Covid 19 Aşıları

Genel Bakış

Covid-19 insanlar için dünyanın her yerinde  kritik bir halk sağlığı sorunudur. Yaklaşık bir buçuk yıldır tüm dünyayı siyasi, ekonomik, ticari, tıbbi ve bilimsel bir mücadele içine sokmuştur. Etkili ve özgül bir antiviral tedavisi olmayan bu salgın hastalığın yaratmış olduğu pandeminin önlenmesi için tek çıkar yol dünya çapında yapılacak bir aşılamadır. Bu da ülkeler bazında bölgesel nüfuslarının %70'inin aşılaması ile sağlanabilir.  

Covid 19 Aşıları Güvenilirdir

Aşının en etkili ve güvenli koruyucu yöntem olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Buna rağmen toplumda aşı olmaya karşı birtakım teredtüdler oluşmaktadır. Bunun nedeni bilimsel olmaktan yoksun söylemler maalesef toplumu yanlış yönlendirmektedir. Ayrıca korunmada Covid-19 aşısının yapılması yeterli değildir dünya üzerinde ve ülkemizde salgının sona erdiği ilan edilene kadar maske, mesafe ve temizlik önlemlerine devam edilmelidir.
Dünyada 2021 yılı Haziran ayı itibariyle acil kullanım onayı ve ruhsat almış 11 aşı vardır. Bir aşıda onay almak üzeredir toplamda 12 aşı  olacaktır. Covid-19 hastalığı için beş tür aşı geliştirilmiştir. Bu aşıların dördü bilinen yöntemlerle geliştirilirken mRNA aşıları yeni bir teknoloji ile geliştirilmiştir.
 

Covid 19 İçin Ruhsat Almış Aşılar Nelerdir?

-Çin'in ürettiği SinoPharm, Sinopharm Wuhan, Hindistan'ın ürettiği Bharat Biotech  Vector Institute, Yine ülkemizde uygulanan Çin'in ürettiği  Sinovac’ın CoronaVac aşıları  hastalığa neden olmayan ancak bağışıklık yanıtı oluşturan etkisizleştirilmiş virüs içeren aşılardır.
-Rusya'nın ürettiği  sputnic-V,   ABD nin ürettiği onay aşamasında Novavax  aşısı virüsün yapısını taklit eden protein parçalarını kullanan protein bazlı subunit aşılardır.
- Birleşik kırallığın ürettiği  Oxford-AstraZeneca, ABD nin ürettiği Johnson & Johnson, Rusya'nın ürettiği Gameleya-Sputnik V, Çin'in ürettiği  Cansino aşıları Corona virüsünün RNA parçacıklarını taşıyan hastalık yapıcı etkisi olmayan virüslerin kullanıldığı aşılardır.
- ABD nin ürettiği Moderna, Ülkemizde kullanılan ABD-Almanya'nın ürettiği  Pfizer/BioNTech aşıları protein üretmek için genetik olarak tasarlanmış RNA parçacıklarını kullanan yeni teknoloji ürünü m-RNA aşılarıdır.
- Diğer bir grup hastalığa neden olmayan ancak bağışıklık yanıtı oluşturan zayıflatılmış virüs içeren aşılardır. Kızamık, kabakulak, su çiçeği aşıları da canlı atenüe virüs aşılarıdır. Fakat henüz dünyada kullanıma girmiş canlı atenüe Corona virus aşısı bulunmamaktadır.

Kafa karıştıran bazı sorulara yanıt olarak da;

• Tüm aşılarda olduğu gibi COVID-19 aşılarının da yan etkileri olabilmektedir. Sık görülen yan etkiler aşı yerinde ağrı, ateş, halsizlik, baş ağrısı, kas ağrısı, ishal gibi yan etkilerdir. Bu yan etkiler, aşı ile verilen antijene karşı vücudumuzun yanıt vermesi nedeniyle ortaya çıkar. Genellikle kısa (1-3 gün) sürer ve çoğunlukla günlük yaşantımızı engellemeyecek kadar hafiftirler.
• Allerjisi olanlarda ülkemizde yapılan biontech aşısı olabilir. Bilimsel otoritelerin onayladığı tüm aşılar allerji yan etkisi yönünde birbirine benzerdir ciddi bir allerjik reaksiyon yaşanmamaktadır. Aşı yapıldıktan sonra tedbir olarak aşı yapılan sağlık merkezinden 20-30 dakika ayrılmaması gerekmektedir.
• Aşılardan sonra aspirin kullanmaya gerek yoktur.
• Gebeler üç aydan sonra, gebe olmayı düşüneneler ve emzirenler ise güvenle aşılarını yaptırabilirler. Unutulmasın ki Covid-19 enfeksiyonu geçiren gebelerde tablo çok daha ağır seyretmektedir. Aşıların kısırlık yaptığı ile ilgili söylemlerin hiç bir bilimsel dayanağı yoktur ve gerçekle bağdaşmamaktadır.  
• Farklı firmaların ürettiği covid-19 aşılarının salgını durdurmak için bir diğerinden üstün olabileceği hakkında kesin bir yorum yapmamız şu andaki bilimsel çalışmalarla elde edilen verilerle  mümkün olmamaktadır. Bu durumda hangi coronavirus aşısını tercih edeceğimiz sorusuna gelince “güvenilir, kullanım onayı ve ruhsatı almış, en kısa zamanda ulaşılabilen” aşıyı yaptırmamızdır.