ani ölüm riski azaldılır.
• Ürək-damar funksiyaları və tutumu maksimum dərəcədə artır.
• Damar tıxanmasının qarşısı alınır.
• Fərdin dözümlülüyü artır, ağciyər tutumu artır, yorğunluğu azalır, nəfəs alması yaxşılaşır, daha uzun məsafələri yeriyə bilir, pilləkənləri daha rahat çıxa bilir.
• Həyat keyfiyyəti yüksəlir, narahatlığı azalır, yuxusu nizamlı olur və peşəsinə qayıda bilir.
• Ürəyə birbaşa müsbət təsirləri var (endotelin bərpası, plakların stabilləşməsi). Qan təzyiqi tənzimlənir.
Pulmonar reabilitasiya
Pulmoner reabilitasiya simptomatik olan və tez-tez gündəlik həyat fəaliyyəti azalan xroniki respirator xəstəlikləri olan xəstələrdə sübuta əsaslanan, multidisiplinar, fərdiləşdirilmiş müalicə yanaşmasıdır. Ağciyər xəstəlikləri dünyada ölüm və əlilliyə səbəb olan ən mühüm xəstəliklərdən biridir. Ən çox müşahidə edilən xroniki ağciyər xəstəliyi Xroniki Obstruktiv Ağciyər Xəstəliyidir (XOAX) və bu, ağciyər xəstəliyi ilə bağlı ölüm və əlilliyə səbəb olan ən mühüm faktordur. Xroniki ağciyər xəstəliklərinin, xüsusilə XOAX-ın müalicəsində əhəmiyyətli irəliləyişlər əldə olunsa da, tədqiqatlar göstərdi ki, bu müdaxilələrin əksəriyyəti müalicəvi deyil və dəstəkləyici reabilitasiya proqramlarına ehtiyac artıb.
Pulmonar reabilitasiyanın məqsədi nədir?
Komplikasiyaların profilaktikası və müalicəsi
• Tibbi müalicələrə uyğunluğun artırılması
• Təcili yardım şöbəsinə müraciətlərin və xəstəxanada yatışların azaldılması
• Xəstəyə xəstəliyə müqavimət göstərə bilməsi, tab gətirməsi üçün təlimləndirilməsi
• Xəstəni reabilitasiya proqramında məsuliyyət daşımağa və sağlam qalmağa hazırlamaq, psixososial funksiyaları və mübarizə mexanizmlərini optimallaşdırmaq, xəstəni daha aktiv, məhsuldar və emosional olaraq məmnunedici həyata qaytarmaq.
Kimlərə tətbiq edilə bilir?
Liv Bona Dea Hospitalda Pulmonar reabilitasiya XOAX, kistik fibroz və bronxektaziya, xroniki tənəffüs çatışmazlığı, kəskin tənəffüs çatışmazlığı, sinir-əzələ və döş qəfəsi xəstəlikləri, interstisial ağciyər xəstəlikləri, əməliyyatdan əvvəl və sonra, yuxu-tənəffüs pozğunluqları, ağciyər transplantasiyası və traxeostomiyası olan xəstələrə tətbiq oluna bilər.
Pulmonar reabilitasiya necə və kimlər tərəfindən həyata keçirilir?
Pulmonar reabilitasiyada ilk mərhələ xəstənin qiymətləndirilməsi ilə başlayır. Xəstənin anamnezi və fiziki müayinəsi, ağciyərləri və tənəffüs yollarını qiymətləndirmək üçün laboratoriya testləri, ağciyər funksiya testləri, məşq qabiliyyətini qiymətləndirmək üçün müxtəlif testlər aparılır. Nəticələrin qiymətləndirilməsi ilə fərdi pulmonar reabilitasiya proqramı müəyyən edilir.
