Ankilozan Spondilit

Ankilozan spondilit, iltihabi (inflamatuar) bir seyir izleyen rahatsızlıklar arasında yer alır. Özellikle omurgayı etkileyerek eklem ağrısı, tutukluk ve hareket kabiliyetinde azalma gibi şikayetler meydana getirir. Hastalık ile birlikte oluşan iltihaplanma omurga kemiklerinin diğer kemiklerle bağlantıları olan ligament ve tendonlarda ortaya çıkar. Omurga dışında diğer ekleml yapılarını da etkileyerek entezis adı verilen durumun oluşmasına da neden olabilir.

Tüm iltihabi süreçler sonunda omurganın kemik bütünlüğünde değişikliğe neden olarak kemik füzyonu (kaynaşması) geliştirebilir. Bu durum ise ilerlemesi halinde omurga deformitesi ile sonuçlanabileceği için dikkatli olunmalıdır. Çeşitli medikal uygulama ve fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemleri ile kontrol altında tutulmaya çalışan ankilozan spondilit rahatsızlığı hakkında “Ankilozan spondilit ne demek?” gibi aklınıza takılan konular için yazının devamını takip edebilirsiniz.

Ankilozan Spondilit Nedir?

Aksiyel spondiloartrit olarak da bilinen ankilozan spondilit hastalığı, omurganın kemik ve diğer bağ doku elemanlarında iltihaplanma oluşturan bir rahatsızlıktır. İltihabi süreçler sonunda omurga kemiklerinin kaynaşması meydana gelir. Bu kaynaşma ise hareket etme kabiliyetini etkileyerek kişilerin kambur bir görünüme sahip olmasına neden olur. Kaburga kemiklerinin etkilendiği durumlarda ise kişinin nefes alıp vermesi güçleşebileceği için dikkatli olunmalıdır.

Ankilozan spondilit alevlenme dönemleri ile seyredebilen bir rahatsızlıktır. Hastalığın seyrinin kötüleşmesi ve bu sürece vücudun verdiği iyileşme yanıtı nedeniyle yeni kemik oluşumları meydana gelebilir. Özellikle omurga kemiklerinin arasındaki boşluklarda gelişen yeni kemikler omurganın esnekliğinin ve doğal kıvrımının kaybolmasına neden olur.

Hastalığa bağlı olarak oluşan şikayetler genellikle erken erişkinlik döneminde ortaya çıkma eğilimindedir. Kemik ve eklem yapıları dışında göz tutulumu sonucu görme ile ilgili çeşitli şikayetlerin de bu belirtiler arasında yer alabileceği unutulmamalıdır.

Ankilozan Spondilit Belirtileri Nelerdir?

Ankilozan spondilit birçok şikayet meydana getirebilen bir rahatsızlıktır. Diğer eklem iltihaplanması ile seyreden hastalıklarda olduğu gibi hafif-orta düzeydeki alevlenme dönemleri dışında bireylerin genellikle inflamasyon olmayan zaman diliminde belirtiler azalma eğilimindedir. Bu dönemlerin ayrımında bireylerin uyarıcı şikayetler konusunda bilinçli olması önerilir. Özellikle gündüz erken ve gece geç saatlerde ortaya çıkan sırt ağrısı, bu hastalık ile oluşabilecek en sık şikayetler arasında yer alır. Omuz ve kalça gibi büyük eklemlerde ağrı şikayeti de meydana getirebilen ankilozan spondilitin diğer çeşitli belirtileri şu şekilde özetlenebilir:

• Sabah tutukluğu
• Kötü postür
• İştah kaybı
• Hafif düzeyde ateş
• Kilo kaybı
• Halsizlik
• Kansızlık
• Akciğer fonksiyonlarında azalma

İnlamatuar bir rahatsızlık olan ankilozan spondilitin vücudun diğer kısımlarını da tutabilir. Bu durumda oluşabilecek diğer çeşitli durumlar ise şu şekildedir:

• Bağırsaklarda iltihaplanma
• Üveit olarak isimlendirilen gözde iltihaplanma
• Kalp kapakçığında iltihaplanma
• Plantar fasiit
• Aşil tendonu iltihabı

Özellikle ciddi ve tekrarlayan eklem ağrısı yaşayan bireylerin sağlık kuruluşlarına başvurması önem arz eder. Kişinin günlük aktivitelerini gerçekleşmesinde zorlanması halinde romatoloji hekimlerinden destek almaları katkı sağlayabilir.

Ankilozan Spondilit Neden Olur?

Ankilozan spondilit hastalığının tam olarak neyden kaynaklandığı şu an için ortaya konulabilmiş değildir. Hastalığın belirli ailelerde nesiller arasında geçiş göstermesi genetik bir temele dayanabileceğini düşündürür. Ebeveynlerinden birinde veya kardeşlerinde ankilozan spondilit olan bireylerin bu hastalık ile ilgili herhangi bir öyküsü olmayan kişilere göre hastalığa yakalanma ihtimalinin daha fazla olduğu unutulmamalıdır.

Ankilozan spondilit ile ilgili risk faktörleri arasında yer alan aile öyküsü pozitifliği özellikle HLA-B27 proteini ile ilişkilidir. Hastalığın tespit edildiği bireylerin neredeyse %90’ından fazlasında bu proteinin pozitifliği tespit edilebilir.  Diğer iltihabi seyir izleyen rahatsızlıklardan farklı olarak ankilozan spondilit, daha erken yaşlarda ortaya çıkabilir. Şikayetlerin başlama yaşı ortalama olarak 20-40 yaşları arasındadır.

Ankilozan Spondilit Tanı Kriterleri Nelerdir?

