Karaciğer, vücutta kendi kendini yenileme özelliğine sahip tek organdır. Karaciğerin insan vücudun yaşamsal fonksiyonlarının yerine getirilmesinde çok büyük katkısı olup kanın vücuttaki her türlü kimyasal madde, ilaç ve alkolden temizlenmesinde görev alır. Ayrıca bazı vitamin ve minerallerin depolanması, yağların sindirimi, kanın pıhtılaşması, bağışıklık sisteminin düzenlenmesi gibi önemli görevleri de vardır. Bu nedenle karaciğerde oluşacak en küçük hasar, insan vücudunda oldukça büyük sorunlara yol açabilmektedir. Kısaca siroz, uzun süreli karaciğer hasarının neden olduğu karaciğerde skarlaşmadır (yara dokusu). Skar dokusu karaciğerin düzgün çalışmasını engeller. Siroz, karaciğerin kronik ve ilerlemiş bir hastalığıdır. Normal karaciğer dokusunun yara dokusu ile yer değiştirdiği bu durum, karaciğerin fonksiyonlarını ciddi şekilde etkileyebilir. Sirozun nedenleri çok farklı olabilir ve genellikle uzun süreli karaciğer hasarı sonucunda ortaya çıkar.

Siroz Nedir?

Siroz, karaciğerde ileri düzeyde hasar oluşması olarak bilinen kronik karaciğer hastalığıdır. Altta yatan farklı hastalıklar veya bilinmeyen nedenlerden dolayı, karaciğerde farklı düzeylerde hasar meydana gelebilir. Bu hasarlar karaciğerin işleyişinde ve yapısında çeşitli bozulmalar meydana getirebilir. Bu durum karaciğeri normal işlevlerini yerine getiremez hale getirir. Karaciğerdeki hasarın ilerlemesi, siroz sürecinin başlangıcını oluşturur. Rahatsızlık müdahale edilmediğinde, sağlıklı karaciğer hücrelerinin sayısı azalır, bu da karaciğerin giderek sertleşmesine ve küçülmesine neden olur. Sertleşen dokular, kan akışını engeller ve kanın dokulara ulaşmasını zorlaştırır. Tüm bu süreçler karaciğeri daha da kötü etkileyerek siroz tablosunu ağırlaştırır. Sonuç olarak, karaciğer fonksiyonlarını yerine getiremez hale gelir ve karaciğer yetmezliği ortaya çıkar. Siroz, karaciğer hücrelerinin tahrip olduğu ve yerine bağ dokusu ve skar dokusunun oluştuğu bir durumdur. Bu değişiklikler, karaciğerin normal işlevlerini yerine getirmesini zorlaştırır. Siroz, genellikle yavaş bir şekilde gelişir ve belirtileri ancak hastalık ilerledikçe ortaya çıkar.

Siroz Neden Olur?

Kişilerin kronik alkol kullanımı sirozun en yaygın bilinen sebeplerinden biridir. Ayrıca, Hepatit B ve Hepatit C gibi kronik viral hepatitler de önemli siroz nedenlerindendir. Günümüzde halen, siroz hastalarının yaklaşık %10-15'inde herhangi bir belirgin neden bulunmadığı durumlar oluşmakta olup bu duruma "kriptojenik siroz" denmektedir. Bu bilinen genel nedenlerin yanı sıra, nadiren de olsa farklı nedenlerle kişilerde siroz görülebilir. Sirozun yaygın nedenleri:

