Bipolar Nedir?

Bipolar, iki uçlu duygu değişikliklerini ifade eden psikolojik bir durumdur. Bipolar, kişilerde mani ve depresyon olarak adlandırılan iki farklı durum arasında hızlı geçişler yaşamasına neden olur. Mani, yükselme dönemi olarak da tanımlanabilen ve duyguların abartılı yaşandığı, özgüvenin, heyecanın fazla olduğu dönemdir. Depresyon ise duygusal ve fiziksel olarak çöküş dönemini temsil eder ve kişiler bu durumda mutsuz, üzgün, içe kapanık, çevreden kopuk ve tükenmiş hisseder. Bu iki durum arasında hızlı geçişler yaşanmasına sebep olan rahatsızlık, bipolar bozukluk olarak tanımlanabilir. Bipolar bozukluk ömür boyu devam edebilen bir durum olsa da, semptomların kontrol altına alınması ve yaşam kalitesinin artırılması için çeşitli tedavi yöntemleri uygulanabilir. Yazının devamında ‘‘bipolar ne demek?’’ sorusunun daha kapsamlı cevaplarına yer verilmiştir.

Bipolar Bozukluk Nedir?

Bipolar bozukluk, yüksek ve düşük duygusal durumları içeren psikiyatrik bir rahatsızlıktır. Özellikle bu durumdaki yakınları olan kişiler, “bipolar hastalığı nedir?” sorusununun cevabını merak edebilir. Bipolar hastalık, yüksek dönemler, mani ve hipomani ataklarının olduğu düşük dönemlerde de depresyon belirtilerinin yaşandığı süreçleri içerir. Bipolar bozukluk genel olarak 4 farklı türe ayrılır ve en yaygın görülen türleri bipolar I ve bipolar II olanlardır. Bipolar bozukluğun semptomları ve tedavisi türlere göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak bipolar bozukluğunun türleri şöyle açıklanabilir:

• Bipolar I: Bipolar I, kişinin manik döneme ait olan epizodları (duygusal dalgalanma) yaşaması, bu epizodların en az 1 hafta ve her gün yaşamasıdır. Bu türdeki bipolar bozukluk belirtileri hastaneye yatışı gerektirecek kadar şiddetli olabilir.
• Bipolar II: Bipolar II, hipomani olarak da bilinen ve manik ataklarla depresif durumların birlikte yaşandığı bir dönemdir. Manik dönem ile depresyon dönemi arasında gelgitler görülebilir, ancak kişiler daha çok depresif ruh hali içinde olabilir.
• Siklotimik bozukluk: Bu türden bahsedebilmek için bipolar I ve bipolar II’ye benzer semptomların en az 2 yıl sürmesi gerekir. Kişilerde son 1 yıl içinde hipomani belirtileri ve depresyon atakları görülebilir.
• Tanımlanamayan bipolar: Tanımlanamayan bipolar, bipolar bozukluğun karmaşık bir türüdür. Bu türün semptomları diğer 3 türü andırabilir, ancak belirli bir kategoride yer almaz. Tanımlanamayan bipolar bozukluğun alkol-madde kullanımı, cushing hastalığı, MS (multipl skleroz) ve inme gibi bazı tıbbi durumlara bağlı olarak ortaya çıkabileceği düşünülür.

Bipolar Belirtileri

Bipolar bozukluk, iki farklı dönemi içerdiği için, belirtiler de bu dönemlere göre farklılık gösterebilir. Manik ve depresyon olarak adlandırılan dönemlere ait olan belirtiler ayrı ayrı olarak şu şekilde açıklanabilir.