Xərçəng reabilitasiyası
Bu gün diaqnoz və müalicə imkanlarının artması ilə xərçəng xəstələrinin sağalma sürəti artır. İnsanı fiziki, sosial və psixoloji cəhətdən təsir edə bilən xərçəngdə reabilitasiya həyat keyfiyyəti baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Fiziki aktivlik və idman vacibdir
Liv Bona Dea Hospital Fizioterapiya və Reabilitasiya Klinikasında xərçəng ağrılarının azaldılması üçün fizioterapiya prosedurları, uşaqlar üçün neyro-inkişaf müalicə yanaşmaları, sensor, qavrayış və koqnitiv təlim, gündəlik həyat fəaliyyətlərində müstəqilliyin təmin edilməsinə yanaşmalar, ortopedik və köməkçi cihazlar, gündəlik həyat fəaliyyətlərində enerjiyə qənaət üsulları, mobilizasiya üçün köməkçi vasitələrin seçilməsi və təlimi ilə ailə təhsili təlimləri uğurla həyata keçirilir. Bundan əlavə, fiziki aktivlik və idmanın faydaları haqqında maarifləndirmə proqramları, sağlam insanların xərçəng və əhalinin sağlamlığı üçün risk faktorları haqqında məlumatlandırılması proqramları da həyata keçirilir.
Həyat keyfiyyətini artırır
Xərçəng diaqnozu qoyulan xəstələrin 54 faizinin reabilitasiyaya ehtiyacı var. Çünki xərçəng xəstələrində funksional əlilliyə səbəb olan və reabilitasiya tələb edən bir çox hallar var. Yorğunluq, zəiflik, kondisiya itkisi, ağrı kimi ümumi problemlərlə yanaşı xüsusi xərçəng növlərində daha ön planda olan yerimə problemləri, özünə qulluq problemləri, ünsiyyət problemləri, disfagiya, limfedema, təzyiq yaraları, paraneoplastik sinir-əzələ sindromları, beyin metastazları, onurğa beyni metastazları, osteoporoz, sidik kisəsi-bağırsaq disfunksiyası, cinsi disfunksiya və ya kimyaterapiya və radioterapiya ilə əlaqədar yan təsirlər də müşahidə edilə bilər. Fərdi olaraq planlaşdırılmış, real məqsədləri olan, xəstənin fəal iştirakını təmin edən, təhsil və psixososial məsləhət elementinə malik olan multidisiplinar reabilitasiya proqramı xərçəng xəstələrinin şikayətlərini azaldaraq funksional imkanlarını və həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə artırır. Reabilitasiyanın hər mərhələsində insanın fiziki, emosional, cinsi, sosial və peşə ehtiyacları müəyyən edilməli və müalicəni şəxsə uyğun olaraq planlaşdırmalıdır.
Xərçəng reabilitasiyası nədir?
Xərçəng reabilitasiyası xərçəngli xəstənin xəstəlik və müalicə üsulları ilə müəyyən edilmiş hədlər daxilində maksimum fiziki, sosial, psixoloji və peşə funksiyalarını əldə etməsinə kömək etməkdir.
Xərçəng reabilitasiyasının məqsədi nədir?
Xərçəng reabilitasiyasında məşq proqramları ilə yetkin və pediatrik xəstələrdə xərçəngin müxtəlif növlərində erkən dövrdən başlayaraq əzələ-skelet sisteminin tonusunu qorumaq, tənəffüs məşqləri ilə insanın sərf etdiyi səyi azaltmaq, yorğunluq səviyyəsini minimuma endirmək, həyat keyfiyyətini artırmaq məqsədi daşıyır.
• Onurğa sınığı riski olan xəstələrdə qarın əzələlərini və kürək əzələlərini gücləndirmək və yıxılma riskinin qarşısını almaq üçün əzələ gücləndirici məşqlər, aşağı intensivlikli aerobik məşqlər (gəzinti, velosiped sürmə kimi) tarazlıq hərəkətləri tövsiyə olunur.
• Qabaqcıl xəstəliyi olan xəstələrdə məşqin əhəmiyyətli faydalar təmin etdiyi və onların funksional tənəzzülünü yavaşlatdığına dair əsaslı sübutlar var. Əvvəla, məşq xəstələrin bir çox simptomlarını, o cümlədən nəfəs darlığı və yorğunluğu azaldır.
