Yarık Dudak

Yarık dudak, bebeğin üst dudağında bulunan açıklıklardır. Fetüsün rahimde geliştiği dönemde gelişen konjenital (doğumsal) anormallik olan yarık dudak, üst dudak dokularının fetal gelişim sırasında yeteri kadar gelişmediği ve dudakların bir araya gelmemesi sonucu açığa çıkar. Halk arasında tavşan dudak olarak da adlandırılan yarık dudak bebekte hem estetik hem de fonksiyonel problemlerin gelişmesine neden olabilir. Yarık dudak müdahale edilmesi gereken tıbbi bir durum olup doğum sonrasında bebeklerin ameliyat geçirerek dudaklarının birleştirilmesi gerekir.

Yarık Dudak Nedir?

Dudaklar, hamileliğin 4 ila 7 haftası arasında oluşan dokulardır. Başın her iki yanındaki dokular yüzün ortasına doğru birleşerek dudakları ve ağzı oluşturur. Konjenital anormallikler gelişmesi halinde dokular tam olarak birleşemeyebilir ve yarık dudak problemi açığa çıkabilir. Bu durumun sonucunda üst dudağın iki kenarı arasında bir açıklık veya boşluk gelişir. Yarık küçük bir girintiden burnuna ulaşan büyük bir boşluğa kadar değişebilir. Bazı vakalarda bu aradaki boşluğa diş etleri ve ağzını çatısı da dahil olabilir. Yarık dudak gelişen bazı vakalarda yarık damak problemiyle de karşılaşmak bu nedenle mümkündür.

Bebeğin yarık dudak ile doğması halinde estetik cerrahi yöntemleriyle bu problemin giderilmesi gerekir. Aksi takdirde bebek yemek yerken zorluk yaşayabilir. Tedavi edilmemesi ve durumun ilerlemesi halinde bebeklerde konuşmada güçlük çekme, kulak zarının arkasında işitmeyi etkileyebilecek sıvı birikimi gibi problemlerle karşılaşılabilir. Yarıkta dişlerin ve diş etlerinin bulunması halinde bazı bireylerde dişlerle ilgili problemler de gelişebilir. Bu nedenle yarık dudak tedavisi aksatılmadan yapılması önerilir.

Yarık dudak bir diğer deyişle tavşan dudak problemi dünya genelinde sıkça karşılaşılan bir konjenital bozukluktur. Yarık dudak probleminin erkek bebeklerde daha sık görüldüğü gözlemlenmiştir.

Yarık Dudak Neden Olur?

Yarık dudak problemi ile doğan bir bebeğin ebeveynleri “bebeklerde yarık dudak neden olur?” sorusunu sorabilir. Birçok vakada yarık dudak gelişmesine neden olabilecek ana neden bilinmemektedir. Bazı bilim adamları yarıkların genetik ve çevresel faktörler nedeniyle geliştiğini öne sürer. Ailede ve akrabalarda yarık olması halinde yeni doğan bebekte de yarık dudak ile doğuma oranın yüksek olduğu düşünülür. Ebeveynlerin hamilelik sırasında aldığı ilaçlar nedeniyle de bebeğin dudağında yarık ile doğması mümkün olabilir. Bazı akne tedavisi ilaçları, kanser, artrit ve sedef hastalığının tedavisinde yaygın olarak kullanılan ilaçlar ile tedavi gören bireylerin çocuklarında yarık dudak problemi ile daha sık karşılaşabilir. Bu faktörlerin haricinde yarık gelişimine neden olabilecek diğer faktörler ise aşağıdaki şekilde sıralanabilir.

• Gebelik döneminde anne adayında gelişen folik asit eksikliği
• Annenin obeziteye sahip olması
• Hamilelik sırasında sigara veya tütün kullanımı
• Madde bağımlılığı
• DiGeorge sendromu veya Pierre Robin Sendromu gibi doğum bozuklukları
• Hamilelik döneminde anne adayının maruz kaldığı bazı virüsler veya kimyasallar

Gebelikte Yarık Dudak Ne Zaman Belli Olur?

Bebekte yarık dudak gelişiminin olup olmadığına yönelik endişe duyan ebeveynler “bebeklerde yarık dudak ultrasonda belli olur mu?” sorusunu yönelebilirler. Gebelik sürecinde düzenli olarak doktor kontrolüne giden bir anne adayı anatomi taraması olarak adlandırılan 20 haftalık ultrason çekimi sırasında bebeğinin yarık dudağı sahip olup olmadığını öğrenebilir. 20 haftalık ultrason hamileliğin 18 ve 22 haftaları arasında yapılır. Yapılan görüntüleme tetkiki sırasında bebeğin dudak yapısındaki anormallik tespit edilebilir. Bazı vakalarda 12 hafta gibi erken bir zaman içerisinde de yarık dudak problemi keşfedilebilir.

Yarık Dudak Nedeniyle Gelişebilecek Problemler Nelerdir?

Yarık dudak problemiyle doğan bebeklerde yarığa müdahale edilmemesi halinde çeşitli yaşamsal sorunlar beraberinde gelebilir. Tedavi edilmeyen çocuklarda ilerleyen dönemlerde diş ve dudak yapıları nedeniyle özgüven problemleri gelişebilir. Özellikle, okul çağına gelmiş çocuklar sosyal ve davranışsal sorunlar yaşayabilir. Bebeklik döneminden çocukluk dönemine kadarki gelişim sürecinde ise aşağıdaki sorunlar ile karşılaşabilir.