Manik dönem: Manik dönem kişilerin duygularını çok yoğun yaşadıkları hareketli bir dönemdir. Bu durumun en karakteristik özelliklerinden biri ise kişinin çok hızlı ve çok fazla konuşmaya başlamasıdır. Manik dönemin belirtileri şunları içerebilir:

• Çok mutlu ve yüksek duygularda hissetmek,
• Çok fazla ve hızlı hızlı konuşmak,
• Uyku ihtiyacının azalması veya uyumak istememek,
• Birbiriyle çelişen ve çok hızlı değişen düşüncelerde olmak,
• Konuşurken konudan konuya atlamak, tutarsız konuşmak,
• Sürekli tetikte, dürtüsel hissetmek ve huzursuz olmak,
• Bir işe odaklanamamak ve konsantrasyon sorunları yaşamak,
• Zaman zaman ürkek, korkak davranışlar sergilemek,
• Kendini çok üstün görmek ve önemli kişilerle bağlantısı olduğunu düşünmek,
• Herşeyi yapabileceğini düşünmek, üstünlük duygusuna kapılmak,
• Dürtüsel cinsel birliktelik yaşamak,
• Çok fazla para harcamak, gereksiz alışverişler yapmak,
• Maddi gücünün üstünde borçlanmak ve riskli yatırımlar yapmak,
• Yemek yememek.

Depresyon dönemi: Bipolar bozuklukta ortaya çıkan depresyon, düşük dönem olarak adlandırılabilir. Bu dönem genellikle manik dönemden sonra ortaya çıkar ve manik belirtilerin tam tersi semptomlar görülür. Depresyon döneminin sık görülen belirtilerinden bazıları şunlardır:

• Sürekli olarak mutsuz ve üzgün hissetmek,
• Aileden ve arkadaşlardan kopuk yaşamak,
• Eskiden keyif alınan aktivitelerden artık keyif almamak,
• Çok yemek yemek veya yemek yememek gibi iştah değişikleri yaşamak,
• Çok yoğun enerji düşüklüğü ve sürekli yorgun hissetmek,
• Günlük işleri yerine getirmekte zorlanmak,
• Oldukça az ve yavaş konuşmak,
• Çok fazla uyumak veya uyumakta zorluk yaşamak,
• Hafıza, algı ve konsantrasyon sorunları yaşamak,
• Karar vermede zorluk çekmek,
• Ölümü düşünmek veya intihar girişiminde bulunmak.

Yukarıda bahsedilen her iki durumda da kişilerde halüsinasyonlar görme ve sanrı durumları olabilir. Bu belirtilerin hepsinin veya birkaçının olması halinde daha ciddi semptomların önüne geçmek için mutlaka bir sağlık profesyoneline başvurmak gerekir.

Bipolar Neden Olur?

Bipolar bozukluğun nedeni tam olarak saptanamayabilir, ancak bazı faktörlerin bu duruma etki edebileceği düşünür. Genel olarak bipolar bozukluğun olası nedenleri şu şekilde belirtilebilir:

• Genetik yatkınlık: Genetik yatkınlık, bipolar bozukluğun nedenlerinin başında gelebilir. Bu durum, anne baba ve kardeşler gibi 1.derece aile yakınlarında olan kişilerde daha yaygın  görülebilir.

• Biyolojik değişiklikler: Bipolar bozukluğu olan kişilerin beyin yapılarında ve beyinsel işlevlerinde değişiklikler olduğu düşünülür. Bu değişiklikler özellikle, beynin duygusal düzenleme sağlayan bölümlerinde olabilir.
• Nörokimyasal faktörler: Beyindeki bazı kimyasal maddelerin dengesizlikleri bipolar bozukluğu tetikleyebilir. Özellikle dopamin, serotonin gibi nörotransmitterler dengesizliği duygusal dalgalanmalara sebep olabilir.
• Madde kullanımı: Alkol, uyuşturucu gibi maddelerin kullanımını fiziksel rahatsızlıklar kadar zihinsel bozukluklara da sebep olabilir. Yapılan araştırmalar, bu maddelerin kötüye kullanımının bipolar bozukluğu etkileyebileceğini göstermiştir.
• Travmalar: Doğal afetler, kazalar, ciddi bir hastalık veya sevilen birinin ölümü bipolar bozukluğa sebep olan önemli faktörlerdendir.

