Sigara Tansiyon Değerini Yükseltiyor

Yüksek kan basıncı olarak bilinen hipertansiyon tedavi gerektiren kronik bir durumdur. Yüzde 90-95 neden olmayan hipertansiyon genetik temellidir. Bu nedenle 'primer veya esansiyel' hipertansiyon diye adlandırılır. Birinci derece akrabalarda hipertansiyon varsa sizde de olma ihtimali yüksektir. Hastaların yüzde 5-10'unda yüksek tansiyona neden olabilecek ikinci bir hastalık olabileceğini söyleyen Liv Hospital Kardiyoloji Uzmanı Dr. Ebru Özenç anlattı. 

En sık hipertansiyon sebepleri nelerdir?

• Genetik
• Çok tuzlu gıdalar tüketilmesi
• Böbrek hastalıkları
• Tiroid hastalıkları
• Beyin hastalıklar
• Bazı ilaçlar
• Kilo alımı
• Uyku apnesi

 

Nasıl tanı konulur?

Avrupa kılavuzlarına göre hipertansiyon tanısı hastanın tekrarlayan ölçümlerde tansiyon değeri >140/90 mmhg ise konulur. Ancak son zamanlarda Amerika kılavuzlarına göre 130/80 mmhg üzerindeki tansiyon değerlerinde hipertansiyon olarak yaklaşılması kabul edilmiştir. Kimi zaman hastalar hastane ortamında tansiyon değerlerinin yükseldiğinden yakınırlar. Bu gibi durumlarda evde yapılan ölçümler veya 24 saatlik tansiyon holterleri doktorlara değerli bilgiler sağlar. Özellikle 24 saatlik tansiyon holterleri tanı ve takipte altın standart tetkiktir.
 

Evde tansiyon ölçümü nasıl yapılmalıdır?

Ölçümler en az 2 dakika, ideal olarak da 5 dakika dinlendikten sonra, oturur vaziyette ve kol kalp seviyesinde bir desteğin üzerine konularak alınmalıdır. Steteskop manşonla kol arasına sıkıştırılmadan manşon şişirilmelidir; yoksa tansiyon değeri olduğundan daha fazla çıkabilir. Bir diğer dikkat edilmesi gereken nokta sigara içilmesi kan basıncını geçici olarak yükseltir ve bu etki yaklaşık 30 dakika kadar devam eder. Hastalara sigarayı bırakmalarını tavsiye etmekle birlikte içen hastaların tansiyon ölçümlerinin 30 dakika kadar sonrasında alınması gereklidir.
 

İki kol arasında tansiyon farkı olur mu?

İki kol arasında normalde en fazla 10 mmhg tansiyon değerlerinde fark olabilir. Sıklıkla sağ kolda tansiyon değeri sola göre daha fazla çıkabilir. Bu değerden daha fazla fark varsa eğer; gençlerde sıklıkla doğumsal kalp-damar hastalığı öncelikli düşünürken daha yaşlıklarda aterosklerotik-tıkayıcı damar hastalıkları düşünülür.
 

Gençlerde hipertansiyon neden olur?

Gençlerde hipertansiyon genetik sebeplerle olabileceği gibi doğuştan aort damarındaki darlık ilk araştırılan nedenlerdendir. Ekokardiyografi ile değerlendirme yapılarak bu daralma tespit edilebilir. Diğer sık sebeplerden biri böbrek hastalıklarıdır. Son yıllarda gençlerde obezitenin artmasıyla birlikte hipertansiyon görülme sıklığı da artmıştır. Beslenme bozukluğu veya endokrin hastalıklarından dolayı gelişen obezite ve hipertansiyon birbirlerini takip eden bir zincir oluşturabilmektedir. Kadınlarda gebelik de hipertansiyon gelişebilen durumlardan biridir. Doğum sonrası düzelme olabileceği gibi ömür boyu kalıcı da olabilir.
 

Hipertansiyon Olan Bir Hastada Hangi Tetkikler Yapılmalıdır?

• Hipertansiyon şikayetiyle başvuran bir hastada mutlaka EKG çekilerek doğru bir anamnez ve fizik muayene yapılmalıdır. Daha sonra hastanın şikayet ve bulgularına göre kan tahlili görülmesi hem tanı hem de tedavi için faydalı bilgiler verir.
• Hipertansiyonu olan hastalarda EKG ile sıklıkla karıştırılan bir tetkik olan ekokardiyografi ile kalp fonksiyonlarında bozulma olup olmadığının incelenmesi, kalpte büyüme veya kalınlaşma araştırılması, kapaklarda veya aort damarına hipertansiyona bağlı komplikasyonlar gelişip gelişmediğine bakılması mutlaka gereklidir.
• Seçili hastalarda efor testi kalp damarlarının değerlendirilmesi ve efora tansiyon yanıtının, efor esnasında gelişen ritim bozukluklarının incelenmesiyle ilgili faydalı bilgiler verir. Ayrıca hastalara yapabilecekleri egzersiz önerileriyle ilgili de önemli bilgiler sağlar.
• Bazı hastalarda 1 haftalık evde tansiyon takipleri önerilebildiği gibi, 24 saat tansiyon holterler günümüzde altın standart tetkik yöntemidir. Örneğin gündüz tansiyon değerleri normal olan bir hastada uyku apnesi varsa gece tansiyon değerlerindeki anormal yüksekliklerden uyku apnesi tanısına gidilebilir.   
• Ayrıca sekonder hipertansiyon açısından değerlendirmek için her hastada olmamak üzere yine seçili hastalarda batın ultrasonu, idrar tahlilleri, kanda özel tahliller ve MR inceleri de gerekebilir.