Hipotermi Nedir?

Soğuk hava koşulları insan vücudu için birçok tehdit oluşturur. Kişinin vücut sıcaklığı normal seviyenin altına düştüğünde, hipotermi adı verilen hayati tehlikesi bulunan bir rahatsızlık meydana gelir. Hipotermi, vücut ısısının normal seviyenin altına düştüğü ve bu nedenle metabolizmanın yavaşladığı bir durumdur.

Hipotermi Nedir?

Hipotermi, vücut sıcaklığının normallerin altına düştüğü bir tıbbi durumdur. İnsanlarda normal vücut sıcaklığı, 36,5 ila 37,5 derece celsius arasında sabitlenmiştir. Hipotermi, bu aralığın altına düştüğünde oluşur ve vücut işlevlerini bozulmaya başlar. Vücut sıcaklığının düşüklüğüne göre belirti ve semptomların şiddeti değişir. Beden sıcaklığı hızla düşen kişilerde kalp, sinir sistemi ve diğer organlar işlevlerini normal şekilde yapamazlar. Hipotermi, zamanında tedavi edilmezse, kalp dolaşımı ve solunum sistemi tamamen çökebilir ve sonuçta ölüme yol açabilir.

Hipotermi Neden Olur?

Hipotermi, bedenin sıcaklık üretebildiğinden daha hızlı bir şekilde ısı kaybettiği durumlarda meydana gelir. Genellikle soğuk hava şartlarına veya soğuk suya maruz kalma gibi durumlar hipotermiye neden olan en yaygın nedenleridir. Kişiler normal vücut sıcaklığından daha düşük bir ortamda uygun koruyucu ekipmanları giymeden uzun süre bulunurlarsa veya hava koşullarının yarattığı aşırı soğuk durumlarında gerekli tedbirleri kontrol etmezlerse hipotermi riskiyle karşı karşıya kalabilirler.

Bedensel ısı, iyi korunmamış cilt yüzeylerinden kaybedilebilir. Rüzgâr, cildin üzerinde bulunan sıcak hava tabakasını taşıyarak beden sıcaklığının sürekli olarak düşmesine neden olabilir. Özellikle soğuk suya, yağmura veya ıslak giysilere temas etmek ve uzun süre maruz kalmak sıcaklığın düşmesine yol açabilir.

Hipotermiye Neden Olan Faktörler 

Hipotermiye yol açabilen nedenler arasında yeterli sıcaklık sağlamayan giysileri giymek, soğukta uzun süreli kalmak, bir kaza sonucu soğuk suya düşmek, soğuk hava şartlarında ıslanmak, uzun süre ıslak giysileri çıkarmamak gibi durumlar sayılabilir. Bazı kişisel durumlar hipotermi riskini artırabilir. Fiziksel olarak yorgun olan kişiler soğuğa daha az dayanıklı olabilirler. Alkol, kişinin kendini sıcak hissetmesine yol açabilir, ancak kan damarlarının genişlemesine ve cilt yüzeyinden daha hızlı ısı kaybına neden olarak aslında daha fazla soğumaya neden olabilir.

Çocuklarda Hipotermi

Çocuklar, yetişkinlere göre daha hızlı bir şekilde ısı kaybedebilirler ve soğuğu tam ifade edemediklerinden durumu göz ardı edebilirler. Ayrıca, küçük çocuklar giyinme veya soğuktan kaçma konusunda gerekli bilgiye sahip olmayabilirler. Yaşla birlikte, vücudun sıcaklığı düzenleme ve soğuk hissini algılama yeteneğinin azaldığı durumlarda hipotermi riski artabilir.

Yaşlılarda Hipotermi

Yaşlı yetişkinler soğuk olduğunda bunu ifade etme konusunda zorlanabilir veya sıcak bir yere gidemeyebilirler. Bunama gibi zihinsel sağlık sorunları yaşayan veya yargılama yetileri sınırlı olan kişiler, sıkı giyinme konusunda sorun yaşayabilir veya soğuğun riskini anlamayabilirler. Özellikle demans hastaları evden ayrılabilir veya kaybolabilirler. Bu, bu kişilerin soğuk veya yağmurlu havalarda dışarıda mahsur kalmalarına neden olabilir.

