Sistit Nedir?

Sistit daha çok kadınlarda görülse de erkekleri de etkileyebilen, mesanede iltihaba sebep olan bir tür idrar yolu enfeksiyonudur. Çok yaygın görülen bir enfeksiyon olup genellikle kendi kendine iyileşebilir ve bazı durumlarda şiddetlenerek ilaç tedavisi gerektirebilir. Bununla birlikte çeşitli sebeplerle kronikleşerek sürekli tekrarlayan, yaşam kalitesini düşüren enfeksiyonlara neden olabilir. Böyle durumlarda detaylı araştırmalar yapılarak doğrudan enfeksiyon etkenine yönelik tedavilere başvurmak önemlidir.

Sistit (Mesane İltihabı) Nedir?

İdrar yolu enfeksiyonunun mesaneyi etkileyen türü olan sistit, en sık görülen idrar yolu enfeksiyonu türünü oluşturur. Daha kısa bir tanımla “sistit nedir?” sorusu idrar kesesinin iltihaplanması olarak yanıtlanabilir. Çoğu zaman bakterilerin neden olduğu akut enfeksiyonlar şeklinde ortaya çıkar. Özellikle kadınlar arasında sistit ve genel olarak idrar yolu enfeksiyonu oldukça yaygındır. “Kadınlarda sistit neden olur?” sorusunun en önemli yanıtı ise anatomik yapıdır. Kadın vücudunda idrar kanalının anatomik açıdan erkeklere oranla çok daha kısa olması ve mikroorganizmaların mesaneye kolaylıkla ulaşabilmesi, hastalığın çok daha yaygın görülmesine neden olur. Hem kadınlarda hem erkeklerde de mesane iltihabı görülmesi mümkündür. Hafif şiddetteki olgular birkaç gün içerisinde kendiliğinden iyileşebilir. Ancak şiddetli bir enfeksiyon olduğunda önemli semptomlar ortaya çıkabilir. Böyle durumlarda tedavi geciktiğinde enfeksiyon böbrekleri etkileyebilir. Böbrek hasarı gibi ciddi sorunların gözlenmemesi adına birkaç gün içerisinde iyileşmeyen idrar yolu enfeksiyonlarında mutlaka tedavi uygulanmalıdır.

Sistit Belirtileri Nelerdir?

Hastalık enfeksiyonun şiddetinin artmasıyla birlikte belirginleşen çeşitli semptomlarla kendini gösterir. “Sistit belirtileri nelerdir?” sorusuna yanıt olarak verilebilecek en yaygın örnekler ise şunlardır:

• Sık sık ve az miktarda idrara çıkma
• İdrar yaparken yanma, acı hissetme ve zorlanma
• İdrarda kan görülmesi (hematüri)
• Pelvik bölgede (alt karın ve kasıklar) ağrı ve baskı hissi
• Ateş

Yetişkinlerde olduğu gibi çocuklar arasında da görülebilen sistit, çocuklarda idrar kaçırma sorununa neden olabilir. Ancak bu durumun tek başına bir sistit belirtisi olarak değerlendirilmesi mümkün değildir. İdrar yolu enfeksiyonunun şiddetlenerek böbrekleri etkilemesi durumunda bel ve yan karın ağrısı, mide bulantısı ve kusma, üşüme, titreme, yüksek ateş gibi belirtiler görülür. Bu durumda vakit kaybetmeksizin sağlık kuruluşlarına başvurulmalıdır.

Sistit Türleri Nelerdir?

Sistit, oluşum şekline göre farklı türleri bulunan bir sağlık sorunudur. Yaygın görülen türleri birkaç başlıkta incelenir.

Akut Sistit Nedir?

Çoğunlukla bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlardan kaynaklı gelişen mesane iltihabıdır. Akut olguların çok büyük bir kısmından “Escherichia coli” adlı bir bakteri türü sorumludur. Tuvalet hijyenine dikkat edilmesi, bu bakterilerin makattan idrar yoluna ulaşma riskini azaltır ve hastalıktan korunmada çok önemlidir.