• Yeme sorunları
• İşitme kaybı
• Konuşma sorunları
• Diş problemleri

Yarık Dudak Tedavisi

Yarık dudak tedavisi uzun vadeli bir bakım planı içerir. Ana tedavi yöntemi olarak ameliyat uygulanır. Bebeğin 3 ile 6 aylık olduğu dönemler arasında yapılan ameliyat ile dudaklar arasındaki yarık giderilir. Ameliyat sürecine kadar bebeğin düzenli bir şekilde besin alımı sağlanabilmesi adına özel yarık dudak biberonu gibi cihazlardan yararlanabilir. Anneler bebeklerini emzirebilmeleri için bebeği doğru şekilde yerleştirme konusunda destek alabilir.

Yarık dudakla doğan bebeklerde işitmeyi etkileyebilecek yapışkan kulak gibi problemlerle karşılaşılabilir. Bu nedenle bebeğin tedavi süreci içerisinde düzenli olarak işitme fonksiyonlarının yakından izlenmesi gerekir. Kulak arkasında sıvı birikimi söz konusu ise bu sıvıyı boşaltmak üzere işitme cihazlarından faydalanabilir veya kulaklara gromit adı verilen tüpler yerleştirilebilir.

Yarık dudak nedeniyle konuşma problemleri gelişebilir. Çocuğun bir konuşma veya dil terapisi alması sağlanarak doğru dil gelişimi gerçekleşmesi desteklenebilir.

Dudakta meydana gelen yarık nedeniyle diş problemleri gelişebilir. Bu noktada ortodontik tedaviler ile çocuğun diş yapısının düzeltilebilir ve ağız hijyeni iyi bir şekilde sağlanarak diş çürüğü veya diş kayıpları gibi ağız sağlığı problemleri ile karşılaşmasının önüne geçilebilir. Çocuğun ilerleyen dönemlerinde yetişkin dişlerinin düzgün bir şekilde çıkmaması halinde diş teli tedavisi uygulanabilir.

Yarık Dudak Ameliyatı

Dudak yarığının tedavisi, cerrahi müdahaleler ile gerçekleştirilir. Çocuğun yaşına ve diğer özel ihtiyaçlarına göre ameliyat planlaması yapılır. Anestezi altında gerçekleştirecek işlem sırasında dudak dokuları birbirine dikilerek dudaklar arasındaki yarık giderilir. Yarık dudak onarımı bir veya iki ameliyat ile gerçekleştirilebilir. İlk ameliyat bebeğin 3 ile 6 aylık arasında bulunduğu dönemde yapılır. Bu ameliyat ile bebeğin dudakları arasındaki yarık kapatılır. Yarığın çok büyük olduğu veya dudakla beraber damakta da yarık görülmesi halinde ikinci ameliyata ihtiyaç duyulabilir. Bazı vakalarda sadece dudakların birleştirilmesinin yanı sıra çeşitli non- invazivdir yöntemleri ile bebeğin burun asansörü, damak yapısının da iyileştirilmesi sağlanabilir.

Ameliyat yöntemi olarak çeşitli tekniklere başvurulabilir. Genellikle flep cerrahisi olarak adlandırılan dokuları kaydırma veya ilerletme yöntemleri ile dokuların transfer edilmesi sağlanır. Gerçekleştirilen transfer ile dudakların birleştirilmesi hedeflenir. Ameliyat sürecinde burun deformitesi olan bebekler için eş zamanlı olarak burun kıkırdaklarını şekillendirmek adına girişimler gerçekleştirilebilir. Ameliyat süresince yapılacak olan işlemler ve bebeğin sağlık durumu göz önünde bulundurularak ameliyat 1 ile 3 saat aralığında tamamlanabilir.

Yarık Dudak Ameliyatı Sonrası Beslenme?

Yarık dudak ameliyatı sonrasındaki bakım sürecinde ebeveynlerin bebeklerinin beslenmesine ekstra özen göstermesi gerekir. Bebeğin bulunduğu aya ve tüketebildiği besinlere göre ideal besinler seçilmelidir. Ameliyat sonrasındaki dönemde bebeklerin yumuşak diyet ile beslenmesi gerekir. Bu süreç içerisinde yumuşak kabuksuz meyvelerden, sebze pürelerinden, haşlanmış tavuk veya etten, çırpılmış yumurtadan faydalanabilir. Süt ürünleri günlük beslenmeye eklenerek bebeğin ihtiyaç duyduğu protein alımı desteklenebilir. Avokado yağı, zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar ile yiyecekler zenginleştirilebilir.

Yoğun çiğnenmesi gereken etlerden, kraker, sert ekmek, kızartılmış yiyecekler ve çiğ, sert sebze tüketiminden uzak durulması gerekir. Bebek çubuklu şeker gibi sivri uçlu bölümlere sahip yiyeceklerden veya ağzına götürebileceği nesnelerden korunmalıdır.

Yarık dudak problemine sahip bireyler hem estetik kaygıları hem de fonksiyonel eksikleri geri planda bırakmak adına profesyonel bir tıbbi desteğe ihtiyaç duyar. Liv Hospital yarık dudak üzerine uzmanlaşmış cerrahları ile bu profesyonel desteği sağlayan bir sağlık kuruluşudur.