• Nəzarət olunan aerobik fitness məşqləri yalnız simptomların aöırlığında deyil, həm də psixoloji bərpa və həyat keyfiyyətində əhəmiyyətli faydalar göstərmişdir.
Xərçəng reabilitasiyası necə həyata keçirilir?
Reabilitasiya xəstəliyin istənilən mərhələsində tətbiq oluna bilər. Xərçəngin reabilitasiyası profilaktik, bərpaedici, dəstəkləyici və palliativ müalicə kimi 4 mərhələyə bölünür.
Qoruyucu reabilitasiya mərhələsi
Profilaktik reabilitasiya mərhələsində problemlər və funksiya itkisi baş verməmiş və ya artmamışdan əvvəl xəstənin təlimləndirilməsi ilə problemlərin şiddətinin azaldılması hədəflənir. Məsələn, əməliyyatdan əvvəl xəstəyə tənəffüs məşqlərinin öyrədilməsi xəstəyə bu məşqləri daha şüurlu şəkildə yerinə yetirməyə və əməliyyatdan sonra tənəffüs yollarını təmizləməyə imkan verir. Amputasiyadan əvvəl xəstəyə əsa ilə yerimə təliminin verilməsi əməliyyatdan sonrakı reabilitasiyanın uğurunu artırır. Sidik kisəsi karsinoması üçün əməliyyatı planlaşdırılan xəstədə əməliyyatdan əvvəl qiymətləndirmə də böyük əhəmiyyət kəsb edir. Xəstə və ailəsi vezikostomiya baxımı və cinsi funksiyalarda baş verə biləcək dəyişikliklər haqqında maarifləndirilməlidir.
Restorativ mərhələ
Xərçəngin reabilitasiyasında restorativ mərhələ; Xəstəlik və ya müalicə nəticəsində yaranan problemləri aradan qaldırmaq, tez bir zamanda xəstəlikdən əvvəlki funksional səviyyəyə qayıtmaq və maksimum güc əldə etmək məqsədi daşıyır. Müalicəsi başa çatan insanların sərbəstliyini bərpa etmək və işə qayıtmaq hədəflər arasındadır. Bu mərhələdə müalicə planı hazırlanarkən xəstə və ailəsi üçün real məqsəd təyin edilməli və məqbul bir proqram hazırlanmalıdır. Bu mərhələ üçün tələb olunan vaxt xəstənin yaşına, psixi vəziyyətinə, motivasiyasına və fiziki problemlərinə görə dəyişir. Psixoloji uyğunlaşma da mühüm rol oynayır. Bu mərhələdə müvəffəqiyyət xəstənin əvvəlki fəaliyyətlərinə qayıtması ilə qiymətləndirilir.
Dəstəkləyici mərhələ
Dəstəkləyici mərhələ xəstəliyin davam etməsi və müalicə ehtiyacı, funksional qabiliyyətlərin dəyişməsi ilə xarakterizə olunur. Bu mərhələdə reabilitasiyanın məqsədi funksional dəyişiklikləri məhdudlaşdırmaq və funksiyanın itirilməsi nəticəsində yaranan problemləri azaltmaqdır. Bu mərhələdə xəstənin ehtiyacları fərqlidir. Beyin şişlərində koqnitiv reabilitasiya, sümük və yumşaq toxuma şişlərində ətrafları qoruyan cərrahiyyə əməliyyatından sonra tətbiq edilən yerimə hərəkətləri, balans reabilitasiyası dəstəkləyici reabilitasiya nümunələridir. Mobilizasiya üçün yerimə stulu və əlil arabaları kimi cihazlardan istifadə edilə bilər. Xəstələrin təlimləndirilməsində bu dövrdə funksiya itkisinə uyğunlaşmaya diqqət yetirilməlidir. Yenə bu mərhələdə sərbəstliyi təmin etmək üçün evdə müəyyən tənzimləmələr və dəyişikliklər etmək lazım gələ bilər. Baxım fəaliyyətləri ilə yanaşı, dəri xorası və kontraktura kimi digər problemlərin də qarşısının alınması hədəflənir.