Kronik Sistit Nedir?

Akut olguların doğru şekilde tedavi edilmemesi, hijyene yeterince özen gösterilmemesi veya çeşitli mesane hastalıklarından kaynaklı olarak sistitin kronikleşerek sürekli tekrarlaması durumudur.

Balayı Sistiti Nedir?

Cinsel ilişkiden sonra sistit oluşumuna yol açacak şekilde kadınlarda idrar kanalının dış kısmında tahriş görülebilir. Bu durum dış ortamdaki bakterilerin idrar kanalına bulaşmasını kolaylaştırır ve enfeksiyona neden olabilir. Dolayısıyla söz konusu dönemlerde balayı sistiti olarak adlandırılan mesane enfeksiyonlarının görülmesi mümkündür.

İnterstisyel Sistit Nedir?

Herhangi bir enfeksiyon belirtisi olmamasına karşın mesane duvarında tahriş ve iltihaplanmaların görülmesi interstisyel sistit olarak adlandırılır. Hastalığın bu türünde de tıpkı enfeksiyonlarda olduğu gibi ağrı ve sık idrara çıkma belirtileri gözlenir.

Kanamalı Sistit Nedir?

İdrar yolu enfeksiyonunun belirtileri arasında yer alan idrarda kan görülmesi (hematüri), enfeksiyon durumunda görülebilecek bir durumdur. Kanama idrar analizinde tespit edilebilecek kadar hafif veya doğrudan idrar rengini değiştirecek kadar belirgin olabilir.

Sistit Neden Olur?

Kadınlarda hem idrar kanalının anatomik olarak kısa olması hem de makat ile anüsün yakınlığı nedeniyle enfeksiyon etkenlerinin geçişinin kolay olması idrar yolu enfeksiyonunu kolaylaştırır. “Erkeklerde sistit neden olur?” sorusu ise bakteriyel enfeksiyonlar, mesanenin zarar görmesi veya tahrişi gibi herhangi bir neden şeklinde yanıtlanabilir. Ancak erkeklerde mesane enfeksiyonu çok daha nadirdir. “Sistit neden olur?” sorusuna yanıt olarak verilebilecek diğer bazı nedenler ise şu şekilde sıralanabilir:

• Dışkılamanın ardından makat bölgesinin temizlenmemesi veya arkadan öne doğru yapılan temizlik ile mikroorganizmaların genital bölgeye ilerletilmesi
• İdrarı uzun süre tutmak veya mesanenin tam olarak boşaltılmaması
• Cinsel ilişki
• İdrar sondası veya tampon kullanımı
• Doğum kontrolü yöntemi olarak kullanılan diyaframlar
• Sağlığa uygun olmayan genital hijyen ürünleri, kayganlaştırıcılar ve sperm öldürücü jeller (spermisit)
• İdrarın şekerli olmasına ve enfeksiyon için uygun bir ortama dönüşmesine neden olan diyabet hastalığı
• Gebelik sırasında veya menopoz sonrası dönemde görülen hormonal değişimler
• Pelvik bölgeye uygulanan radyasyon tedavileri
• Kemoterapi ilaçları veya düzenli olarak kullanılan bazı ilaçlar

Bebeklerde bez kullanımından kaynaklı dışkının içeriğindeki bakteriler idrar kanalına kolayca ulaşır. Bu nedenle enfeksiyon görülme sıklığı yüksektir. Bunun için bebek bezi kirlendikten sonra hemen değiştirilmeli ve bez bölgesi iyi bir şekilde temizlenmelidir.

Sistit Teşhisi Nasıl Konulur?

Sistit belirtileri yaşayan ve özellikle bu şikayetleri birkaç günden uzun süredir devam eden kişiler, mutlaka sağlık kuruluşlarına başvurmalıdır. Hekim ile yapılacak görüşmenin ardından belirtileri yaşayan kişilere uygulanacak ilk test genellikle idrar testidir. Test için bir miktar idrar örneğini, özel bir idrar kabına almanız ve laboratuvara bırakmanız yeterlidir. Yapılacak idrar analizi ile idrarda enfeksiyonun veya herhangi bir hastalık etkeni belirtecinin bulunup bulunmadığı kolaylıkla tespit edilebilir.

