Memede Enfeksiyon / Mastit
Mastit nedir?
Memede bir enfeksiyona (iltihaba) bağlı olarak kızarıklık, şişlik, ağrı ve bölgesel ısı artışı belirtilerinin oluştuğu durumdur. Genellikle emzirme sırasında oluşmakla birlikte diğer zamanlarda da olabilir.
Mastit sebepleri nelerdir?
En sık emzirme sırasında görülür. Bunun dışında süt kanalları iltihabı şeklinde karşımıza çıkabilir. Granülomatöz mastit denilen, tek veya iki taraflı, tekrarlayan, akıntılı, kronik bir şekli de vardır. Bir de mastit şeklinde ortaya çıkan meme kanseri türü vardır ki her türlü mastit durumunda kanser olasılığını unutmamak gerekir.
Emzirme (lohusa) mastiti nedir?
Emzirme sırasında meme başı cildinde oluşan çatlak ve yaralardan giren bakteriler sonucu gelişir. Genellikle ilk doğum sonrası emzirme sırasında ve sıklıkla ilk üç içinde görülür. Memede kızarıklık, hassasiyet, sertlik, ağrı ve bölgesel ısı artışı olur. Bunun dışında bazen genel vücut ateşi olabilir. Ayrıca; bölgesel şişlik, beyaz koyu kıvamlı meme başı akıntısı, bazen de apse gelişimi (%5-11) olabilir. Lohusa mastiti meme kanseri riskini arttırmaz.
Risk faktörleri nelerdir?
Uygun olmayan emzirme tekniği, süt akışında, yavaşlama, meme başında çatlaklar olması, stres ve uykusuzluğa bağlı bağışıklık sistemi baskılanması ve süt miktarının azalması en önemli risk faktörleridir.
Tedavide neler yapılıyor?
Bulgular belirginse bebek için emniyetli olan antibiyotik ve ağrı kesiciler verilir. Yaklaşık 10, en çok 20 gün içinde şikayetler düzelir. Birkaç saat arayla, özellikle emzirme öncesi sıcak kompres uygulaması yapılır. Bazen süt üretimi ve akışını kolaylaştıran ilaçlar verilebilir. Süt verme teşvik edilmelidir. Sadece antibiyotik bebek için risk oluşturuyorsa süt kesilir. Apse oluşursa cerrahi drenaj (boşaltma) gerekebilir. Apse kültürü ve antibiyogram yapılır.
Süt kanalları mastiti nedir? Belirtileri nedir ve tedavisi nasıl yapılır?
Bazen süt kanallarında genişleme ve duvarında kalınlaşma olur. Bu durum şikayete neden olmaz. Ancak bazı olgularda kanal koyu sarı-kahverengi bir madde ile tıkanarak enfeksiyona sebep olur. Buna “periduktal mastit” adı verilmektedir. Sıvı çevre doku içine sızarak serleşmeye neden olabilir.
- Süt kanalı mastitinde aşağıdaki belirtiler olabilir:
- Şişlik, kızarıklık, meme başı akıntısı
- Bölgede ağrı ve hassasiyet
- Etkilenen kanalın çevresinde sertleşme veya şişlik
- Meme başında içe doğru çekilme
- Ateş (beraberindeki enfeksiyona bağlı
Merkezi olanlar tedaviye daha dirençli olup %25-40 oranında tekrarlama, 1/3 oranında cilt fistülü görülmektedir. Geniş spektrumlu antibiyotik ile 2 hafta veya daha uzun tedavi gerekebilir. Sıcak kompres uygulanabilir. Apse durumunda cerrahi drenaj gerekebilir. Bazen drenaj katateri konabilir. Bazı olgularda hastalıklı kanalın cerrahi olarak çıkartılması gerekebilir. Tedavide başarı %54-100 olarak bildirilmiştir. Tekrarlama sıktır. Çıkartılan kanaldan başka kanalda da tekrarlama olabilir. Merkezden uzak mastitlerde tekrarlama nadirdir. Sigara bırakılmalıdır. Meme kanseri olasılığını elemek için hastanın yaşına göre mutlaka mamografi ve/veya ultrason yapılmalıdır. Şüphe varsa doku biyopsisi yapılır.
Granülomatöz mastiti nedir? Belirtileri nedir ve tedavisi nasıl yapılır?
Sebebi tam olarak bilinmemektedir. İltihabi etiyoloji, yabancı cisim veya sistemik bağışıklık hastalıkları suçlanmıştır. Tanı amacıyla patoloji, mikrobiyoloji ve immün testler yapılması gerekebilir. Birçok farklı mikroorganizma sebep olabilir, ancak kültürde genellikle bakteri üremesi olmaz. Olguların %10 kadarı meme tüberkülozuna bağlıdır. Sebebi bilinmeyen granülomatöz mastit demek için diğer bütün sebeplerin ekarte edilmesi gerekir. Bir veya iki memede birden olabilir. Memenin bir bölgesinde olabileceği gibi, bütün memede yaygın olabilir. Sık tekrarlar, apse ve cilt fistüllerine neden olabilir. Tedavi; eğer lezyon bütün memede yaygın değil sadece bir bölgede ise tümü cerrahi cerrahi olarak çıkartılabilir. Yaygın olgularda steroid ve/veya antimetabolit tedaviler yapılabilir. Uygun tedaviye rağmen %50 iyileşmeme, yüksek tekrarlama ve komplikasyon oranları vardır. Tıbbi tedavinin yetersiz kaldığı çok ağrılı olgularda cerrahi olarak memenin cilt korunarak boşaltılması ve protez ile onarımı ya da memenin tamamen alınarak doku ile rekonstrüksiyonu işlemleri uygulanabilir.
İltihaplı (enflamatuar) meme kanseri (İMK) belirtileri nelerdir?
Meme kanserleri sıklıkla şişlik veya tümör olarak karşımıza çıksa da İMK genellikle meme cildinde kalınlaşma ve memede ağırlık hissiyle başlar. Meme cildinde kızarıklık ve ısı artışı olabilir. Kanser hücreleri cilt altındaki lenf kanallarını tıkadığından dolayı meme şişmeye ve kızarmaya başlar. En sık belirtiler:
- Ciltte kızarıklık (memenin bir bölümü ve ya hepsinde olabilir, zaman zaman kaybolup tekrar çıkar)
- Memede şişme (memenin bir bölümü ve ya hepsi şişebilir, büyüyebilir ve serleşebilir)
- Memede ısı artışı
- Portakal kabuğu görüntüsü (lenf kanallarının tıkanmasına ve memeyi asan bantların çekmesine bağlıdır)
- Meme cildinde pembelikler, bereler, kurdeşen gibi döküntüler
- Lenf bezlerinde büyüme (koltuk altı ve köprücük kemiği üstündeki lenf bezleri şişebilir)
- Meme ucunda düzleşme veya içe çekilme
- Memede ağrı ve yanma hissi