Palliativ mərhələ
Palliativ reabilitasiya xəstəliyin terminal mərhələsində olan xəstələr üçün nəzərdə tutulub. Bu dövr funksiya itkisinin irəliləməsi ilə xarakterizə olunur. Palliativ müalicənin məqsədi xəstəliyin ağırlaşmalarını azaltmaq və ya aradan qaldırmaq, xəstəni və onun ailəsini fiziki və emosional cəhətdən rahatlaşdırmaqdır. Simptomların, xüsusilə ağrının müalicəsi əhəmiyyətli bir yer tutur. Bu dövrdə asılılığın artmasına baxmayaraq, müəyyən funksiyalarda sərbəstlik təmin olunması və evdə baxımla bağlı ailə təlimləndirilməsi tələb olunur.
Vaginizm nədir?
Vagina girişi ətrafındakı əzələlərin qeyri-ixtiyari yığılması nəticəsində ağrılı və ya qeyri-mümkün cinsi əlaqəyə deyilir. Qeyri-iradi vaginal refleks; Cinsi əlaqə zamanı, tamponla, həkim müayinəsi və hətta öz barmağı ilə də stimulə edilə bilər. Yaranan spazm vaginal girişi bağlayır və cinsi əlaqəni qeyri-mümkün edir. Davam edildiyi halda ağrıya səbəb olur. Bundan əlavə, bədənin digər əzələ qruplarında spazmlara səbəb ola bilər, bəzən hətta nəfəs almaqda çətinlik yaradır. Hadisənin sona çatması ilə əzələlər rahatlaşır və köhnə normal vəziyyətinə qayıdır. Qadınlarda vaginizm müxtəlif formalarda görünə bilər. Bəziləri yalnız cinsi əlaqə zamanı baş verir. Lakin onların həkim müayinəsi və tampon qoyulması zamanı heç bir problemi yoxdur. Digərləri heç bir obyektin daxil olmasına icazə vermir. Bəziləri penisə qismən daxil olmağa icazə verir; Ancaq cinsi əlaqə ağrılı olur.
Vaginizm hansı tezliklə müşahidə olunur?
Müşahidə edilmə tezliyi dəqiq məlum deyil, lakin 15% olduğu təxmin edilir. Müxtəlif hesabatlarda bu mövzuda müxtəlif statistik məlumatlar yer alır. Bunun səbəbi cütlüklərin vaginizmindən utanmaları və bunu gizli saxlamalarıdır. Bu, onların tibbi yardım almasını gecikdirir və çətinləşdirir. Vaginizmin bir forması dünyanın bütün cəmiyyətlərində yüz minlərlə qadında görülür.
Vaginizmin Növləri
Əzələlərin qeyri-ixtiyari büzülməsi səbəbindən heç vaxt ağrısız cinsi əlaqədə olmayan növlərə "primervaginizm" deyilir. Bu birincil tip cinsi əlaqə zamanı və ya ilk ginekoloji müayinə zamanı aşkar edilir. İkincil vaginizm adlanan tip, əvvəllər normal ağrısız cinsi əlaqənin olduğu və vaginizmin sonradan ortaya çıxdığı vəziyyətləri təsvir edir. Bəzən birincil problemlər travma və cərrahi əməliyyatdan sonra tamamilə aradan qalxsa belə, cinsi əlaqəyə girə bilmirlər.
