Mide Zarı İltihabı (Gastrit) Nedir?

Mide zarı iltihabı (gastrit), midenin yumuşak mukoza zarının kızarması ve iltihaplanmasıdır. Mide zarı, mide için koruyucu bir bariyerdir. Mukoza adı verilen bu koruyucu bariyer mideyi zararlı maddelerden korur. Bağışıklık sistemi bu bariyere yönelik bir tehdit tespit ettiğinde vücudu korumak ve iyileşmeyi hızlandırmak için dokulardaki iltihabı tetikler. Mide iltihabı, çeşitli nedenlere bağlı olarak gelişebilir, en yaygın sebepler arasında alkol tüketimi, mide asidi üretimindeki artış, Helicobacter Pylori bakterisi enfeksiyonları, stres, uzun süreli nonsteroidal antiinflamatuar (NSAİİ) adı verilen ağrı kesici ilaçların kullanımı bulunmaktadır. Belirtileri arasında mide ağrısı, yanma hissi, şişkinlik, mide bulantısı ve kusma yer alabilir. Uzman doktor tarafından tedavide uygulanan yöntemlerden bazıları beslenme alışkanlıklarının gözden geçirilmesini, stresten uzak durma ve mide zarına hasar verebilecek tahriş edici maddelerin kullanılmamasıdır.

Mide Zarı Nedir?

Mide zarı, mide duvarını dış etkenlerden koruyan ve iç yüzeyini kaplayan özel bir tabakadır. Mide zarının ana görevlerinden biri, organların iç yüzeyini çeşitli dış etkenlere karşı korumaktır. Zarının iç kısmında, mide hücreleri tarafından üretilen mukus adı verilen bir salgı bulunur. Bu zar, mide asidinin ve enzimlerinin neden olduğu potansiyel zararlara karşı bir bariyer görevi görür. Ayrıca bakterilerin ve potansiyel zararlı maddelerin organlara girmesini engeller. Ancak, çeşitli etkenler nedeni ile zarda oluşan hasarlar kişilerde mide iltihabı veya gastrit görülmesine neden olur. Mide zarının sağlıklı olması, sindirim sürecinin düzenlenmesi ve mide duvarının korunması açısından önemlidir.

Mide Zarı İltihabı (Gastrit) Neden Olur?

Mide zarı iltihabı, bağışıklık sisteminin midede meydana gelen hasar veya enfeksiyonlara karşı verdiği bir tepkidir. Bağışıklık sistemi enfeksiyonlarla savaşmak ve dokuları onarmaya yardımcı olmak için mide zarına inflamatuar hücreler gönderir. İltihaba neden olan altta yatan birçok farklı neden bulunabilir. Mide zarı iltihabının yaygın görülen nedenleri şunlardır:

Enfeksiyonlar

Enfeksiyonlar, özellikle akut iltihaplanma olmak üzere mide zarı iltihabının en yaygın nedenleri arasındadır. Mide gribine neden olan bakteriyel ve viral enfeksiyonlar, doktor kontrolünde genellikle kendi kendine iyileşebilen kısa süreli rahatsızlıklara neden olabilirler. Ancak birçok insanı etkileyen Helicobacter Pylori enfeksiyonu, kronik iltihaba neden olabilen yaygın, bir bakteriyel enfeksiyondur. Daha az sıklıkla parazit enfeksiyonları ve mantar enfeksiyonları da akut veya kronik iltihaplanmaya neden olabilir.

Kimyasallar

Sigara veya alkol gibi zararlı alışkanlıklar mide zarında kimyasal erozyon (eroziv gastrit) oluşmasına neden olabilirler. Mide zarında oluşan bu kimyasal erozyon nedeni ile kişilerde kronik veya akut iltihaplanma görülebilir. Steroidal olmayan antiinflamatuar (NSAİİ) ilaçlar ağrı kesici ve iltihap önleyici özellikleriyle bilinen ilaç grubudur. Bunlar, mide zarını tahriş ederek ve mide asidini artırarak gastrit veya mide ülseri gibi sorunlara yol açabilirler. Mide zarı iltihabı genellikle NSAİİ'lerin uzun süreli kullanımı sonucu gelişebilir. Bu nedenle, bu ilaçları kullanırken doktorun önerilerine ve talimatlarına uygun davranmak önemlidir. Semptomların erken belirlenmesi ve tedaviye başlanması, mide zarı iltihabının ilerlemesini önleyebilir.