Hipotermi Riskini Artıran Hastalıklar Nelerdir?

Anoreksiya nervoza gibi yetersiz beslenme, diyabet, felç, hipotiroidizm (yetersiz tiroid fonksiyonu), Parkinson hastalığı, şiddetli artrit, travma ve omurilik yaralanmaları gibi çeşitli hastalıklar, vücut sıcaklığını etkileyerek hipoterminin oluşmasına etki edebilirler. Bu hastalıklarda veya başka tıbbi durumların tedavisinde kullanılan antidepresanlar, antipsikotikler, narkotik ağrı kesiciler ve sakinleştiriciler gibi ilaçlar da kişinin vücut ısısının dengesini bozabilir.

Hipotermi Belirtileri Nelerdir?

Hipotermi belirtileri ve semptomları arasında ilk olarak titreme görülür. Vücut, sıcaklığı düşmeye başladığında vücudu ısıtmaya çalışan bir refleks tepkisi olarak titreme oluşur, bu nedenle titreme, hipotermi başladığında ilk fark edilen en yaygın belirti olabilir. Ayrıca bebeklerde hipotermide parlak kırmızı, soğuk cilt görülebilir. Birçok hipotermi vakasında kişiler, semptomların yavaş gelişmesi nedeniyle durumun farkında olmayabilir. Ayrıca hipotermi ile başlayan zihinsel karışıklık kişileri rahatsız bir duruma sokabileceğinden kişiler istemeden de olsa riskli davranışlar gösterebilirler.

Hipotermi belirtileri, hafif ve şiddetli olarak iki kategoride incelenebilir:

• Hafif Hipotermi Belirtileri: Hafif hipotermi durumunda titreme, soğuk cilt, hızlı solunum, istemsiz kas kasılmaları gibi belirtiler yaygın olarak görülebilir.
• Şiddetli Hipotermi Belirtileri: Hafif hipotermi durumundan farklı olarak şiddetli titreme, şiddetli kas sertliği, bilinç kaybı veya hafifletme hissi, derin, yavaş solunum, kalp atış hızının yavaşlaması ve solunum durması gibi belirtiler oluşabilir.

Hipotermi Nasıl Teşhis Edilir?

Hipotermi, vücut sıcaklığının tehlikeli derecede düşük olduğu bir rahatsızlıktır ve zamanında teşhis edilmezse hastada hayati risk oluşturur.

Hipotermiyi teşhis etmek için yapılması gereken en önemli işlem semptomların belirlenmesidir. Hipotermi genellikle vücut sıcaklığının normalin altına düştüğünündü belirtileri göstermeye başlar. Bu belirtiler titreme, anlaşılmaz konuşma veya mırıldanma, karışıklık, hafıza kaybı, beceriksizlik veya koordinasyon eksikliği, titreme, uyuşukluk veya aşırı düşük enerji, yavaş ve hafif solunum, zayıf nabız ve cildin soğuk veya solgun olması olabilir.

• Vücut Sıcaklığını Ölçme: Vücut sıcaklığı genellikle 35 derece Celsius (95 derece Fahrenheit) veya daha düşükse, kişi hipotermi riski altında olabilir.
• Hastanın Durumunu Değerlendirme: Hasta bilinçli mi, nefes alıyor mu, nabzı nasıl? Bu değerlendirme, hastanın hipotermiye bağlı olarak kalp atış hızının ve solunumunun yavaşladığı durumlarda ortaya çıkan belirtilerdir.
• Çevresel Faktörleri Dikkate Alma: Hasta soğuk hava koşullarına, suya veya rüzgâra uzun süre maruz kalmışsa, hipotermi riski artabilir.
• Laboratuvar Testleri: Testler, elektrolit dengesizlikleri veya diğer metabolik sorunları belirlemek için yardımcı olabilir.

Hipotermi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Hipotermi durumunda vücut ısısı normale döndürülüp, hipotermi belirtilerini hafifletilse de hipotermi belirtileri gösteren her hastanın acil tıbbi yardıma ihtiyacı olabilir. Tıbbi yardım gelene kadar bazı ilk yardım önlemleri uygulanması önemlidir.