Vaginizmin Səbəbləri
Əksər qadınlar üçün vaginal əzələlərin qeyri-iradi, şüursuz daralması sürpriz kimi gəlir. Qadın cinsi istək hiss etsə də, əlaqə baş tutmur. Bu reaksiyanın əsası müxtəlif, yanlış və sağlam olmayan cinsi mesajların şüuraltına yerləşərək vagina ətrafındakı əzələlərin refleks şəkildə büzülməsidir. Bu mesajların mənbəyi ağrı qorxusu, hamiləlik qorxusu, cinsi istismar, tibbi və ya fiziki vəziyyətlər, həmçinin həddindən artıq həyəcan, qeyri-kafi cinsi təhsil, həddindən artıq mühafizəkar və ya balanssız təhsil, evdəki zorakılıq mühiti, ailə qorxusu və ya etibarsızlıq kimi müxtəlif səbəblər ola bilər.
Müvafiq müalicəni planlaşdırmaq üçün ağrılı əlaqəyə səbəb olan digər tibbi və fiziki şərtləri istisna etmək lazımdır. Ağrılı cinsi əlaqəyə səbəb olan bəzi şərtlər aşağıdakı kimi sıralana bilər: Vulvodiniya / Vestibulodiniya, çanaq orqanlarının iltihabi xəstəlikləri (PID), yumurtalıq kisti, sidik kisəsi və ya sidik yollarının infeksiyaları, vaginal atrofiya, vaginal quruluq, vaginal prolaps, sərt və ya qalın qızlıq pərdəsi, doğuş travması, vulva xərçəngi, vaginal infeksiyalar, dəri xəstəlikləri (Lichen skleroz, ekzema, psoriaz), oynaqlara təsir edən və oynaqların hərəkətini məhdudlaşdıran revmatik xəstəliklər.
Vaginizmdə Müalicə Metodları
Himenin Çıxarılması
Vaginizmi olan bir çox qadın qızlıq pərdəsini çıxarmaqla problemin öhdəsindən gələcəklərini düşünür və ya yönləndirilir. Lakin, əksər hallarda, pərdənin çıxarılması çapıq toxumasının meydana gəlməsinə və buna görə də daha çox ağrıya səbəb olur. Nadir hallarda sərt və ya qalın qızlıq pərdəsi varsa cərrahi yolla çıxarıla bilər. Ancaq bu, vaginizmin yaxşılaşacağı mənasına gəlmir.
Psixoterapiya
Rahatlama öyrənilməli olan bir bacarıqdır. Rahatlaya bilməyən birinə bunu demək heç bir nəticə verə bilməz. Ona görə də tək psixoterapiya effektiv müalicə üsulu deyil. Ancaq keçmişdə cinsi travmaya məruz qalan qadınların psixoterapiyaya ehtiyacı var. Rahatlaya bilməyən bir insanda uğursuzluq qorxusu narahatlıq yaradır. Buna görə də ürək döyüntüləri artır, əzələlər sıxılır, nəfəs dayazlaşır və qan təzyiqi yüksəlir. Vaginizm çanaq dibinin əzələlərinin qeyri-ixtiyari daralması nəticəsində meydana gəldiyi üçün müalicə bu əzələlərin rahatlamasına yönəldilməlidir.
Məşqlər
Kegel məşqləri: Bunlar çanaq dibinin (Pubococcygeus) əzələlərini gücləndirmək, rahatlaşdırmaq və idarə etmək üçün məşqlərdir.
Nəfəs alma məşqləri: Bunlar nəfəs almağa nəzarət etmək üçün edilən məşqlərdir.
Rahatlama məşqləri: Bunlar bütün bədən əzələlərini rahatlatmağı öyrənmək üçün məşqlərdir.
Botoks tətbiqi: Chlostridium botolinum bakteriyasından əldə edilən bir toksindir və vurulan əzələlərdə qismən iflic yaradaraq rahatlamaya səbəb olur. Botoks öz təsirini əzələ-sinir birləşmələrində əzələlərin yığılmasını təmin edən asetilkolin maddəsi vasitəsilə təmin edir. Effektivlik müddəti 2-6 aydır. Sidik və ya nəcis qaçırma yan təsir kimi görünə bilər. Effekti yox olduqdan sonra vaginizm yenidən baş verə bilər.