 

Diyet ve Beslenme Alışkanlıkları

Düzenli ve dengeli bir beslenme alışkanlığı, mide sağlığını korumak için önemlidir. Lifli gıdaların ve sebzelerin kontrollü ve düzenli tüketimi, mide zarını güçlendirerek sağlıklı bir koruyucu tabaka oluşturmasına yardımcı olabilir. Düzensiz ve sağlıksız beslenme alışkanlıklar, mide duvarındaki mukoza tabakasının zayıflamasına neden olabilir. Aşırı baharatlı, asidik veya yağlı yiyeceklerin sık tüketimi iltihap riskini artırabilir.

Otoimmün Hastalıklar

Kişilerde mevcut olan otoimmün hastalıklar kronik iltihaplanmaya neden olabilir. Otoimmün hastalıkta, bağışıklık sistemi yanlışlıkla kendi vücut hücrelerine saldırır. Bu durumda, vücut kendi mide hücrelerini yabancı ve zararlı birer antijen gibi algılar, bu da mide zarı iltihabına yol açar.

Stres

Stres, vücutta çeşitli fizyolojik değişikliklere neden olan bir durumdur. Stres anında vücut kortizol hormonu üretir. Bu tepki, vücut tarafından enerji seviyelerini artırmak ve vücudu acil durumlara hazırlamak amacıyla verilir. Ancak, uzun süreli stres durumlarında bu hormonun aşırı salgılanması, mide asidi üretimini etkileyerek, mide zarında iltihaplanmaya neden olabilir.

Mide Zarı İltihabı (Gastrit) Belirtileri Nelerdir?

Mide zarı iltihabının çoğunlukla erken dönemlerde belirti göstermeyebilir. Ancak mide zarı, asitlerine ve enzimlerine karşı kendini savunamayacak kadar aşındığında belirtiler görülmeye başlayabilir. En sık görülen semptomlar şunlardır:

• Mide ağrısı
• Geğirme ve hıçkırık
• Mide bulantısı ve kusma
• Midede dolgunluk veya yanma hissi
• İştah kaybı
• Yemek yedikten sonra karnın üst kısmında dolgunluk hissi
• Kusmukta veya dışkıda kan (mide zarının kanaması durumu)

Mide zarı iltihabı (gastrit) belirtileri görüldüğü durumlarda doktor kontrolü önemlidir. Rahatsızlık tedavi edilmezse semptomlar giderek daha da şiddetlenebilir. Kanayan mide zarı iltihapları acil müdahale gerektirir.

Mide Zarı İltihabı (Gastrit) Nasıl Teşhis Edilir?

Mide zarı iltihabı teşhisi doktor tarafından hasta öyküsü alımıyla başlar. Doktor hastada mevcut belirtileri ve genel sağlık durumuna ait bilgileri alır. Kesin teşhis için görüntüleme ve laboratuvar testleri isteyebilir. Mide zarı iltihabında yaygın olarak kullanılan testler şunlardır:

Baryumlu Mide Grafisi

Bu röntgen testi sindirim sisteminin üst kısmındaki yemek borusu, mide ve ince bağırsak organları kontrol etmek için kullanılır. Bu test sırasında hasta, baryumlu bir kontrast madde içeren özel bir içeceği içer. Daha sonra, röntgen çekimleri alınarak mide ve bağırsakların iç yapısındaki anormallikler görüntülenir. Baryumlu mide grafisi, endoskopiye alternatif bir tanısal yöntem olarak kullanılır ve mide zarı iltihabının yaygınlığı ve şiddeti hakkında bilgi sağlayabilir.

Üst Endoskopi (EGD) Testi

Bu test doktor tarafından yemek borusunun, midenin ve duodenumun içinin yapısının incelenmesi için kullanılır. Test sırasında endoskop adı verilen ve ucunda kamera bulunan ince, ışıklı bir tüp kullanılır. Tüp ağız yolu ile yemek borusuna, mideye ve duodenuma gönderilir. Doktor tüpün ucundaki kamera sistemi ile organların durumunu inceler. Ayrıca doktor gerekli gördüğünde ayrıntılı test için doku örneği alabilir.