• Alkol Tüketimi: Kronik alkol kullanımı, karaciğerde iltihaplanma ve hasara yol açabilir. Alkolle ilişkili karaciğer sirozu, uzun yıllar süren aşırı alkol tüketiminin bir sonucu olarak meydana gelir.
• Hepatit B ve C: Viral hepatit enfeksiyonları, karaciğerde iltihaplanma ve hasara neden olabilir. Özellikle Hepatit B ve C, siroz riskini artırabilir.
• Yağlı Karaciğer Hastalığı: Şeker hastalığı, obezite veya yüksek trigliserid düzeyleri gibi rahatsızlıklara bağlı olarak yağlı karaciğer hastalığı gelişebilir. Bu durum ilerlediğinde siroza dönüşebilir.
• Hemokromatozis: Vücutta aşırı demir birikimi, karaciğerde hasara neden olabilir. Hemokromatozis, genetik bir bozukluk sonucunda ortaya çıkabilen bir rahatsızlıktır.
• Bağışıklık Sistemi Sorunları: Otoimmün rahatsızlıklar, karaciğeri yanlışlıkla hedef alabilir ve iltihaplanmaya yol açabilir. Otoimmün hepatit gibi durumlar, siroza neden olabilir.
• İlaçlar ve Toksinler: Bazı ilaçlar ve toksinler, karaciğeri hasara uğratabilir. Uzun süreli kullanım veya aşırı dozlarda alınan ilaçlar siroz riskini artırabilir.

Siroz Nasıl Teşhisi Edilir?

Siroz rahatsızlığı ile sağlık kuruluşlarına başvuran hastalarda uzman hekim tarafından hastaların öyküsü alınıp, hastalığın seyri ve semptomları incelenir. Hastaların özellikle kronik alkol kullanımının olup olmadığı, geçmişte viral hepatit geçirip geçirmediğine bakılır. Detaylı bir şekilde hasta öyküsü alındıktan sonra tıbbi incelemeler yapılır. Hastalığın teşhisinde elle muayenenin önemli ayrıdır. Siroz hastalarında oluşan karaciğer sertliği, karaciğer büyümesi, karaciğerin kenarlarının belirginleşmesi, dalak büyümesi ve karında sıvı birikimi yapılan elle muayenede tespit edilebilir. Ayrıca hasta öyküsünde bulunan sarılık, ödem ve vücutta morarmalar da fiziki muayenede görülebilir. Hekim tarafından yapılan muayenenin yanı sıra ultrason ve diğer görüntüleme yöntemleri, çeşitli kan tahlilleri ve biyopsi sonucunda siroz hastalığının kesin teşhisi konulabilir. Görüntüleme yöntemi olarak kullanılan ultrasonografi, CT (Bilgisayarlı Tomografi) ve MRI (Manyetik Rezonans Görüntüleme), elastografi, biyopsi ve endoskopi yaygın olarak kullanılır. Siroz teşhisi genellikle birden fazla test ve uygulama yönteminin bir araya getirilmesiyle konur. Her hasta için özelleştirilmiş bir tanı süreci izlenir.

Siroz Belirtileri Nelerdir?

Siroz hastalığı, hastalarda genellikle erken dönemde belirti göstermez. Ancak hastalığın semptomları ilerledikçe ve karaciğerde meydana gelen hasar düzeyi arttıkça belirtiler görülmeye başlar. En sık görülen siroz belirtileri:

• Karın şişliği (asit veya su birikimi)
• İştah kaybı ve kilo kaybı
• Halsizlik ve yorgunluk
• Sarılık (cilt ve gözlerde sararma)
• Kolay morarma veya kanama
• Bulantı ve Kusma
• Ödem
• Ciltte morarma ve kanamalar
• Midede ağırlık hissi

Siroz Tedavisi Nedir?

