Vitiligo

Cilt, vücudun görülebilen en büyük organıdır. Bu nedenle bu organda meydana gelen dermatolojik problemlerin bir stres etkeni olması ve kişinin imajına dair bir takım endişeleri ortaya çıkarması doğaldır. Vitiligo, ciltte pigmentasyon veya renk kaybı ile seyreden kronik bir durumdur. Bu durumun altında yatan asıl neden bilinmese de çocukluk yaş grubunda en sık 5-19 yaş arasında görülür. Yetişkinkinlerde geliştiğinde ise genellikle 10-30 yaş arasında ortaya çıkan yetişkin vitiligo vakalarının neredeyse ⅘’i 30 yaşın altındadır. Bu dermatolojik rahatsızlık ile ilgili başta “Vitiligoya ne iyi gelir?” olmak üzere sorularınızın olması gayet doğaldır. “Her beyaz leke vitiligo mudur?” gibi diğer sorularınızın da yanıtları ve diğer merak ettiğiniz konular için yazının devamını takip edebilirsiniz.

Vitiligo Nedir?

Vitiligo ciltte yama şeklinde renk kaybı ile kendisini gösteren bir cilt hastalığıdır. Etkilenen cilt bölgesi kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Göz, ağız içi ve saç gibi yapılarda da ortaya çıkan vitiligo olgularında etkilenen bölge genellikle kişinin yaşamının sonuna kadar değişik renkte kalabilir. Vitiligo güneş ışınlarına hassas bir hastalıktır ancak yamaların ne kadar ilerleyebileceğini önceden kestirmek mümkün değildir.

Vitiligo Belirtileri Nelerdir?

Vitiligonun temel belirtisi vücudun herhangi bir bölgesinde ortaya çıkabilen pigmentsiz yama şeklindeki alanların oluşmasıdır. Bu cilt bulgusuna ek olarak oluşabilecek diğer vitiligo belirtileri şu şekilde özetlenebilir:

• Saç, sakal, kirpik veya saçlarda beyazlama veya grileşme
• Etkilenen cilt bölgelerinde rahatsızlık hissi ve kaşıntı
• Ağız ve burun içi gibi mukozal yapılarda renk değişikliği
• Gözün iç tabakası olan retinada renk değişikliği

Vitiligo İlk Nerede Başlar?

Segmental olmayan vitiligo olarak sınıflandırılan vitiligo çeşidi bu rahatsızlığın en sık görülen formudur. Oluşan yama şeklindeki renk değişiklikleri vücudun her iki tarafında görülebilir ve tipik olarak simetriktir. Lezyonlar özellikle güneşe maruz kalan bölgelerde veya baskı, çizilme veya hasarlanma gibi travmalara karşı açık bölgelerinde görülme eğilimindedir.

Segmental vitiligo, segmental olmayan vitiligoya göre daha nadir görülen ve daha genç yaşlarda ortaya çıkma eğilimindeki vitiligo tipidir. Segmental vitiligoda renk değişikliğine neden olan yamalar vücudun tek bir bölgesinde sınırlıdır. Bu bölge bacak, yüzün bir tarafı veya tek taraflı olmak üzere birçok bölge şeklinde tespit edilebilir. Dolayısıyla segmental vitiligo bazı kaynaklarda tek taraflı vitiligo olarak isimlendirilir. Bu vitiligoya sahip bireylerin yaklaşık olarak yarısında renk değişikliğine ek olarak etkilenen bölgede kıl dökülmesinin de meydana geldiği görülebilir.

Genital Bölgede Vitiligo Olur mu?

Vitiligo rahatsızlığının bir alt tipi olan mukozal vitiligoda oluşan lezyonlar dudak ve genital bölgede de meydana gelebilir.

Vitiligo Neden Olur?

Vitiligo, ciltte pigment üreten hücreler olan melanositlerin ölmesi veya sentezin durması sonucunda cilt, saç ve göz gibi dokuların renginde değişiklik ile oluşur. Etkilenen bölgenin cilt rengi beyaz veya etrafına göre daha açık renklidir. Her ne kadar bu durumun oluşmasındaki asıl neden bilinmiyor olsa da çeşitli risk faktörlerden bahsedilebilir:

• Otoimmün durumlar gibi bağışıklık sistemi rahatsızlıkları
• Aile öyküsünün bulunması
• Cilt yanığı veya çeşitli kimyasallar ile temas gibi tetikleyici bir stres etkeninin olması

Vitiligo Tedavisi Nasıldır?

Bazı bireylerin aklında “Vitiligo geçer mi?” sorusunun olması gayet doğaldır. Vitiligonun tehlikeli bir rahatsızlık olmamasından dolayı bazı bireyler herhangi bir tedavi girişimine başvurmayabilir. Tedavi girişimleri yerine çeşitli bronzlaştırıcı kozmetik ürünlere veya bölgeyi kamufle edici ürünlere yönelebilir. Bazı bireyler ise bu girişimlere rağmen ciltteki renk değişikliğini aklından çıkarmayabilir ve sürekli olarak makyaj ile kapatma gibi düşünceler altında kendilerini rahatsız hissedebilirler.

