Varikosel

Yumurtalık (testis) toplardamarlarının anormal şekilde genişlemesi ve kirli kanın yumurtalığa geri dönmesi veya kaçması (reflü) durumudur.  Liv Hospital Ulus Üroloji Kliniği’nde varikosel onarımı için en uygun ve başarı oranı en yüksek ameliyat şekli mikrocerrahi yolla yapılan varikoselektomidir. Mikroskobun kullanımı toplardamarların daha iyi görülmesini sağlayarak mikroskopsuz ameliyatla yüksek oranda görülebilen nüks (%35) olasılığını %1’in altına kadar indirir.

Kimlerde görülür?

• Genellikle genç erişkinlerde
• Adölesanlarda (ergenlik dönemi)
• Bazen de çocuklarda 

Ne zaman fark edilir?

• Kısırlık (infertilite) nedeniyle yapılan ürolojik muayene sırasında
• Kasıkta, torbada ya da yumurtalıkta ağrı veya rahatsızlık nedeniyle başvuranların muayenesi sırasında
• Genişlemiş damarların hasta tarafından gözle farkedilir hale gelmesi nedeniyle
• Yumurtalık boyutunun küçülmesi nedeniyle
• Çocukların muayenesi sırasında tesadüfen

Ne sıklıkta görülür?

• Normal popülasyonda her 100 kişiden 15’inde, 
• Kısırlık (infertilite) nedeniyle başvuran her 100 erkeğin 40’ında. 
• Sperm tahlilinde bozukluk saptanan her 100 erkeğin 25’inde varikosel var.
• Daha önce çocuk sahibi olan ancak daha sonra kısırlık gelişen her 100 erkeğin 70-80’inde varikosel saptanmaktadır  

Varikosel ilerleyici midir? Ne sakıncaları olabilir?

• Semen anomalilerine yol açabilir (Sperm sayısında azalma, sperm hareketliliğinde düşüklük, şekli bozuk spermlerin normalden fazla olması gibi)
• Yumurtalık hacminde azalma ve küçülmeye neden olabilir
• Yumurtalığın hormon üretiminde bozukluğa yol açabilir

Bu nedenlerle varikosel Dünya Sağlık Örgütü tarafından “ilerleyici bir hastalık” olarak kabul edilmiştir (WHO 1992).
 

Varikosel, yumurtalık fonksiyonları ve sperm üretimi üzerine olumsuz etkilerini nasıl gösterir?

• Yumurtalık ısısının bozulması (sperm üretiminde en önemli rolü oynayan yumurtalık soğutma mekanizmasının bozulması)
• Kanın geriye doğru göllenmesine bağlı basınç artışı ve oksijenlenmenin azalması
• Hormon üretiminin bozulması
• Böbrek toplardamarından yumurtalığa toksik maddelerin kaçışı

Varikosel ne zaman tedavi edilmelidir, ne zaman edilmemelidir?

Saptanan her varikosel tedavi edilmelidir diye bir kural yoktur. Bazı kişilerde varikosel yaşamboyu olumsuz bir duruma yol açmayabilir. Varikosel varlığı kişinin sperm üretimini bozmuyor, yumurtalık fonksiyonunu olumsuz etkilemiyor ve kişiyi rahatsız etmiyorsa tedavisi gerekmeyebilir. Ayrıca, muayene sırasında fark edilmeyecek kadar küçük ve yalnızca Doppler ultrasonda anlaşılan varikosel durumunda da ameliyat önerilmez.

Varikoselin tedavisi için şu 4 durumun tamamının bulunması gerekir;

• Muayeneyle anlaşılabilir ciddiyette olması
• Kısırlıkla (infertilite) birlikte bulunması
• Varikoseli olan erkeğin eşinde kısırlığa yol açan bir neden olmaması veya düzeltilebilir bir neden olması
• Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen kriterlere uygun şekilde yapılan iki semen analizinde (sperm tahlili, spermiyogram) normalin altında sonuçlar elde edilmesi
• Varikoseli olan taraftaki testisin diğer taraftan en az % 20 daha küçük olması
• Yumurtalıkta küçülmeyle birlikte olan çocuk veya ergenlik çağı varikoseli
• Kozmetik sorun yaratan büyük varikosel
• Varikoselle ilişkilendirilen ağrı veya rahatsızlık
• Evli olmayan ancak varikosel varlığı nedeniyle zaman içinde sperm sonuçlarında giderek bozulma saptanan erkekler

Mikrocerrahi varikosel onarımı

Liv Hospital Ulus Üroloji Kliniği’nde varikosel onarımı için en uygun ve başarı oranı en yüksek ameliyat şekli mikrocerrahi yolla yapılan varikoselektomidir. Mikroskobun kullanımı toplardamarların daha iyi görülmesini sağlayarak mikroskopsuz ameliyatla yüksek oranda görülebilen nüks (%35) olasılığını %1’in altına kadar indirir. Ayrıca, yumurtalık arterinin ve lenf damarlarının korunmasına yardımcı olacağı için arzu edilemeyen sonuçların (komplikasyon) ortaya çıkmasını engeller. Subinguinal insizyonla (3 cm) mikroskop kullanılan varikosel onarımında hasta genellikle aynı gün taburcu edilir ve diğer yöntemlerle karşılaştırıldığında ağrı hissetmez, aktivitelerinde kısıtlanma ortaya çıkmaz.
 

Mikrocerrahi varikosel onarımı sonrası başarı oranı

Kısırlık nedeniyle ameliyat yapılanlarda sperm bulgularında %80’lere kadar iyileşme, %40’lara varan oranlarda spontan gebelik sağlanır. Ameliyattan sonra düzelme genellikle 6-8 ayda gerçekleşir. Yumurtalık hacminde azalma nedeniyle ameliyat yapılanlarda, ameliyat sonrasında genellikle küçülme durur.