Periton Diyalizi Nedir?

Periton diyalizi böbrek yetmezliği bulunan hastaların kendi diyalizini kendilerinin yapabilmesini sağlayan bir diyaliz yöntemidir. Periton diyalizi yönteminde hastanın karnına yerleştirilen özel bir kateter aracılığıyla diyaliz gerçekleştirilir. Periton diyalizini hemodiyalizden ayıran en önemli özelliği hastaların diyaliz işlemini kendilerinin yapabilmesidir. Bu sayede hastalar günlük aktivitelerini kısıtlamak zorunda kalmazlar. “Periton diyalizi nedir, çeşitleri nelerdir?” “Periton diyalizi ameliyatı nasıl yapılır?” “Periton diyalizi kimlere uygulanır?” Bunlar gibi periton diyalizi hakkında merak edilenler yazının ilerleyen kısımlarında ele alınmıştır.

Periton Diyalizi Nedir?

Diyaliz böbreklerin filtreleme özelliğini taklit eden bir tedavi yöntemidir. Diyaliz yöntemi ile vücutta biriken zararlı atıklar vücuttan uzaklaştırılabilir. Günümüzde diyaliz hemodiyaliz ve periton diyalizi olmak üzere iki farklı şekilde uygulanabilir. Hemodiyaliz yönteminde hastanın damarlarından kateter yardımıyla alınan kan diyaliz makinesi yardımıyla süzülerek zararlı maddelerden arındırılır, ardından temizlenen kan başka bir damardan hastaya verilir. Periton diyalizinde ise hastanın periton boşluğuna yani karın boşluğuna bir kateter (tüp) yerleştirilir. Ardından özel diyaliz solüsyonu bir iğne yardımıyla tüpten karın zarına verilir. Periton zarı bir diğer adıyla karın zarı yarı geçirgen özelliktedir. Üzerinde küçük moleküllerin geçebileceği çok sayıda delik bulunan periton zarının bu özelliği kandaki zararlı maddelerin süzülerek diyaliz sıvısına geçmesini sağlar.

Böbrekler karın boşluğunun üst-arka tarafında bulunan organlardır. Her biri yaklaşık 12-13 cm uzunluğunda, 6-7 cm genişliğinde ve 150 gr ağırlığında olan böbrekler insan vücudunda bir filtre sistemi gibi çalışır. Bir başka ifadeyle böbrekler vücuttaki çeşitli metabolik olaylar sonucunda açığa çıkan üre, kreatin gibi zararlı ürünleri, toksinleri ve vücuttaki fazla sıvıyı vücuttan atmakla görevlidirler. Ek olarak böbrekler salgıladıkları renin,eritropoetin gibi hormonlar sayesinde kan yapımında ve kan basıncının düzenlenmesinde de aktif rol oynarlar.

Çeşitli nedenler böbreğin normal fonksiyonunu yerine getiremez duruma gelmesi böbrek yetmezliği olarak tanımlanır. Böbrek yetmezliği böbrek enfeksiyonları, ilaç alerjileri, zehirlenmeler gibi sebeplerle ani bir şekilde başlayabileceği gibi böbrek kistleri, kontrol altına alınamayan hipertansiyon, diyabet, behçet gibi sistemik hastalıklar da zamanla böbrek yetmezliğine neden olabilir. Ani başlayan ve hızla ilerleyen böbrek yetmezliği akut böbrek yetmezliği olarak adlandırılırken uzun zaman içerisine yavaş yavaş gelişen böbrek yetmezliği kronik böbrek yetmezliği olarak adlandırılır. Böbreğin fonksiyonunu yerine getiremez hale gelmesinin sonucunda vücutta zararlı maddeler birikmeye başlar. Zamanla bu durum vücudun sıvı elektrolit dengesinin bozulmasına, halsizlik, mide bulantısı gibi belirtiler ortaya çıkmasına neden olabilir. Erken dönemde tanı konulan ve tedaviye başlanan böbrek yetmezliği kontrol altına alınabilir. Bununla birlikte kronik böbrek yetmezliği gelişen hastalarda diyaliz ve böbrek nakli uygulanması gerekebilir.

Periton Diyalizi Çeşitleri Nelerdir?

Perion diyalizi yeni bir yöntem olarak düşünülse de tarihi M.Ö 3000 yılına kadar uzanmaktadır. Bununla birlikte özellikle 20. yüzyıldan sonra bilim ve teknoloji alanında yaşanan önemli gelişmeler periton diyalizi tekniklerinde de kendisini göstermektedir. Günümüzde periton diyalizi farklı şekillerde uygulanabilir. Başlıca periton diyalizi çeşitleri şu şekildedir:

• Sürekli ayaktan periton diyalizi (SAPD): Sürekli ayaktan periton diyalizi periton diyalizi yöntemleri içerisinde en yaygın kullanılandır. SAPD tedavisinde hastalar genellikle günde 4-5 kez, her biri 2-2.5 litrelik diyalizat (diyaliz solüsyonu) değişimi yaparlar. Her bir değişim önceden periton boşluğuna doldurulmuş olan diyalizatın boşaltılmasıyla başlar. Ardından yeni bir torba diyalizat kateter aracılığıyla periton zarına verilir ve sistem kapatılır. Sürekli ayaktan periton diyalizinin her periyodu yaklaşık 30 dakika kadar sürer. SAPD tedavisinde hastaların diyaliz merkezlerine gitmesine gerek yoktur. Bulundukları yerde diyalizi gerçekleştirebilirler.
• Aletli periton diyalizi (APD): Aletli periton diyalizinde diyaliz solüsyonu özel bir cihaz yardımıyla karın bölgesine düzenli olarak verilip alınır. Ayaktan periton diyalizinin de çeşitli türleri bulunmaktadır. Sürekli siklik periton diyalizi olarak adlandırılan çeşidinde hastaların karnında gün boyu diyaliz sıvısı bulunur. Diyaliz solüsyonunu boşaltacak bir mekanizma yoktur. Gece ise hastalar diyalizatı 3 veya daha fazla değiştirecek olan periton diyaliz makinesinden yardım alırlar. Aletli periton diyalizinin bir diğer çeşidi de gece aralıklı periton diyalizidir. Gece aralıklı periton diyalizinde hastalar bir makine yardımıyla gece boyunca karınlarındaki sıvının tamamını boşaltırlar. Bir başka tür olan tidal periton diyalizinde ise sıvı hızlı bir şekilde değiştirilerek diyaliz etkinliği artırılır.

Periton Diyalizi Amacı Nedir?

Periton diyalizinin temel amacı; böbreklerin işlevini yerine getirmediği durumlarda vücutta biriken atık maddelerin ve fazla sıvının vücuttan uzaklaştırılmasıdır. Bununla birlikte hemodiyaliz yönteminde hastaların düzenli aralıklarla diyaliz merkezlerine gitmesi ve bir makine yardımıyla kanlarının atık maddelerden ve fazla sıvıdan arındırılması gerekir. Periton diyalizi yönteminde ise hastalar uzman doktorlar tarafından verilecek bir eğitimin ardından diyalizi kendi kendilerine uygulayabilirler. Bu durum hastaların günlük hayatlarını kısıtlamadan tedavi olmalarına olanak sağlar.


 

Periton Diyalizi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Periton diyalizi ameliyatı genellikle lokal anestezi yardımıyla gerçekleştirilebilir. Bununla birlikte hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak genel anestezi de kullanılabilir. Periton diyalizi başlangıç aşamasında öncelikle hastaya gerekli bilgilendirmeler yapılır. Doktorlar genellikle gece yarısından sonra hastalara birşey yiyip içmemeleri gerektiğini hatırlatır. Operasyon sırasında doktorların izlediği yöntemler farklılık gösterebilir. Bununla birlikte ameliyat sırasında öncelikle uzman doktor genellikle göbek deliğinin alt kısmından sağ veya sol tarafta küçük bir kesi yapar. Ardından kateter karın boşluğuna yerleştirilir. Yerleştirilen bu kateter devamlı olarak karın boşluğunda kalır. Tüp yerleştirme operasyonu ortalama 1 saat içinde tamamlanır. Periton diyalizi için kateter yerleştirme ameliyatları genellikle diyalize başlamadan 3 hafta önce yapılması önerilir. Bu sürede hastalara kendi kendilerine diyalizi nasıl yapacakları hakkında eğitim verilir.

Periton Diyalizi Avantajları Nelerdir?

Periton diyalizinin en önemli avantajlarından bir tanesi hemodiyalizde olduğu gibi düzenli olarak diyaliz merkezine gitmeye gerek olmamasıdır. Periton diyalizi avantajları şu şekildedir:

• Hastalar evde kendi kendilerine tedaviyi gerçekleştirebilir. Bu sayede hastaların sosyal hayatı olumsuz etkilenmez.
• Hepatit gibi bulaşıcı hastalık riski periton diyalizde daha azdır.
• Periton diyalizi beslenme konusunda hemodiyalize kıyasla daha fazla esneklik sağlar.
• Periton diyalizinde damar yollarına müdahale edilmediği için damar yollarının zarar görme riski yoktur.
• Araştırmalar erken dönemde periton diyalizi uygulanan hastaların sağkalım oranlarının yüksek olduğunu göstermektedir.
• Araştırmalar periton diyalizle tedaviye başlayan sonrasında hemodiyalize dönen hastalarda başarı oranın tedavinin başından beri hemodiyaliz uygulanan hastalara kıyasla daha yüksek olduğunu göstermektedir.

Bebeklerde Periton Diyalizi Uygulanabilir mi?

Sağlık teknolojisi alanında yaşanan gelişmelerle birlikte günümüzde daha küçük ve esnek kateterlerin kullanılması mümkündür. Bu durum böbrek yetmezliği olan bebeklerde periton diyalizi uygulanmasını mümkün kılmaktadır. Periton diyalizinde böbrek nakli gibi tedavi seçeneklerine kıyasla komplikasyon riski daha düşüktür. Bu nedenle böbrek hasarı olan bebeklerde periton diyalizinden faydalanılabilir.

 

Böbrek yetmezliği hayati risk taşıyan sağlık sorunlarındandır. Böbrek yetmezliği olan hastalarda erken dönemde tanı ve tedavi ile böbreğin fonksiyonlarını tamamen kaybetmesinin önüne geçmek mümkündür. Bununla birlikte börekte geri dönülemez işlev kaybı olması durumunda diyaliz ve böbrek nakli uygulanması gerekir. Günümüzde periton diyalizi yaygın kullanılan diyaliz tekniklerinden bir tanesidir.

Siz de periton diyalizi ile ilgili detaylı bilgi almak için alanında uzman bir doktordan randevu almayı ihmal etmeyin. Liv Hospital’da periton diyalizi hizmetleri alanında uzman hekimler tarafından verilmektedir.