İdrarda bakteri görülmesi halinde idrar kültürü olarak adlandırılan farklı bir idrar analizi yapılarak enfeksiyon etkeni tam olarak tespit edilebilir. Özellikle sık tekrarlayan inatçı olgularda idrar kültürünün yapılmasında fayda vardır. Nadir olsa da bazı durumlarda mesanenin veya idrar kanalının anatomik sorunlarından şüphelenilmesi durumunda tıbbi görüntüleme testlerine başvurulması gerekebilir. Böbreklerin etkilendiğinden şüphe edilmişse böbrek ultrasonu veya çeşitli kan testlerine de başvurulabilir. Elde edilen bulgulara göre sistit teşhisi konulan hastalarda uygun bir tedavi planı belirlenerek hemen başlatılır.

Sistit Tedavisi Nasıldır?

Sistit tedavisi, mesane iltihabının gelişim nedeni belirlenerek buna göre planlanır. Çoğu sistit olgusu bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklıdır ve idrar analizi esnasında bakteriyel enfeksiyon kolaylıkla tespit edilebilir. Bu durumda antibiyotikler genellikle ilk tedavi seçeneğini oluşturur. Enfeksiyonun şiddetine göre tek dozluk antiseptikler veya bir hafta boyunca kullanılan antibiyotik haplardan herhangi biri veya her ikisi birden reçetelendirilebilir. Verilen ilaçların saatlerine ve kullanım süresine hassasiyet gösterilerek tamamı bitene kadar kullanılması çok önemlidir. Basit enfeksiyonlar için bu tedaviler genellikle yeterli olur. İlaçların bitiminin ardından belirtilerdeki azalma da değerlendirilerek gerek görülürse idrar testi tekrarlanabilir.

Sürekli tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu söz konusu olduğunda bu alanda uzmanlaşmış olan üroloji ve nefroloji uzmanı hekimlere başvurularak daha detaylı bir araştırma talep edilmesinde fayda vardır. Bu durumda idrar kültürü uygulanarak enfeksiyon etkeni belirlendikten sonra bu etkene yönelik daha uzun süreli bir antibiyotik tedavisi planlanması gerekebilir. Ayrıca enfeksiyonu önlemeye yönelik tuvalet hijyeni kuralları gözden geçirilmeli, enfeksiyona yatkınlık oluşturabilecek kozmetik ürünler ve kimyasallardan uzak durulmalıdır. “Sistite ne iyi gelir?” sorusunun diğer bir önemli yanıtı da bol bol su içmektir. Su tüketimi idrar yollarında fiziksel bir temizlik sağlayarak bakterilerin dışarı atılmasını kolaylaştırır. Bu nedenle günlük en az iki litre su tüketimine özen gösterilmelidir.

Kronik sistitlerde mesane iltihabının nedeni her zaman için enfeksiyon olmayabilir. İnterstisyel sistitlerde enfeksiyon olmamasına karşın mesane içerisinde sürekli tekrarlayan tahriş ve enflamasyon gelişebilir. Böyle durumlarda sistoskopi adı verilen görüntüleme tekniği ile detaylı bir şekilde mesane içerisinin incelenmesi tedavi planının belirlenmesinde fayda sağlar. Gerektiğinde sinir stimülasyonu gibi bazı tedaviler veya cerrahi operasyonlar planlanabilir.

Liv Hospital’da her türlü idrar ve kan analizi, sistoskopi ve cerrahi tedavi uygulamaları alanında uzman ekipler tarafından yürütülmektedir. Siz de sistit veya idrar yolu enfeksiyonu belirtileri yaşıyorsanız, “sistit nedir, nasıl geçer?” sorularına yanıt arıyorsanız muayene ve tetkiklerinizi yaptırabilir, detaylı bir sağlık kontrolünden geçebilirsiniz.