Sirozun tedavisi, altta yatan hastalığa bağlı olarak değişebilir. Alkol tüketimini bırakma, viral hepatit tedavisi, sağlıklı beslenme ve ilaç tedavileri gibi yöntemler tedavide kullanılabilir. Ancak, ilerlemiş durumlarda karaciğer nakline ihtiyaç duyulabilir. Alkolle ilişkili siroz durumunda, birincil adım alkol tüketimini tamamen kesmektir. Alkol alınmasının durdurulması karaciğerdeki hasarı durdurabilir ve uygulanan tedaviye katkı verebilir. Viral hepatit kaynaklı siroz rahatsızlığında, antiviral ilaçlarla viral replikasyon kontrol altına alınabilir. Siroz otoimmün kaynaklı ise bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar ile tedavi, viral hepatitlerden kaynaklanıyorsa antiviral ilaç tedavisi uygulanır. Ayrıca siroz rahatsızlığında hastaların beslenmesine dikkat etmesi bağışıklık sistemi ve karaciğer sağlığı için önemlidir.
İlerlemiş siroz durumlarında, karaciğer nakli düşünülebilir. Ancak bu karar, çok dikkatli inceleme ve değerlendirmeler sonucu verilen bir karar olup uzman hekim detaylı inceleme sonucunda karaciğer nakli kararını verebilir.

Siroz Tehlikeli midir?

Siroz, karaciğerin ileri derecede hasar görmesi nedeni ile meydana gelen bir sağlık sorunudur. Karaciğerin normal fonksiyonlarını yerine getirememesi ve tehlikeli rahatsızlıkların görülmesine neden olabilir. Bu rahatsızlıklardan bazıları:

• Karaciğer Yetmezliği: Siroz, karaciğerin işlevini büyük ölçüde kaybetmesiyle sonuçlanır. Bu durum karaciğer yetmezliğine yol açabilir, Karaciğerin detoksifikasyon, protein sentezi ve enerji depolama gibi görevleri yerine getirmemesi, vücutta çeşitli komplikasyona neden olabilir.
• Asit ve Ödem Oluşumu: Karaciğerdeki hasar, vücutta sıvı birikimine neden olabilir. Özellikle karın boşluğunda sıvı birikimi, karında şişlik ve diğer vücut bölgelerinde ödeme sebep olabilir.
• Portal Hipertansiyon: Karaciğerdeki damar sistemindeki tıkanıklıklar, portal hipertansiyona neden olabilir. Bu durum, karaciğerle bağlantılı damarlarda yüksek basınç anlamına gelir. Portal hipertansiyon, mide ve yemek borusundaki varisler gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
• Enfeksiyon Riski: Karaciğer, bağışıklık sistemi üzerinde önemli bir rol oynar. Siroz, bu savunma mekanizmasını zayıflatabilir, bu da hastayı enfeksiyonlara daha açık hale getirir.
• Hepatorenal Sendrom: Karaciğer yetmezliği ile meydana gelen hepatorenal sendrom, böbrek fonksiyonlarının bozulmasına neden olabilir.
• Karaciğer Kanseri Riski: Hasar görmüş hücrelerin anormal büyümesi, kanser oluşma riskini artırır.

Siroz Hakkında Sık Sorulan Sorular?

Siroz, ciddi bir karaciğer hastalığıdır ve erken teşhis ve tedavi önemlidir. Risk faktörlerinden kaçınmak ve düzenli sağlık kontrolü, sirozun önlenmesinde önemli rol oynayabilir.

Siroz Hastaları Nelere Dikkat Etmelidir?

Bu hastalığı yaşayan kişilerin, yaşam tarzlarını ve günlük alışkanlıklarını dikkatli bir şekilde yöntemleri önemlidir. Alkol tüketimine son vermek, sağlıklı beslenme, sıvı tüketimi, ilaç kullanımı ve tıbbi takip konularını hassasiyetle uygulamaları gerekir.

Siroz Öldürür mü?

Siroz, ciddi bir karaciğer hastalığıdır ve erken teşhis ve tedavisi önemlidir. Tıbbi tedavi yapılmayan karaciğer sirozu, potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir dizi komplikasyona neden olabilir.
Siroz, hastaların yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir ve hayati bir tehdit oluşturabilir. Bu nedenle, siroz teşhisi konulan hastaların uzman doktor kontrolünde düzenli tıbbi takip ve tedavi uygulaması  hayati öneme sahiptir.