Bipolar bozukluk, bahsedilen nedenlerden veya diğer birçok farklı sebeplerden kaynaklanabilir. Özellikle genetik yatkınlığın ve çevresel faktörlerin birleşimi risk faktörlerindendir.

Bipolar Bozukluk Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Bipolar bozukluk yaşam boyu devam edebilen bir rahatsızlıktır ve bu sebeple net bir tedavi süresi vermek doğru değildir. Ancak çeşitli psikiyatrik tedaviler ve çevre desteğiyle bu durumun semptomları yönetilebilir ve yaşam kalitesi iyileştirilebilir. Bipolar bozukluğunda başvuralan tedavi yöntemlerinden bazıları ise aşağıdaki gibidir:

• İlaç tedavisi: Bipolar bozukluğun en etkili tedavi yöntemlerinin başında ilaç tedavileri gelebilir. Kişinin ruh halini dengelemek ve duygu durumunu kontrol altına almak için bazı antikonvülsanlar, antipsikotikler, benzodiazepinler ve antidepresanlar verilebilir.

• Psikoterapi: Bireysel psikoterapilerle kişinin semptomlarını yönetmesi, sorunlu duygu ve davranışlarını tanıyıp bunları olumlu olanlarla değiştirmesi sağlanabilir.
• Yakın çevre desteği: Hastanın anne babası, eşi, kardeşleri, varsa çocukları gibi aile üyeleri ve yakın arkadaşlarının destek olması tedavi sürecinde olumlu etkilerde bulunur. Bu destekler, kişinin tedaviye uyumunu ve motivasyonunu artırabilir.

Bipolar bozukluk tedavisi uzun soluklu yaklaşımları gerektirebilir. Tedavinin asıl amacı, semptomların yönetilmesini ve yaşam kalitesinin artırılmasını hedefler.

Bipolar Hakkında Sık Sorulan Sorular

Bipolar hakkında diğer merak edilen sorular ve yanıtları aşağıdaki gibidir:

Bipolar Hastalığı Ne Demek?

Bipolar hastalığı, genetik, çevresel, fizyolojik faktörlerin neden olduğu ve duygusal dalgalanmaların yaşandığı psikiyatrik bir rahatsızlıktır. Bipolar hastalığı tedavi edilmesi gereken, aksi halde kişilerin yaşam kalitesini düşüren ve yaşamı tehdit eden bir durumdur.

Bipolar Hastaları Ne Kadar Yaşar?

Bipolar hastalarının yaşam süresi, tedavi olup olmadığı, sosyal çevre desteği alıp almadıkları, yaşam tarzı alışkanlıkları ve bu duruma başka tıbbi durumların eşlik edip etmediği gibi faktörler etki edebilir. Bipolar tedavisi uzun yıllar devam edebileceğinden hastaların bu süreçte, özellikle tedavilerini aksatmaması, stres tetikleyicilerinden uzak durması ve varsa kötü alışkanlarını bırakmaları gerekir.

Bipolar Hastalarına Ne İyi Gelir?

Her hasta farklı olduğundan hangi hastaya neyin iyi geleceği bireysel faktörlere göre değişebilir. Hastaların, bipolarla en iyi şekilde mücadele edebilmesi için doktorlarıyla iş birliği içinde olmaları, verilen ilaçları düzenli kullanmaları, sağlıklı yaşam tarzı alışkanları edinmeleri, yakınların desteklerine açık olmaları önemlidir.

Bipolar Depresyon Nedir?

Bipolar deresyon, bipolar bozukluğun bir türüdür ve genellikle düşüş dönemini temsil eder. Bu dönem, manik ataklar sonrasında belirir ve mutsuzluk, umutsuzluk, yorgunluk, içe kapanıklık ve sosyal hayattan kopma gibi semptomlarla kendini gösterebilir.

Siz de, kendinizde ya da bir yakınınızda bipolar belirtileri olduğunu düşünüyorsanız bir sağlık kuruluşuna başvurabilirsiniz. Liv Hospital’da psikolojik danışmanlık ve psikiyatri hizmeti verilmektedir.