Odyoloji Nedir?

Odyoloji kelimesi Odyo ve Loji olmak üzere iki kökten oluşan bir kelimedir. Odyo, 'duymak', loji, 'çalışma' anlamına gelir. Odyoloji, temel görevi işitme olan bir bilim dalıdır. İşitme, denge ve bunlarla ilişkili bozuklukların incelenmesinde ve tedavisinde görev alır.

Odyoloji, işitme ve işitme bozukluklarıyla ilgilenen tıp alanının bir alt dalıdır. İşitme sistemi ve işitme kayıplarıyla ilgili bilimsel çalışmaları inceler, işitme sorunlarını teşhis ve tedavi eder, rehabilitasyonlarını planlar. Odyoloji, işitme organlarının, işitme yollarının ve işitme kayıplarının durumunu ve sağlığını değerlendirirken ayrıca işitme cihazları ve diğer işitme destekleyici teknolojilerin kullanımını da içerir.

Odyolog Nedir?

Odyologlar, işitme sistemi ile ilgili eğitim almış ve uzmanlaşmış sağlık profesyonelleridir. Odyoloji alanında lisans veya yüksek lisans derecelerine sahip olurlar ve işitme testlerini gerçekleştirme, işitme kayıplarını teşhis etme, işitme cihazlarını ayarlama ve işitme rehabilitasyonunu yönlendirme gibi görevleri yerine getirirler. Yeni doğan bebeklerden yaşlı insanlara kadar çeşitli hastaların işitme ile ilgili rahatsızlıklarına müdahale ederler. Geniş yaş yelpazesi, birçok farklı sorunu içerir. Odyologlar, işitme kayıplarının tedavisi için hastaların ihtiyaçlarına yönelik çözümler sunarlar.

Odyoloji Ne İş Yapar?

Odyoloji, çeşitli alt alanlara ayrılmıştır ve işitme ile ilgili problemleri inceler. Odyolojinin inceleme alanları:

• İşitme Değerlendirmeleri: Odyologlar, işitme kayıplarını teşhis etmek ve derecelendirmek için bazı test ve değerlendirme yaparlar. Bu testler, kişinin işitme eşiğini belirleme, işitme kaybının türünü ve derecesini saptama ve işitme probleminin altında yatan nedenleri bulmak için yapılır.
• İşitme Cihazları: İşitme cihazları, işitme kaybı yaşayan kişilerin işitme yeteneklerini iyileştirmek için kullanılır. Odyologlar, işitme cihazlarını seçer, ayarlar ve  hastanın durumuna göre kişiselleştirirler.
• İşitme Rehabilitasyonu: İşitme kaybı yaşayan kişilerin günlük yaşamlarını sürdürebilmeleri için gereken becerileri öğretme ve destek sağlama işlemidir. Odyologlar, işitme rehabilitasyon programları oluşturarak işitme kaybı olan kişilere işitme cihazlarını nasıl kullanacaklarını, iletişim becerilerini nasıl geliştireceklerini ve işitme kaybı ile başa çıkmak için gereken stratejileri öğretirler.
• Çocuk İşitme Testleri: Çocuklarda işitme kaybı erken yaşlarda teşhis edilmelidir, çünkü işitme kaybının erken tanınması ve tedavi edilmesi, dil ve iletişim becerilerinin gelişimini olumlu etkileyebilir. Odyologlar, çocuklarda işitme testleri yaparlar ve ihtiyaçlarına yönelik işitme cihazları veya işitme implantları gibi tedavi seçenekleri önerirler.

Odyoloji Neden Önemlidir?

Odyoloji, işitme sağlığının korunması, işitme kayıplarının teşhisi ve tedavisi, işitme sorunlarıyla yaşayan kişilerin yaşam kalitesini artırma açısından büyük bir öneme sahiptir. İşitme, iletişim, eğitim, iş ve sosyal etkileşim gibi birçok yönü etkileyen bir duyusal yetidir. İşitme kaybının erken teşhisi ve uygun tedavisi,kişilerin işitme sağlığını ve genel yaşam kalitesini olumlu bir şekilde etkileyebilir.

Odyolojide Yapılan Testler Nelerdir?

Odyologlar, Kulak Burun Boğaz (KBB) ve nöroloji bölümleri ile beraber tedavi planlayabilirler. KBB veya nöroloji bölümüne başvuran hastalarda işitme ya da denge ile ilgili sorunlar tespit edildiğinde, bu hastalardan odyolojik testler istenebilir. Odyoloji, işitme sağlığı ile ilgilenen bir tıp dalıdır ve işitme sorunlarını teşhis etmek ve tedavi etmek için çeşitli testler kullanır. Bu testler, işitme kaybının türünü, derecesini ve altında yatan nedenleri belirlerler. Bu testler, işitme sorunlarına sahip olan kişilere uygun tedavi seçenekleri sunmak için önemlidirler. Odyolojide yaygın olarak kullanılan bazı temel testler:

• İşitme Eşiği Ölçümü (Odyometri): Odyometri testi, kişide bir işitme kaybı olup olmadığının tespiti için yapılan bir testir. Bu test sırasında kişi, kulaklık takar ve farklı frekanstaki ses tonlarına maruz bırakılır. Test sırasında kişiye taktığı kulaklıktan farklı desibel değerlerine sahip sesler dinletilir ve hastadan verilen sesleri duyduğunda el kaldırmak gibi bir işaret vermesi istenir. Bu sayede hastanın hangi şiddetteki sesleri duyabildiği ölçülür. Kişi, bu sesleri duyabildiği en düşük şiddeti belirtir. Odyometri, işitme kaybının türünü (sensorinöral, iletim, karma), derecesini (hafif, orta, şiddetli, çok şiddetli) ve hangi kulakta olduğunu belirlemek için kullanılır.
• Tımpanometri: Kulak zarının ve orta kulaktaki basınç değişikliklerinin ölçülmesi için kullanılan bir testtir. Bu test, orta kulak boşluğunda sıvı birikimi veya kulak zarının hasarı gibi sorunları tespit etmeye yardımcı olur. Test sırasında kullanılan küçük bir el cihazı ile kulaktaki hava basıncı değiştirilir. Basınç sayesinde oluşan kulak zarı hareketinin ölçümleri bir timpanograma kaydedilir. Sonuçların güvenilir olması için test boyunca hareket edilmemesi, konuşulmaması veya yutkunulmaması önemlidir. Test her iki kulak için yaklaşık 2-3 dakika sürede tamamlanır.
• Otoakustik Emisyonlar (Transient Otoakustik Emisyon) Testi: TOAE testi, iç kulağın sağlığını değerlendirmek için kullanılır. Otoakustik emisyonlar, iç kulak fonksiyonlarının işitme sırasında verdiği yanıtlardır. Bu yanıtlar iç kulakta yer alan kokleadaki saçsı hücrelerin sese verdiği tepki ile meydana gelir. Kulak yoluna yerleştirilen küçük bir cihaz sayesinde iç kulağın saç hücreleri tarafından üretilen ses yanıtlarının ölçümü yapılır. Bu test özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda daha yaygın kullanılmakta olup işitme sorunun olup olmadığının belirlenmesinde yardımcı olabilir.
• Beyin Sapı Odyometrisi (BAER veya ABR): BAER testi, işitme yolu boyunca oluşan elektriksel aktiviteyi ölçerek beynin işitilen sesi nasıl işlediğini görmek için uygulanır. Bu testte kişiye oturması ya da uzanması belirtilir. Kişinin kulak memesine ve kafa derisine ölçümde kullanılacak olan elektrotlar yerleştirilir. Bu elektrotlar beynin ilgili bölümdeki elektriksel aktiviteyi ölçmeyi sağlar. Bu test, işitme siniri veya beyin sapındaki sorunları tespit etmek için önemli bir testtir.
•  Odyolojik Değerlendirme Raporu: Tüm bu testlerin sonuçları, bir odyolog tarafından bir odyolojik değerlendirme raporu halinde sunulur. Bu rapor, işitme kaybının türünü, derecesini ve tedavi seçeneklerini içerir. Uzman  doktorlar hazırlanan bu raporu kullanarak işitme sorunlarına sahip olan hastaların tedavi planlarını oluştururlar.
• İşitme Cihazı Uyum Testleri: İşitme cihazları, işitme kaybı yaşayan kişilerin işitme yeteneklerini iyileştirmek için kullanılan cihazlardır. Odyologlar, işitme cihazlarını hastanın sağlık durumuna ve semptomlarına göre ayarlamasını ve uygulama planını yaparlar. Daha sonra hastaları cihazları nasıl kullanacakları konusunda eğitim vererek cihazların uygun bir şekilde çalıştığından emin olmak için düzenli kontroller yaparlar.
• İşitme Rehabilitasyon Programları: İşitme kaybı yaşayan kişilere günlük yaşama adaptasyonlarına katkı sunmak için işitme rehabilitasyonu programları uygulanır. Bu programlar, kişinin işitme cihazlarını doğru bir şekilde kullanmasını öğretir, iletişim becerilerini geliştirir ve işitme kaybı ile başa çıkmada yardımcı olabilirler.

Odyolojide kullanılan bu testler, kişilerin işitme sağlığını değerlendirmek ve işitme sorunlarına çözüm bulmak için önemlidir. Her bir test, hastanın işitme sorunlarının teşhis edilmesi ve uygun tedavi planının oluşturulması için odyologlar tarafından dikkatlice yapılır.

Odyoloji Hakkında Sık Sorulan Sorular?

Odyoloji işitme sağlığıyla ilgilenen önemli bir tıp dalıdır. İşitme kayıplarının teşhisi, tedavisi ve rehabilitasyonu konularında uzmanlaşmış odyologlar, işitme sağlığını koruma ve iyileştirme konusunda hayati bir rol oynamaktadır.

Hangi Durumlarda Odyologa Başvurmak Gerekebilir?

İşitme kaybı veya denge bozukluğu belirtileri hafif olabilir. Ancak uzun süreli işitme ve denge sorunları işitme sisteminde hasara neden olabilir. İşitme kaybının yaygın belirtileri:

• Çevrenizdekilerden söylediklerini tekrar etmelerini istemek
• Çevrenizdekilerin mırıldandığını ya da açıkça konuşamadığını hissetmek
• Gürültülü ortamlarda işitme ve anlama güçlüğü çekmek
• Cihazların sesini açmak
• Baş dönmesi veya baş dönmesi hissi yaşamak

Yukarıda belirtilen semptomlarla karşılaşan kişilerin bir odyologa başvurmaları gerekebilir.

Ses Testi Acı Verir mi?

Odyometri hastalarda ön hazırlık gerektirmeyen ve acısız bir testtir. Hastaya kulaklık ile farklı  sesler dinletilerek kişinin o andaki işitme fonksiyonlarının ölçümü yapılır.

İşitme problemleri kişilerin günlük yaşamlarında rahatsızlık verebilen bir durumdur. İşitme problemi rahatsızlığı bulunan kişilerin günlük aktivitelerine tekrar sağlıklı bir şekilde dönebilmeleri için donanımlı hastanelerde odyoloji bölümünden randevu alarak tedavi planlamaları  önemlidir.