İkili Tarama Testi Nedir?

Gebelik sürecinde anne ve bebeğin sağlığını izleyerek olası riskleri belirlemek amacıyla çeşitli testler yapılır. İkili tarama testi gebeliğin erken döneminde bebekte bulunabilecek genetik anomaliler ile kromozomal bozuklukları değerlendirmeye yönelik uygulanan bir testtir. Bu test gebeliğin ilk 3 aylık döneminde gerçekleştirilerek bebeğin sağlığı hakkında değerlendirmeler yapılmasına olanak tanır.

İkili Tarama Testi Nedir? Neden Yapılır?

İkili tarama testi bebeğin Down sendromu ve diğer bazı kromozomal anomalilere (trizomi 18 ve trizomi 13) karşı riskini değerlendirmek için annenin kanında bulunan serbest beta hCG (insan koryonik gonadotropin) ve PAPP-A (gebelikle ilişkili plazma protein-A) düzeylerine bakılmasını içerir. Ayrıca annenin yaşının da risk değerlendirmesinde etkisi bulunmaktadır. Test sonuçları bebeğin Down sendromu, trizomi 18 veya trizomi 13 gibi kromozomal anormallikler için yüksek, düşük ya da normal riskli olduğunu gösterir. Fakat sonuçlar sadece risk tahmini sağlar ve kesin bir teşhis için kullanılamaz. İkili tarama testinin avantajları arasında gebelikteki bazı genetik sorunları erken tespit etme ve kesin teşhis için zaman kazanma şansı bulunur.

İkili Tarama Testi Kimlere Önerilir Ve Hangi Durumlarda Tercih Edilir?

İkili tarama testi her anne adayı için önerilen bir testtir. Fakat testin yapılma gerekliliğini artıran bazı faktörler vardır. Bu faktörler şunlardır:

• Yaş: 35 yaş ve üzeri kadınlar hamile kaldığında Down sendromu ve diğer kromozomal bozukluklar için risk artışı görülür. Bu nedenle 35 yaşın üzerindeki gebelerde ikili tarama testi daha sık tercih edilir.
• Aile Geçmişi: Ailede daha önce Down sendromlu veya kromozomal bozukluğu olan bir çocuk bulunuyorsa ikili tarama testi önem kazanır.
• Ultrasonografi Bulguları: Gebelik ultrasonografi incelemelerinde bazı yumuşak doku bulguları veya belirli fetal özellikler, bebeğin Down sendromu ya da diğer kromozomal anormallikler için risk altında olabileceğini gösterebilir. Bu durumda ikili tarama testi tercih edilebilir.
• Genetik Riskler: Anne ve baba adaylarının ailesinde genetik hastalıklar veya kromozomal bozukluklar varsa, ikili tarama testi önerilebilir.

İkili Tarama Testi Nasıl Yapılır?

İlk trimester bu de (gebeliğin ilk 3 ayı) gerçekleştirilen ikili tarama testi için anneden kan örneği alınması gerekir. Kan örneği alımı sağlık kurumundaki uzman sağlık personeli tarafından yapılır. Bu işlem basit bir kan testi şeklinde uygulanır ve çoğunlukla acısızdır. Kan örneğinde bebeğin koryonik villuslarında üretilen beta hCG (insan koryonik gonadotropin) hormonunun düzeyi ölçülür. Bu hormon normal hamilelikte kanda bulunsa da belirli anormalliklerde ve Down sendromu gibi kromozomal bozukluklarda düzeyi farklılık gösterir. Aynı kan örneğinde gebeliğe ilişkin plazma protein-A (PAPP-A) düzeyi de ölçülür. PAPP-A sağlıklı gebeliklerde de bulunan bir protein olup olası riskleri değerlendirmede önemli diğer parametredir.

İkili Tarama Testi Sonucu Nasıl Yorumlanır?

Anne yaşının ilerlemesi bazı kromozomal anormalliklerin riskini artırabilir. Kan örneğinde ölçülen beta hCG ve PAPP-A düzeyleri ile anne yaşının birleştirilmesiyle bebeğin Down sendromu, trizomi 18 veya trizomi 13 gibi kromozomal anormallikler için riski değerlendirilir. Bu risk değerlendirmesi yüksek, düşük veya normal riskli olarak raporlanır. Yüksek riskli sonuçlar elde edilirse doktorlar genellikle daha kesin sonuçlar için ileri tetkikler önerir.

İkili Tarama Testi Güvenilir Midir? Yanılma Payı Nedir?

İkili tarama testi güvenilir bir tarama yöntemi olarak kabul edilir, fakat kesin teşhis koymaz ve yanılma payı bulunur. Testin güvenilirliği kullanılan laboratuvarın kalitesine, testin doğru bir şekilde uygulanmasına ve sonuçların doğru değerlendirilmesine bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle yüksek riskli sonuçlar alındığında doktorlar daha güvenilir sonuçlar almak için ileri tetkikler önerebilir.

