Akalazya

Akalazya, yemek borusundaki kasların ve alt özofageal sfinkterin normal işlevini kaybettiği bir durumdur. Halk arasında yutkunma zorluğu olarak da bilinen rahatsızlık tıp dilinde akalazya olarak adlandırılır. Yaygın belirtileri arasında yutma zorluğu, göğüs ağrısı ve kilo

kaybı olabilir. Teşhis için genellikle endoskopi ve manometri testleri kullanılır, tedavi seçenekleri ise ilaçlar, botulinum toksini (nörotoksik protein) enjeksiyonları, balon dilatasyonu ve cerrahi uygulamalarıdır.

Akalazya Hastalığı Nedir?

‘’Akalazya nedir tıp alanında cerrahi ve diğer yöntemlerle çözümleri nelerdir?’’ soruları akalazya belirtileri görülen hastaların tedavi arayışları sırasında sorabilecekleri sorulardır.  Akalazya, yemek borusunun alt kısmındaki kasların ve alt özofageal sfinkterin normal şekilde gevşeyip kasılamaması durumunun da görülen bir rahatsızlıktır. Özofageal sfinkter, yemek borusunun alt kısmında bulunan kas yapılı bir kapakçık olup, mide ile yemek borusu arasındaki geçişin kontrolünü sağlar. Bu rahatsızlık, yemek borusundan mideye geçişi kontrol eden kasların düzgün çalışmamasına neden olur. Akalazya rahatsızlığı yemek borusunda biriken yiyeceklerin mideye geçişini engeller, bu da zamanla yutma zorluklarına ve göğüs ağrısı, kilo kaybı gibi farklı semptomlara yol açabilir.

Akalazya Neden Olur?

“Akalazya hastalığı neden olur?” sorusuna dair bir kesin cevap bulunmamaktadır. Ancak bazı rahatsızlıkların akalazya oluşumunda rol aldığı düşünülmektedir. Genetik yatkınlık, viral enfeksiyonlar veya otoimmün hastalıklar yemek borusundaki sinir hücrelerinde hasar oluşturup akalazya oluşumuna katkı verebilirler. Akalazyanın başlıca nedenleri şunlardır:

• Alt Özofageal Sfinkterin Bozulması: Normal şartlarda yemek borusunun altındaki sfinkter, yemeklerin mideye geçişini kontrol eder. Akalazyada  sfinkterdeki gevşeme hareketi zarar gördüğü için yemeklerin mideye geçişi zorlaşır.
• Sinirsel Hasar: Yemek borusundaki sinir hücrelerindeki hasar veya bozulma, akalazyaya yol açabilir. Bu sinirsel sorunlar, normal sfinkter fonksiyonunu etkileyerek yemek borusunun alt kısmında kasılma sorunlarına neden olabilir.
• Bağışıklık Sistemi Problemleri: Bağışıklık sistemi tarafından yemek borusundaki sinir hücrelerine verilen hasarlar veya iltihaplanmalar, akalazyaya neden olabilir.
• Genetik Yatkınlık: Ailesinde akalazya rahatsızlığı görülen kişilerde nadir de olsa akalazya görülebilir.

Akalazya Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

‘’Akalazya hastalığı nedir belirtileri nelerdir?’’ soruları kendisinde akalazya rahatsızlığı belirtilerini gören hastalar açısından, hastalığı ve  belirtilerini tanımlamaları için önemli sorulardır. Akalazya hastalarında görülen en yaygın belirti yutmada meydana gelen zorluktur. Hastaların büyük bir kısmı boğazlarına veya yemek borularına bir şeyin takıldığı hissinden rahatsız olurlar. Akalazya belirtileri genellikle yavaşça gelişir. Akalazya yaygın belirtileri şöyledir:

• Yutma Güçlüğü (Disfaji): Akalazya hastalarında en yaygın belirti yutma güçlüğüdür. Yemeklerin yemek borusundan mideye geçişi zorlaştığı için hastalar katı ve sıvı gıdaları yutarken güçlük çekerler.
• Göğüs Ağrısı: Göğüs ağrısı, akalazyaya bağlı olarak gelişebilecek bir diğer belirtidir. Bu ağrı genellikle göğüs kemiği arkasında hissedilir ve yemek sırasında veya hemen sonra ortaya çıkabilir.
• Ağızda Yemek Tadı: Yemek borusunda yiyecek birikmesi nedeniyle, bazı hastalar ağızlarında kötü bir tat hissedebilirler.
• Kilo Kaybı: Yutma güçlüğü nedeniyle zaman içinde beslenmede sorunlar yaşayan hastalar, kilo kaybı problemi yaşayabilirler.
• Gıda Geri Gelmesi (Regürjitasyon): Akalazyaya sahip olan bazı hastalarda, yutulan gıdaların mideye geçişi sağlanamadığı için gıda geri gelmesi görülebilir.

Akalazya Teşhisi Nasıl Yapılır?

Akalazya teşhisi, çoğunlukla uzman doktor tarafından yapılan kapsamlı bir değerlendirme ile yapılır. Doktor tarafından hastaya çeşitli testler uygulanır. Bu testler, semptomların nedenini belirlemek, akalazyanın tanısını koymak ve uygun tedavi seçeneklerini belirlemek amacıyla yapılır. Akalazyada yaygın olarak kullanılan testler:

• Manometri Testi: Bu test, yemek borusu ve mide arasındaki kas hareketlerini ölçer. Manometri testi, alt özofageal sfinkterin normal fonksiyonunu değerlendirmek ve yemek borusundaki kas hareketlerini analiz etmek için kullanılır. Akalazyada, sfinkterin gevşeme hareketinde anormallikler saptanabilir.
• Baryumlu Yutma Testi: Bu testte hasta, baryum adı verilen bir madde içeren bir sıvıyı içer. Daha sonra röntgen çekilir. Baryum, yemek borusunun ve mideye giden yolun röntgen görüntülerini oluşturur. Akalazyada, yemek borusunun alt kısmında genişleme ve baryumun mideye geçişinde zorlanma görülebilir.
• Endoskopi: Bu testte, esnek bir tüp (endoskop) kullanılarak yemek borusu içi görsel olarak incelenir. Endoskopi, başka potansiyel sorunları (örneğin, tümörler) belirlemek için yapılır.
• PH Metre: Bu test, yemek borusu ve mide arasındaki asit düzeyini ölçer. Akalazyada, yemek borusundaki asit düzeyinde artış olabilir.

Akalazya Tedavisi Nedir?

‘’Akalazya nedir tedavisi nelerdir?’’ sorusu akalazya hastalığı bulunan kişilerin tedavi arayışlarında karşılaştıkları bir sorudur. Akalazya tedavisi çoğunlukla semptomları hafifletmeyi ve yutma işlevini iyileştirmeyi amaçlayan bir tedavidir. Tedavi seçenekleri arasında ilaçlar, balon dilatasyonu ve cerrahi bulunmaktadır. Akalazya tedavisinde yaygın kullanılan yöntemler:

• İlaçlar: Antiasit ilaçlar ve kas gevşetici ilaçlar, yutma güçlüğü ve yemek borusundaki kas spazmlarına hafifletmek için kullanılabilir.
• Balon Dilatasyonu (Pnömatik Dilatasyon): Bu tedavide, endoskopik bir balon, yemek borusundaki daralmış bölgeye yerleştirilir ve ardından şişirilir. Bu işlem yemek borusundaki daralan alanın genişlemesine yardımcı olabilir. Ancak, bu işlem bazen etkili olmayabilir ve tekrarlayan dilatasyonlar gerekebilir.
• Cerrahi Müdahale: Akalazya tedavisinde en etkili ve kalıcı seçenek genellikle cerrahidir. Laparoskopik Heller miyotomisi adı verilen cerrahi işlem, yemek borusundaki kasları keserek veya gevşeterek yutma işlevini düzeltmeyi amaçlar. Bu yöntem genellikle başarılıdır ve semptomların iyileşmesine katkıda bulunur.

Akalazya Yaşam Tarzı ve Beslenme Önerileri Nelerdir?