Hipotermi İlk Yardımı

Hipotermiye sahip bir kişiye yardım ederken, nazik ve dikkatli olunmalıdır. Sadece gerekli hareketler yapılmalıdır ve masaj veya sert ovmadan kaçınılmalıdır, çünkü bu tür müdahaleler kalp atışını olumsuz etkileyebilir. Hipotermi belirtileri gösteren kişi, soğuktan uzaklaştırılmalı ve mümkünse sıcak ve kuru bir yere götürülmelidir. Hastanın bulunduğu soğuk ortamdan uzaklaştırmak mümkün değilse soğuktan ve rüzgârdan korumak için tedbir alınmalıdır. Hastayı yatay bir pozisyonda tutmak gerekebilir, ancak vücut soğuk zeminden izole edilmelidir. Açık havada ise hasta, bir battaniyenin veya başka bir kişinin üzerine yatırılabilir.

Hipotermi Tedavisinde Isıtma

Hastanın kıyafetleri ıslaksa, bu kıyafetler hemen çıkarılmalıdır. Gerekli durumlarda, aşırı hareketlerden kaçınmak amacıyla kıyafetler kesilebilir. Hastayı ısıtmak için ideal olarak kat kat kuru battaniyeler veya kalın palto gibi giysiler kullanılabilir. Sadece yüz açıkta bırakılacak şekilde baş kapatılmalıdır. Eğer hasta uyanık ve yutma sorunu yoksa, vücut ısısını yükseltmek için sıcak, alkolsüz, tatlı ve kafeinsiz bir içecek vermek faydalı olabilir. Bu içecekler kişinin iç ısısını artırabilir. Sadece boyun, göğüs duvarı veya kasık bölgesine uygulanmak üzere ılık ve kuru kompresler yapılabilir.

Ciddi Hipotermi

Ciddi hipotermi durumunda, hastalar bilincini kaybedebilirler. Nefes alma durduğunda veya tehlikeli bir şekilde zayıfladığında, eğitimli kişiler tarafından suni solunum desteği gerekebilir. Hipotermi vakaları hayati tehlike riski olan vakalardır. İlk müdahalenin yanı sıra hemen acil tıbbi yardım çağrılmalıdır.

Hipotermi Cihazı

Ağır hipotermi vakalarında hipotermi cihazı kullanılabilir. Bu cihaz hipotermi tedavisinde kullanılan özel bir tıbbi cihazdır. Hipotermiye maruz kalmış bireylerin vücut sıcaklığını yükseltmek ve stabilize etmek amacıyla kullanılır. Genellikle hastane ortamlarında kullanılan bu cihazlar, hipotermi tedavisinin önemli bir parçası olarak kullanılır. Bu nedenle, hipotermi tedavisi gerektiren durumlarda bu cihazların sağladığı tıbbi yardım çok önemlidir.

Hipotermi Hakkında Sık Sorulan Sorular?

Hipotermi, vücut sıcaklığının normallerin altına düştüğü ve hayati organların işlevlerinin bozulduğu bir sağlık durumudur. Soğuk hava koşulları, yetersiz giyim veya uzun süreli suda kalma gibi faktörler hipotermi riskini artırabilir.

Hipotermi Tehlikeli midir?

Hipotermi vücut sıcaklığının düşmesi sonucu oluşan bir durumdur. Vücut sıcaklığının düşmesi vücut organlarının ve solunum sisteminin faaliyetlerini olumsuz etkileyebileceğinden hastalar açısından hayati tehlike oluşturabilir.

Hipotermi Ne Kadar Sürer?

Hipotermi durumunun süresi kişiye ve bulunduğu şartlara göre değişebilir. Ancak çoğunlukla 10 C. lik bir su sıcaklığında ortalama 60 dakika içinde ölüme neden olabilir. Derece düştükçe bu süre azalacaktır.

Hipotermi hayati riski gösteren bir rahatsızlık olup hipotermi ile karşılaşıldığında acil tıbbi destek birimlerinin aranması önemlidir.