Vaginal dilatorlar: Müxtəlif ölçülərdə vaginal dilatorlardan istifadə edərək özünü təlimləndirmə və rahatlama üsuludur.
Elektrostimulyasiya – Biofeedback Terapiyası
Elektrostimulyasiya - Biofeedback vaginizmdə ən effektiv, ağrısız və yan təsirsiz müalicə üsuludur. Xəstələrin 95 faizi iki-üç həftəlik müalicədən sonra tamamilə sağalır. Digər müalicə üsulları və ya evdə həyata keçirilən məşq proqramları ilə birləşdirildikdə müalicə müddəti qısalır və müvəffəqiyyət nisbəti artır. Bu üsulla xəstəyə daha qısa müddətdə rahatlama öyrədilir. Əzələlər elektrik stimullaşdırılması ilə gücləndirilə bilər. Bundan əlavə, istifadə edilən digər fiziki müalicə agentləri ilə əzələ spazmları həll edilir, yaranan ağrı ağrıkəsici cərəyanlarla aradan qaldırıla bilər. Müalicə seansları zamanı xəstə monitorda çanaq dibinin əzələlərinin necə yığıldığını və rahatladığını görə bilər və ya daralma səsini eşidə bilər. Beləliklə, əks-əlaqə həyata keçirərək qısa müddətdə yığılma və rahatlama öyrənilir. Bundan əlavə, müalicə seansları irəlilədikcə xəstələr rahatlamaqda nə qədər uğurlu olduqlarını anlayırlar.
Uroginekoloji Fizioterapiya
Son zamanlar fizioterapiyanın inkişaf edən sahələrindən biridir. Bu şöbədə vaginizm xaricində sidik qaçırma (inkontinans), çanaq iltihabı xəstəlikləri, hamiləlikdən əvvəl və sonra meydana gələn əzələ zəifliyi, bədən deformasiyalarının qarşısının alınması və düzəldilməsi, eləcə də yaranan ağrıların azaldılması məqsədi daşıyan məşq və fizioterapiya prosedurları, doğuş qusmasının qarşısının alınması, doğuş zamanı ağrıların azaldılması üçün fizioterapiya üsulları tətbiq olunur.
Klinikada Müalicə Edilən Əsas Xəstəliklər
Boyun Ağrısı
İndiki vaxtda texnologiyanın inkişafı ilə əlaqədar hərəkətsizliyin artması ilə çox gənc yaşlardan qoca yaşlara qədər boyun ağrıları və sərtliyi ilə qarşılaşmaq mümkündür. Boyun düzləşməsi, sümük strukturunda anadangəlmə fərqlər, boyun yırtıqları, disk deformasiyaları, kirəclənmələr, fəqərələrin sürüşməsi, revmatik xəstəliklər, infeksiyalar, şişlər kimi bir çox fərqli vəziyyət boyun ağrısına səbəb ola bilər. Müayinə və testlərlə diaqnoz qoyulduqdan sonra, əzələlər və onurğa sütunu qiymətləndirildikdən sonra fərdi fizioterapiya və reabilitasiya müalicələri həyata keçirilir.
Kürək Ağrısı
Bel ağrılarının səbəbləri əsasən duruş pozğunluqları, əzələ gərginliyi, boyun yırtığı, onurğanın kürək nahiyəsində (dorsal) yırtıq və digər disk pozuntularıdır. Osteoporoz, sümükləri əhatə edən xəstəliklər, infeksiyalar, metabolik sümük xəstəlikləri, revmatik xəstəliklər də bu şikayətə səbəb ola bilər. Ətraflı həkim müayinəsi, rentgenoloji müayinə və lazım gələrsə, qan testləri diaqnozu ortaya qoyur və fərdi müalicə proqramı planlaşdırılır.