İkili Tarama Testiyle Hangi Genetik Hastalıklar Ve Riskler Tespit Edilebilir?

İkili tarama testi gebelikte bebeğin genetik sağlığını değerlendirmeye yönelik bir tarama yöntemidir. Testin risk değerlendirmesi için kullanıldığı durumlar şunlardır:

• Down Sendromu (Trizomi 21): Down sendromu ekstra bir 21. kromozomun bulunması sonucu ortaya çıkan genetik durumdur.
• Trizomi 18 (Edwards Sendromu): Trizomi 18, fazlada 18. kromozomun bulunması sonucu ortaya çıkan genetik bir bozukluktur.
• Trizomi 13 (Patau Sendromu): Bu sendroma sahip kişilerde fazladan bir 13. kromozom mevcuttur ve sonuç olarak çeşitli sorunlar ortaya çıkar.

İkili Tarama Testi Fiyatı

İkili tarama testi fiyatı sağlık hizmeti sunulan kuruma göre farklılık gösterebilir. Test sonuçlarının güvenirliğinin artması için testin alanında uzman sağlık personelleri tarafından gerçekleştirilmesi önemlidir. Bu nedenle test fiyatında sadece testin yapıldığı hastane değil sağlık profesyonellerinin uzmanlığı ve kullanılan laboratuvarın güncelliği gibi faktörler de etkilidir. Ayrıca sigorta kapsamı da fiyat üzerinde etkili olabilir.

Sık Sorulan Sorular

İkili tarama testi hakkında sık sorulan sorular anne adaylarının ve ailelerin doğru bilgiye ulaşması için önemlidir. Fakat en doğru bilgi için mutlaka bir sağlık kurumuna başvurulmalı ve alanında uzman bir hekim ile görüşme sağlanmalıdır.

İkili Tarama Testi Ne Zaman Yapılır?

Test için en uygun zaman gebeliğin 1. trimesterinde yer alan 11. ve 13. haftaları arasında gerçekleştirilmesidir (1). Gebelik takibi sırasında bu dönemde testin planlanması erken tanı ve müdahale imkanlarını artırabilir.

İkili Tarama Testi Papp-a Kaç Olmalı?

İkili tarama testi için PAPP-A (gebelikle ilişkili plazma protein-A) normal değeri gebeliğin haftasına ve kullanılan laboratuvarın referans aralıklarına bağlı olarak değişebilir. Genellikle sağlıklı bir gebelikte PAPP-A düzeyleri gebelik haftasına göre artar.

İkili Tarama Testi Ne Kadar Sürede Sonuçlanır?

İkili tarama testinin sonuçlanma süresi kullanılan laboratuvarın yoğunluğuna ve sağlık hizmeti sunulan kurumun politikalarına göre değişebilir. Genellikle ikili tarama testi sonuçları kan örneği alındıktan sonra 1-2 hafta içinde elde edilebilir.

İkili Tarama Testi Riskli Çıkanlar Ne Yapmalıdır?

Yüksek riskli bir sonuç alındığında doktorlar genellikle daha kesin sonuçlar elde etmek için ileri tetkikler önerirler. Bu ileri tetkikler arasında amniyosentez ve koryon villus biyopsisi gibi kesin tanı sağlayabilecek yöntemler bulunur. Bu tetkikler kromozomlardaki olası anormallikleri daha kesin bir şekilde tespit edebilir ve doğru teşhisi sağlar. Aynı zamanda yüksek riskli bir durum tespit edildiğinde anne adayı ve ailesine genetik danışmanlık sağlanır. Genetik danışmanlık tıbbi uzmanlar tarafından sunulan ve aileye; test sonuçları, riskler ve tedavi seçenekleri hakkında ayrıntılı bilgi verilen bir hizmettir. Anne adayı ve bebek için riskin yönetimine uygun tedavi planı oluşturulur. Tedavi planı doğum öncesinde ve sonrasında dikkate alınması gereken önemli adımları içerir. İkili tarama testi sonucunda yüksek riskli bir durum tespit edildiğinde doğru adımları atmak ve uygun tedaviyi almak önemlidir.  

İkili tarama testi gebeliğin erken döneminde yapılan, bebeğin genetik sağlığını değerlendiren basit ve etkili bir tanı yöntemidir. Fakat bu test sadece bir risk tahmini sağladığından, kesin teşhis için ileri tetkikler ve genetik danışmanlık sürecinin takip edilmesi önemlidir. Gebelikte gerçekleştirilen tüm testlerin ve muayenelerin alanında uzman bir Kadın Hastalıkları ve Doğum doktoru kontrolünde yapılması önenlidir. Liv Hospital Hastanesi alanında uzman sağlık profesyonelleri ile aileye gebelik sürecindeki testlerin yanı sıra genetik danışmanlık hizmetleri de sağlar.