Akalazya tedavisi sürecinde, hastaların uzman doktor tarafından planlanan yaşam tarzı ve beslenme önerilerine uymaları önemlidir. Hastalar için aşağıdaki gibi yaşam tarzı ve beslenme önerileri ile belirtiler en aza indirilebilir.

• Yavaş ve Küçük Lokmalar ile Yeme: Yutma güçlüğü yaşayan hastaların, yemeklerini yavaş ve küçük lokmalar halinde tüketmeleri yemek borusundaki geçişin daha kolay olmasına yardımcı olabilir.
• Sıvı Besinler ve Püreler: Yumuşak ve sıvı gıdalar, hastaların yutma işlemini kolaylaştırabilir. Çorbalar, püre haline getirilmiş sebzeler ve meyveler tercih edilebilir.
• Taze ve Organik Besinler: Hastaların taze ve organik besinleri tüketmeleri sindirimi kolaylaştırabilir. İşlenmiş veya aşırı baharatlı gıdalardan uzak durulması tedavi sürecinde fayda sağlayabilir.
• Sıvı Tüketimi: Sıvı azlığı yemek borusunun geçişini zorlaştırabilir, bu nedenle yemekten önce veya sonra su içmeye özen gösterilmelidir.
• Uygun Vücut Pozisyonu: Yemek sırasında dik bir oturuş pozisyonu, yemek borusundaki gıdaların daha kolay geçmesini sağlayabilir.
• Aşırı Sıcak veya Soğuk Gıdalardan Kaçınma: Aşırı sıcak veya soğuk gıdalar, yemek borusundaki kasları uyarabilir ve semptomları şiddetlendirebilir.

Akalazya Hakkında Sık Sorulan Sorular

Akalazya günümüzde karşılaşılan ciddi bir yutma rahatsızlığıdır. Takip ve tedavisi dikkatli bir şekilde yapılmadığında semptomlar şiddetlenebilr ve kişilerin günlük aktivitelerini olumsuz etkileyebilir. Erken teşhis ve tedavinin yanı sıra  beslenme alışkanlıkları ve yöntemlerinin uzman doktor kontrolünde düzenlenmesi semptomların azalmasına katkı verebilir.

Akalazya Tehlikeli midir?

Akalazya, genellikle ilerleyen bir rahatsızlık olup tedavi edilmediği takdirde hastada komplikasyonlara neden olabilir. Bunlar arasında yemek borusundaki daralmalar, yemek borusunun delinmesi gibi ciddi komplikasyonlar bulunabilir. Uzun süreli akalazyaya bağlı olarak yemek borusundaki dokularda değişiklikler meydana gelebilir ve bu durum ilerleyen dönemlerde kanser riskini artırabilir.

Akalazya Hastalığına Ne İyi Gelir?

Akalazya hastalığının tedavisi genellikle cerrahi müdahale veya endoskopik yöntemler ile yapılır. İlaçlar genellikle semptomları hafifletmede kullanılabilir. Ayrıca, hastaların belirli besinlerden kaçınması ve küçük öğünler halinde yemek yemesi, semptomları azaltmada yardımcı olabilir. Özellikle sıcak içeceklerden, baharatlı gıdalardan ve yüksek yağlı yiyeceklerden kaçınmak, rahatlatıcı olabilir.

Akalazya Ne Demek?

Akalazya yemek borusundaki sinirlerin hasar görmesi sonucu ortaya çıkan bir yutma bozukluğu hastalığıdır. Hastalığın yemek borusunda oluşturduğu hasar nedeni ile yemek borusunun gevşeyip kasılma özelliği zamanla azalır ve mideye geçişi kontrol eden kasların düzgün çalışmamasına neden olur. Bu hastalığın kesin tedavisi ve çözümünden çok, hastalığın belirtilerinin ve gidişatının iyileştirilmesi için çeşitli yöntemler vardır.
Akalazya hastalarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle akalazya rahatsızlığı bulunan hastaların gastroenteroloji polikliniğinden randevu alarak tedaviye başlamaları önemlidir.