Bel Ağrısı
Bu gün bütün insanlar həyatlarının müəyyən dövründə qısa və ya uzun müddətli bel ağrısından əziyyət çəkir. Bel ağrılarının səbəbləri anadangəlmə ola bilər və ya müxtəlif məcburiyyətlər, peşə faktorları, yanlış istifadə, hərəkətsizlik, yaşlanma, bel əzələlərinin gərginliyi və ya zəifliyi, revmatik və sistem xəstəlikləri kimi bir çox səbəbə görə də ola bilər. Bu problemlər disklərin, oynaqların, bağların və fəqərələrin degenerasiyasına və zədələnməsinə səbəb olur. Ən çox rast gəlinən hallar bel yırtıqları (disk herniyaları), fəqərələrdə sürüşmə və kirəclənmələr, onurğa bağlarında dartılmalar, əzələlərdə gərginlik və ya sərtlik, onurğada və sakroiliak oynaqlarda funksional pozğunluqlardır. Bel ağrılarının əksəriyyəti fizioterapiya və reabilitasiya müalicələrinə yaxşı cavab verir. Əzələ gücləndirici proqramlar ağrıları aradan qaldırmaqla yanaşı, xəstələrin gündəlik həyatına tez qayıtmasına imkan verir. Əməliyyat tələb edən bel ağrıları cərrahi müalicədən sonra reabilitasiya və onurğa sütununu gücləndirmə proqramlarından da faydalanır.
Duruş Pozuntusu
Müasir həyat şərtləri gündəlik həyatı getdikcə daha oturaq edir. Kompüter və masa arxasında oturma saatlarının uzun olduğu ofis mühitində işləmək, idmana və hərəkətə kifayət qədər vaxt ayıra bilməmək duruş pozuntularına səbəb ola bilər. Duruş pozğunluqları prosesdə boyun, bel və bel ağrılarına səbəb ola biləcək mühüm faktordur. Fizioterapiya və reabilitasiya mütəxəssisi tərəfindən duruşun qiymətləndirilməsindən sonra fərdi məşq proqramı verilir.
Erqonomika
Erqonomika insanın fiziki və psixoloji xüsusiyyətlərinə uyğun yaşayış və iş mühiti yaratmaq və ya onu insana uyğunlaşdırmaqdır. Fizioterapiya və Reabilitasiya şöbəmizdə; İnsanların ağrı və funksiya vəziyyətinə uyğun olaraq gündəlik həyatda və iş mühitində bədəndən düzgün istifadə etmək və ətraf mühiti özlərinə uyğun təşkil etmək öyrədilir.
Oynaq və Oynaq Ətrafı Toxumalardan İrəli gələn Problemlər
Oynaqlardan və oynaq ətrafı toxumalardan yaranan problemlərin diaqnostikası və müalicəsi aparılır. Bu xəstəliklərdə fizioterapiya və reabilitasiya müalicələrinin məqsədi ağrıları aradan qaldırmaq, oynaqların şişkinliyini azaltmaq, oynaq məhdudiyyətlərini düzəltmək, əzələləri gücləndirmək və itirilmiş funksiyanı bərpa etmək və artırmaqdır. Bu problemlərin əsasları bunlardır:
Çiyin ağrısı və hərəkətin məhdudlaşdırılmasına səbəb olan tendon zədələri, bursit, donuq çiyin, çiyin sıxılması sindromu, oynaqların kirəclənməsi və əzələ gərginliyi
Diz oynağında ağrı, hərəkətin məhdudlaşdırılması və zəifliyə səbəb olan kirəclənmə, vətər, menisk və bağ lezionları və diz qapağı problemləri
Ayaq biləyi və ayaq ağrıları (mexaniki pozğunluqlar, kirəclənmələr, sinir sıxılmaları, əzələ və vətər problemləri)
Əl biləyi və əl problemləri (oynaq problemləri, tendinit, sinir sıxılmaları).