Kan Testleri

Kan testleri C-reaktif protein (CRP) ve sedimantasyon hızı (ESR) gibi iltihap belirteçlerini ölçmede kullanılabilir. Bu belirteçler, vücutta meydana gelen iltihabi süreçleri gösterir ve mide zarı iltihabının varlığına işaret edebilir. Ayrıca midede bulunabilecek yaygın bir bakteri türü olan H. Pylori’nin veya olası diğer bakteri ve virüslerin tespiti için kan testi yapılabilir. Kan testleri, mide zarı iltihabının şiddeti ve yaygınlığı hakkında genel değerlendirme için doktora yardımcı olabilir.

Dışkı Örneği

Midede enfeksiyona neden olabilecek bakterilerinin olup olmadığını tespit etmek için dışkı örneği testi kullanılabilir. Hastanın dışkısından küçük bir örnek alınarak test için laboratuvara gönderilir. Ayrıca bu test ile dışkıda olası kan görülme durumu kontrol edilebilir. Kanama varsa bu iltihaplanmanın önemli bir belirtisi olabilir.

Nefes Testi

Nefes testi hasta kişilerin nefeslerinin bir cihaz içine toplanması ile yapılır. Cihazda  içerisinde toplanan nefeste mide bakterilerinin varlığı incelenir. Nefes testleri, Helicobacter Pylori bakterisinin varlığını belirlemekte yardımcı olabilir. Nefes testleri, daha kolay ve hazırlık gerektirmeyen bir yöntem olduğu için genellikle hastalar tarafından tercih edilir.

Mide Zarı İltihabına (Gastrite) Ne İyi Gelir?

Mide zarı iltihabının tedavisinde öncelikli yaklaşım altta yatan nedenin tespiti ve giderilmesidir. Ayrıca semptomların durumu ve şiddeti kontrol altına alınmaya çalışılır. Helicobacter Pylori bakterisinin veya diğer bakterilerin meydana getirdiği durumlarda, doktor tarafından çoğunlukla antibiyotik tedavisi uygulanır. Bu antibiyotikler, bakteriyi ortadan kaldırarak iltihabın iyileşmesine katkıda bulunabilirler. Ayrıca, mide asidini azaltmak ve mide zarının iyileşmesini desteklemek için proton pompa inhibitörleri veya H2 blokerleri gibi asit düzenleyici ilaçlar reçete edilebilir. Bu ilaçlar, mide asidini kontrol altına alarak iltihaplanmanın hafifletilmesine yardımcı olabilirler. Tedavi sürecinde, doktor tarafından hastanın beslenme alışkanlıkları da göz önünde bulundurulur. Asidik veya tahriş edici yiyeceklerden uzak durulması, lifli gıdaların tercih edilmesi önerilebilir. Ayrıca, alkol ve sigara gibi mideyi irrite edebilecek maddelerden uzak durmak önemlidir.

Mide Zarı İltihabı (Gastrit) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Mide zarı iltihabı günümüzde yaygın karşılaşılan ve günlük yaşamda rahatsızlık veren bir durumdur. Teşhis ve tedavisinde geç kalındığı zaman belirtiler şiddetlenebilir.

Mide Zarı İltihabı (Gastrit) Nerelere Vurur?

Mide zarı iltihabı genellikle mide iç yüzeyinde bulunan mukoza tabakasını etkiler ve bu durum mide duvarında iltihaplanmaya neden olur. Buna bağlı olarak, mide zarı iltihabı çoğunlukla üst karın kısmında hissedilen ağrı ve rahatsızlık ile kendini gösterebilir.

Mide Zarı İltihabı (Gastrit) Ne Kadar Sürede İyileşir?

Mide zarı iltihabının iyileşme süresi, doktor tarafından uygulanan tedavi yöntemlerine, kişilerin genel sağlık durumuna ve iltihabın şiddetine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Hafif vakalarda, ilaç tedavisi ve beslenme değişiklikleri ile birkaç hafta içinde semptomlarda azalma görülebilir. Ancak, daha ciddi durumlarda veya Helicobacter Pylori enfeksiyonu gibi altta yatan nedenler varsa, tam iyileşme süreci daha uzun sürebilir.

Mide zarı iltihabı altta yatan nedene bağlı olarak mide asidi ve sindirim enzimlerinin koruyucu mukozayı tahrip etmesi sonucu meydana gelir. Tedavide geç kalındığında ciddi komplikasyonlar görülebilir. Mide zarı iltihabı bulunan hastalar gastroenteroloji polikliniğinden randevu alarak tedaviye başlayabilirler.