Anilozan spondilit için oluşturulan tanı kriterleri çeşitli klinik ve tetkik bulguları arasından oluşturulmuştur. Hekimler özellikle 45 yaşından küçük olup, sırt ağrısı ve tutukluğu gibi şikayetleri 3 aydan fazladır devam eden bireylerde bu kriterleri göz önünde bulundurmalıdır. Bu semptoma ek olarak sakroileit olarak isimlendrilen kalça iltihaplanmasına dair radyolojik bulgu olması kriterler arasındadır. Bu bulgular şu şekilde özetlenebilir:

• Ani başlangıçlı veya aktif olarak devam eden inflamasyona dair MRI bulgularının olması,
• Her iki kalçada evre 2 veya tek taraflı evre 3-4 kalça iltihaplanmasının tespit edilmesi.

Ankilozan spondilit ile oluşabilecek diğer klinik durumlar ise şu şekildedir:

• İnflamatuar sırt ağrısı
• Üveit olarak isimlendirilen göz iltihabı
• Eklem iltihabı
• Crohn veya ülseratif kolit gibi hastalıkları
• Sedef hastalığı
• Ağrı kesici ilaçlara poztif yanıt alınması
• Parmak iltihapları
• Aile öyküsü pozitifliği
• HLA-B27 gen varlığı
• Yüksek CRP protein seviyesi

Ankilozan Spondilit CRP Kaç Olmalı?

CRP için sınır değerler laboratuvarlar arasında farklılık gösterebilir. Hastalığın takibi amacıyla CRP değerinin takip edlimesi özellikle kişinin bazal CRP değerinin bilinmesi ile gerçekleştirebilir. Ağır seyirli hastalıklarda ve ankilozan spondilit alevlenme dönemi içerisinde yüksek olarak tespit edilebilen CRP değeri çeşitli tedavi uygulamaları sonrasında düşebilir ve böylelikle tedavinin etkinliğinin değerlendirilebilmesine de katkı sağlayabilir.

Ankilozan Spondilit Tedavisi Nasıldır?

Günümüzde için ankilozan spondilit hastalığını tamamen ortadan kaldırabilecek bir tedavi yöntemi mevcut değildir. Çeşitli tedavi uygulamaları ile oluşan şikayetlerin hafifletilmesi ve hastalığının seyrinin bir nebze de olsa kontrol altına alınması mümkün olabilir. Fizik tedavi uygulamaları, çeşitli ankilozan spondilit egzersizleri, ilaç kullanmı ve nadir de olsa gerekli durumlarda cerrahi müdahale şeklinde gerçekleştirilen ankilozan spondilit tedavisi özellikle romatoloji uzmanlar tarafınca sağlanır.

Ankilozan Spondilit Tedavisi Sonrası Süreç 

Ankilozan spondilit tedavisi kapsamında reçete edilen ilaçlar genel olarak non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar içerisinde yer alırlar. Bu ilaçların yetersiz kaldığı durumlarda ise kortikosteroidler, hastalık düzenleyici ilaçlar, biyolojik tedavi yaklaşımları veya tümör nekroz faktör antagonistleri gibi bağışıklık sistemi yanıtını değiştiren ilaçların kullanımına da bavşvurulabilir.

Ankilozan Spondilit Hastaları Nelere Dikkat Etmeli?

Ankilozan spondilit beslenme ile ilişkili bir rahatsızlık değildir. İlaç tedavisi ve fizik tedavi modaliteleri dışında hekimlerin bilgisi ve önerisi dahilinde yapılabilecek çeşitli uygulamalar da mevcuttur. Özelilkle günlük egzersiz yapımı veya çeşitli duruş pratikleri denenmesi esnekiliğin ve eklem hareket açıklığının korunmasına katkı sağlayabilir. Bu egzersizlerden bazıları şu şekildedir:

• Yoga
• Nefes egzersizleri
• Esneme hareketleri
• Yüzme
• Postür (duruş) çalışmaları

Bu tarz egzersizler ilaç ve fizik tedavi uygulamalarına ek olarak uygulanması bütüncül tedavi anlayışının bir parçasıdır. Esneme hareketleri eklemlerin daha esnek ve güçlü olmasına katkı sağlayabilir. Düzenli egzersiz ile ağrı şikayetinin hafifletilmesi ve daha iyi eklem hareket açıklığına sahip olmak da mümkün olabilir.

Omurgadaki iltihabi süreçler sonrasında meydana gelen kemik kaynaşmaları kişinin duruşunun bozulmasına neden olabilir. Çeşitli hareketler, destekleyici sağlık ürünleri veya ergonomik araç kullanımları ile postürün daha doğru bir görünüme kavuşması desteklenebilir.

Ankilozan spondilit, iltihaplanma ile seyreden ve ilerleyici bir rahatsızlıktır. Tutukluk ile ilgili şikayetler zaman içerisinde daha kötü bir hal alabilir. İlaç, esneme egzersizleri, düzenli fizik tedavi ve çeşitli alternatif tamamlayıcı tedavi girişimleri ile şikayeletin hafifletilebileceği, postürün desteklenebileceği ve hastalık nedeniyle oluşabilecek hasarın kontrol altına alınabileceği unutulmamalıdır. Bu hastalık ile ilgili özellikle geçmeyen sırt ağrısı gibi şikayetleri vücudunda veya yakınlarınızda fark etmeniz halinde sağlık kurumlarına başvurarak alanında uzman hekimlerden destek almanız önerilir. Liv Hospital bünyesindeki sağlık kuruluşlarında ankilozan spondilit rahatsızlığına dair tetkik hizmetleri verilmektedir. Sağlıklı günler dileriz.