Ortopedik Reabilitasiya
Sümük sınıqları nəticəsində yaranan oynaq məhdudiyyətlərin və əzələ zəifliyinin müalicəsi
Oynaq bağlarının, vətərlərin gərilməsi və yırtılmasının müalicəsi
Ortopedik əməliyyatlardan sonra reabilitasiya müalicəsi; Bu, klinikamızın ən vacib iş sahələrindən biridir. Diz artroskopiyası, çiyin artroskopiyası, əl cərrahiyyəsi, topuq cərrahiyyəsi, menisk və bağ lezionlarına görə bud-diz oynağının artroplastiyası kimi ortopedik əməliyyatlardan sonra oynaq məhdudiyyətinin qarşısının alınması və düzəldilməsi, əzələ gücünün artırılması və funksiya itkisinin düzəldilməsi üçün reabilitasiya müalicəsi tətbiq edilir.
Revmatizma Xəstəlikləri
Oynaq ağrıları, oynaqların şişməsi, sərtliyi kimi təzahürlərlə özünü göstərən revmatik xəstəliklər və yumşaq toxuma revmatizminin (fibromialgiya) diaqnostikası, müalicəsi və təqibi Fizioterapiya və Reabilitasiya şöbəmizin mühüm fəaliyyət sahələrini təşkil edir.
Osteoporoz
Sınıq riski baxımından əhəmiyyətli bir sağlamlıq problemi olan osteoporozun (sümük əriməsi) diaqnozu, müalicəsi və təqibi mütəxəssis həkimlərimiz tərəfindən həyata keçirilir. Osteoporozun qarşısını almaq üçün görüləcək tədbirlər haqqında xəstənin məlumatlandırılması və osteoporoz məşqləri ilə bağlı təlimlər verilir.
Nevroloji Reabilitasiya
Serebral ifliclərdə, kəllə-beyin travması və onurğa beyni zədəsi ilə bağlı ifliclərdə, Parkinson və dağınıq skleroz kimi nevroloji xəstəliklərdə tarazlıq pozğunluqlarını aradan qaldırmaq, əzələ gücünü artırmaq, əl və qol funksiyalarını bərpa etmək məqsədilə reabilitasiya müalicələri tətbiq edilir. Buna görə də xəstənin funksional qiymətləndirilməsi ilə müvafiq müalicə planı təyin edilir və reabilitasiya müalicəsi aparılır.
Karpal Tunel Sindromu və Digər Sinir Sıxılmaları
Bu gün qollarda və ayaqlarda sinir sıxılması ilə bağlı uyuşma, qarışqalanma, ağrı və güc itkisi, xüsusilə biləkdə sinir sıxılması (karpal tunel sindromu) və dirsəkdə sinir sıxılması (kubital tunel sindromu) ümumi sağlamlıq problemlərindəndir. Bu problemlərin müalicəsi və qarşısının alınması fizioterapiya və reabilitasiya müalicələrinin mühüm hissəsini təşkil edir.
Limfedema
Limfedema manual limfa drenajı, pnevmatik kompressiya və sarğı üsulları ilə müalicə olunur.
İnyeksiyalar
İnyeksiya müalicələri, fizioterapiya və reabilitasiya mütəxəssislərinin fiziki müalicəyə əlavə olaraq tez-tez istifadə etdikləri müalicə yanaşmalarıdır. Son illərdə onurğa və oynaq ağrılarında bütün dünyada istifadə edilən yeni üsullar şöbəmizdə öz yerini tutmuşdur. Mezoterapiya, diz və çiyin oynaqdaxili inyeksiyalar, bel ağrıları üçün epidural inyeksiyalar, sakroiliak oynaq inyeksiyaları, koksiks inyeksiyaları bunlara misaldır.
İdmançı Sağlamlığı
İdmanla bağlı zədələr və əlilliklər həm peşəkar idmançılarda, həm də sağlam qalmaq üçün idman edənlərdə tez-tez müşahidə edilə bilər. Onlara ilk növbədə profilaktik tədbirlər haqqında məlumat verilir. Zədələnmə və əlillik olduğu halda müayinə və lazımi analizlər aparılaraq diaqnoz qoyulduqdan sonra müalicə aparılır. Bu baxımdan əsas məqsəd müalicə prosesi bitdikdən sonra xəstəni etmək istədiyi idmana qaytarmaqdır.
