Retina Cerrahisi (Vitrektomi) Nedir?

Retina cerrahisi veya vitrektomi, göz içindeki vitreus adı verilen cam jel benzeri sıvının çıkarıldığı veya retina üzerindeki sorunların düzeltilmesi için uygulanan bir göz cerrahisi işlemidir. Bu prosedür, retinanın yırtıkları, yırtıkları, retinal dekolmanları veya diğer retina sorunlarını tedavi etmek amacıyla gerçekleştirilir. 

Retina Nedir?

Retina nedir? sorusunu, gözün arkasında bulunan ve görme işlevini sağlayan duyusal tabakadır şeklinde cevaplayabiliriz. Retina, göz kıresinin en arkasında yer alır ve milyarlarca görme hücresi ve sinir lifinden oluşur. Görüntüler retina üzerinde odaklandıktan sonra sinir hücreleri aracılığıyla beyne iletilir ve burada yorumlanarak görme gerçekleşir. Retina, gözün ön kısmında yer alan kornea ve göz içi lens tarafından geçen ışığı alır ve bu ışığı sinir hücrelerine ileterek beyne iletilmesini sağlar. Retina, görme işlevinin son aşamasıdır ve görüntünün beyinde yorumlanabilen sinyallere dönüştürülmesini sağlar.

Retina Hastalığı Belirtileri

Retina hastalıklarının belirtileri, hastalığın türüne ve ciddiyetine bağlı olarak değişebilir. Retina belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Ancak genel olarak şu belirtiler retina hastalıklarında görülebilir:

• Ani olarak başlayan ve devam eden kırmızı akıntılar
• Görmede azalma veya bulanık görme
• Görme kaybı veya karanlık noktaların ortaya çıkması
• Cisimleri çarpık veya bozuk görme
• Cisimleri normalden büyük veya küçük görme
• Göz önünde sinek uçuşması veya lekelerin görülmesi

Bu belirtiler, retina yırtılması, retina dekolmanı, makula deliği, sarı nokta hastalığı (yaşa bağlı makula dejenerasyonu), retinitis pigmentosa (gece körlüğü) gibi retina hastalıklarında ortaya çıkabilir.

Retina Hastalıkları Nedir?

• Retina Dekolmanı (Retina Ayrılması)
• Diyabet ve hipertansiyon gibi retinanın damarsal hastalıklarına bağlı gelişen kanama, ödem ve dekolmanlar
• Makula Deliği (Sarı Noktada Delinme)
• Makulada Kırışıklık (Epiretinal Zar)
• Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu (Sarı Nokta Hastalığı)
• Göz Travmalarına Bağlı Retina Hasarı

Retina Dekolmanı Nedir?

Retinada yırtılma, retina dekolmanı denilen hastalığa yol açar. Dekolman tedavi edilmediğinde kalıcı görme kaybı oluşur.

Hastaların yüzde 50’si ışık çakmalarını fark eder. Bu ışık çakmaları flaş patlaması veya şimşek çakması gibi tarif edilir. Siyah kırmızı renkte uçan noktalar izlenir. Ayrılmış retina bölgesinden başlayan kara perde giderek tüm gözü kaplar ve göz merkezi tutulunca hasta hiçbir şeyi göremez hale gelir.

Hastaların en az yüzde 60’ında retina yırtığı oluşumu sırasında aşadağı belirtilere rastlanır;

• Işık çakması
• Sinek veya örümcek uçması gibi ani başlayan şikayetler

Bu şikayetler oluştuğu an göz dibi muayenesi yapılması gereklidir. Retina yırtığı oluştuğu sırada yapılacak lazer tedavisi retina dekolmanı gelişimini engelleyebilir. Ancak bazı hastalarda lazer tedavisine rağmen retina dekolmanı gelişir.

Olguların yüzde 40’ı, hastada hiçbir belirti olmaksızın, dekolmana bağlı görme alanı kaybı ile ortaya çıkar.

Cerrahi tedavinin ilk hedefi yırtıktan geçen sıvıyı yırtığı tıkamak yoluyla durdurmaktır. Pigment epiteli tarafından yapılan pompalama retinanın yatışmasını sağlar. Bu birçok yolla yapılabilir.

Sarı Nokta Hastalığı Nedir?

Gelişmiş ülkelerde 50 yaş üzerindeki kişilerde görme kaybının en önemli nedenidir. Gözün ışığa duyarlı sinir tabakasının merkezindeki sarı noktanın ve altındaki pigment ve damar tabakasının ilerleyici bozukluğudur.

Erken evrelerde bir belirti vermeyebilir. Bu nedenle düzenli kontrol önemlidir. Geç evrelerde aşağıdaki gibi belirtiler ortaya çıkabilir;

• Düz çizgilerde çarpılma
• Renk canlılığında azalma
• Cisimleri normalden küçük görme

Daha ileri evrelerde merkezi görme azalır; okuma ve yüz tanıma güçleşir.

Kesin olarak bilimemekle birlikte risk faktörleri şöyle sıralanabilir:

• Yaş (en güçlü etken)
• Ailede sarı nokta hastalığı
• Beyaz ırk
• Sigara
• Kadın cinsiyet
• Yüksek kan basıncı
• Yüksek kolesterol
• Açık göz rengi
• Güneşe maruziyet
• Miyopi
• Düşük balık tüketimi
• Kalp ve damar hastalıkları

Yaş ve kuru olmak üzere iki ana tipi vardır. Erken evrelerde sarı nokta altında sarı tanecikler birikir, pigment hücrelerinde değişiklikler olur. Yaş tipi, geç evrede ya sarı nokta altından anormal damarlar üreyerek sızıntı veya kanamaya neden olur. Kuru tipte, retina ve altındaki dokularda hücre kaybı olur.

Kuru tip için bilimsel çalışmalar devam etmekle birlikte şu anda elimizde etkinliği kanıtlanmış bir tedavi yöntemi yoktur. Fakat Lutein, Zeaxantin, vitamin C ve E, çinko, omega 3 içeren bileşimin orta evreden ileri evreye geçişi yavaşlattığı gösterilmiştir. Yaş tip için geçmişte çeşitli tedavi yöntemleri (lazer, fotodinamik tedavi) uygulanmış olsa da günümüzde kullanılan yöntem göz içine enjeksiyon yoluyla verilen anti-VEGF ilaçlardır. Bu ilaçlar çeşitli uygulama şekilleriyle kullanılabilir. Uygulama sayısı yıllık 3 ila 12 arasında değişebilir. Her ne kadar görme iyileşmesi sağlanabilse de asıl amaç mevcut görmeyi korumaktır.

Sarı nokta hastalığı tamamen kör edici bir hastalık değildir. Görme kaybının seviyesine göre hastalara yüksek dereceli yakın gözlükleri, büyüteçler veya teleskopik gözlüklerle yardımcı olunabilir.

Retina Cerrahisi (Vitrektomi) Ameliyatı Hangi Durumlarda Tavsiye Edilir?