Cilt üzerine uygulanan (topikal) ilaçlar, bu bölgede meydana gelen inflamasyonun baskılanmasına ve rengin geri gelmesine destek sağlayabilir. Bu kapsamda en fazla kullanılan ajanların başında ise güçlü topikal kortikosteroidler gelir. Topikal kortikosteroid kullanımı 4 ile 6 ay arasında süren bir tedavi süresini kapsar ve hastaların yaklaşık olarak yarısında cilt renginin geri kazanımına katkı sağlayabilir. Kortikosteroid kullanımının bir takım yan etkileri de olduğu unutulmamalıdır. Bu istenmeyen durumların başında cildin incelmesi ve daha hassas olması gelir.

Vitiligo tedavisi kapsamında uygulanabilen birçok girişim olsa da bu girişimlerin sonuçları kişiden kişiye değişiklik gösterir. Bazı bireylerin sonuç alabilmesi için birçok farklı tedavi uygulamasına başvurulması gerekli olabilir. Birçok tedavi girişiminin olmasına rağmen ciltteki renk değişikliği sorunun üzerinden gelişememesinin de olası olabildiği unutulmamalıdır.

Yüzeyel kortikosteroid ajanların kullanımı cilt yüzeyinde meydana gelen infamasyonun baskılanmasına katkı sağlayabilir. Bu tedavi dışında yapılabilecek diğer çeşitli uygulamalar şu şekildedir:

• Ağızdan prednizon kullanımı
• Yüzeyel kalsinörin inhibitörlerinin (bağışıklık baskılayıcı) kullanımı
• Melanosit nakli
• Greft (vücutta bölgeler arası benzer doku)  kullanımı
• Fototerapi
• Mikropigmentasyon sağlayıcı kozmetik dövme
• Depigmentasyon yapılması

Bu tedavi girişimleri arasında yer alan fototerapi yönteminde kullanılan ultraviyole ışınların güneş ışığından farklı olduğuna dikkat edilmelidir.

Vitiligo Sıkça Sorulan Sorular

Vitiligo, önceden tahmin edilmesi zor bir hadisedir. Her yaşta ve vücudun birçok bölgesinde ortaya çıkabilir. Ortaya çıktığı bölge herkesde aynı değildir ve oluşan lezyon da oldukça çeşitlilik gösterebilir. Dolayısıyla bu kafa karıştırıcı rahatsızlık hakkında bireylerin kafalarında birtakım soru işaretlerinin bulunması gayet doğaldır.

Vitiligo Bulaşıcı mı?

Vitiligo genel olarak otoimmün bir hadise kabul edilir. Bu tarz rahatsızlıklarda vücudun bağışıklık sistemi hücreleri diğer çeşitli doku ve hücrelere saldırırlar. Vitiligo özelinde ise bu durum melanosit adı verilen hücrelere karşı oluşur.

Vitiligo Genetik mi?

Melanositler cilde rengini veren pigmentin sentezinden sorumlu hücrelerdir. Vitiligo hastalığında bu hücrelerin neden olduğu tam olarak aydınlatılabilmiş değildir ancak genetik ve diğer otoimmün faktörler üzerinde durulur. Vitiligo ile ilişkisi bulunabilen bu durumlardan bazıları şunlardır:

• Hashimoto ve Graves hastalığı gibi otoimmün tiroid hastalıkları
• Pernisiyöz anemi
• Romatoid artrit
• Sedef hastalığı
• Lupus
• İnflamatuar bağırsak hastalıkları
• Tip 1 şeker hastalığı

Vitiligo ile Karışan Hastalıklar Nelerdir?

Vitiligo olmayan beyaz lekeler diğer birçok sağlık probleminde de görülebilir. Bu hastalıklarda meydana gelen cilt değişikliklerinin vitiligo ile karıştırılması gayet doğaldır. Vitiligonun ayırıcı tanısı kapsamında değerlendirilebilecek vitiligo ile karışan hastalıklar şu şekilde özetlenebilir:

• Pitriyazis alba
• Tuberoskleroz
• Tinea versicolor
• Pityrosporum foliküliti
• Tinea capitis
• Eritrazma
• Pseudomonas lezyonları
• Akne
• Porfiria kutanea tarda
• Depigmente nevüsler
• Anemik nevüsler
• Guttat hipomelanozis
• Melazma

Vitiligo her ne kadar ölümcül seyirli bir rahatsızlık olmasa da bireyleri fiziksel ve psikolojik açıdan olumsuz etkileyebilir bir rahatsızlıktır. Bazı bireyler cilt renginin değişmesine bağlı olarak özgüvenini kaybedebilirler. Bazıları ise bu durumdan utanıyor olabilirler. Bu durumun birçok farklı tedavi girişimi ile kontrol altına alınabileceği unutulmamalıdır.

Vitiligo, ailesel geçiş gösterebilen ve birçok farklı durum nedeniyle ortaya çıkabilen kronik bir cilt sorunudur. Genel sağlık durumu iyi bireyleri etkileyebilen bu hastalık çeşitli otoimmün sağlık sorunu olan kişilerde de tespit edilebilir. Topikal ilaçları, ışık terapisi veya diğer birçok girişim ile kontrol altına alınabilen vitiligo hastalığı ile ilgili kendinizde veya çevrenizde çeşitli belirtiler görmeniz halinde daha fazla bilgi almak için sağlık kuruluşlarına başvurmanız önerilir. Liv Hospital bünyesindeki hastanelerde vitiligo hastalığına dair tetkik hizmetleri mevcuttur. Sağlıklı günler dileriz.