Gut Hastalığı

Gut hastalığı, vücuttaki ürik asit birikimi sonucu ortaya çıkan bir çeşit artrit (eklem enfeksiyonu) hastalığıdır.

Gut Hastalığı Nedir? 

Bir protein yıkım ürünü olan ürik asit, normal şartlarda böbreklerden idrar yoluyla atılır. Ürik asit miktarı normalden fazla olduğunda veya çeşitli sebeplerle vücuttan atılamadığında eklemlerde birikebilir. Fazla ürik asitin kristal olarak eklemlerde birikmesi ve iltihap oluşturması sonucu gut hastalığı oluşur.

Gut Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Gut hastalığında oluşan belirtiler normal artrite benzer belirtilerdir ama dönemsel olabilir. Ürik asit bir protein yıkım ürünü olduğu için fazla protein tüketildiğinde görülen ağrılı krizler, doğru beslenildiğinde ortadan kalkabilir. Ama bu durum geçicidir ve ağrılı bir krizin tekrar gelme ihtimali olduğundan hastalığın tedavi edilmesi gerekir. Gut hastalığı belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Eklem Ağrısı: Gut hastalığında en belirgin ve sık görülen belirtilerden biri şiddetli eklem ağrısı olur. Başta ayak parmakları olmak üzere, parmaklar, el bileği, ayak bileği gibi eklemler en sık ağrının görüldüğü yerlerdir.
• Kızarıklık ve Şişlik: Önemli miktarda iltihaplanmanın olduğu eklemlerde şişlik ve kızarıklar oluşması mümkündür. Bu şişlikler bazı durumlarda oldukça belirgin hale gelerek kişinin yaşam şartlarını olumsuz etkileyebilir.
• Ateş: Pek çok iltihaplı hastalıkta olduğu gibi gut hastalığında da iltihap sonrası yüksek ateş meydana gelebilir.
• Hareket Kısıtlanması: Hastalık ilerlediğinde ve tedavi edilmediğinde şişlikler ve ağrılar arttığı için eklemlerin hareketleri zorlaşır. Eklem hareketlerinin ağrılı bir hale gelmesi ve şişliklerin hareketi kısıtlaması söz konusu olabilir.

Gut Hastalığı Neden Olur?

Gut hastalığı oluşmasının ana nedeni vücutta fazla ürik asit birikmesi olsa da bu durumu sebep olan pek çok farklı durum vardır. Bu durumlar vücuda fazla protein alımından veya ürik asidin vücuttan atılma mekanizmasındaki bir bozukluktan kaynaklı olabilir. Gut hastalığına neden etkenler şunlardır:

• Genetik Yatkınlık: Gut hastalığı genetik olarak ortaya çıkabileceği için ailede gut öyküsü olması önemli bir risk faktörüdür.
• Kronik Hastalıklar: Kronik böbrek hastalıkları ve diyabet gibi kronik hastalıklar vücuttan ürik asit atılımını olumsuz etkileyebileceği için gut nedenleri arasında yer alır.
• Beslenme Alışkanlıkları: Ciğer, böbrek, deniz ürünleri gibi protein açısından zengin besinlerin aşırı tüketilmesi vücuttaki ürik asit miktarını artırdığı için gut ihtimalini artırır. Ayrıca sağlıksız beslenme alışkanlıklarının bir sonucu olan obezite de gut için risk faktörleri arasında yer alır.
• Fazla Alkol Tüketimi: Alkollü içecekler ürik asit üretimini artırdığı ve diüretik etkili olduğu için gut oluşumuna neden olabilir. Ayrıca bira gibi bazı alkol çeşitleri protein içerdiğinden fazla tüketiminde ürik asit artışı oluşur.
• Bazı İlaçlar: İdrar söktürücüler, parkinson ve kanser tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar ürik asit artışına neden olduğu için gut hastalığı oluşturabilir.

Gut Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Gut hastalığının teşhisinde fiziki muayene önemli bilgiler verse de çeşitli tetkiklere ihtiyaç duyulabilir. Gut hastalığının teşhisinde sırasıyla şunlar uygulanabilir:

• Tıbbi Öykü ve Semptomlar: Gutun teşhisinde semptomların yeri büyüktür, çünkü ayak parmağındaki şişlik hastalıkla oldukça karakterizedir. Şiddetli eklem ağrıları ve şişlikler gut hastalığının önemli belirtileri olduğu için hastanın tıbbi öyküsünün alınması gerekir.
• Fiziki Muayene: Semptomlar öğrenildikten sonra semptomların görüldüğü eklem bölgeleri doktor tarafından muayene edilerek kızarıklık, şişlik ve hassasiyet gibi belirtiler değerlendirilir.
• Eklem Sıvısı Analizi: Eğer gut hastalığından şüpheleniliyorsa, etkilenen eklemden bir iğne yardımıyla eklem sıvısı alınabilir. Bu sıvının mikroskop altında incelenmesi, ürik asit kristallerini tespit etmeye yardımcı olur.
• Kan Testleri: Kan testleri, ürik asit seviyelerini ölçmek için kullanılabilir, yüksek ürik asit seviyeleri, gut hastalığının önemli bir belirtisidir.
• Görüntüleme Testleri: Nadiren de olsa bazı durumlarda gut hastalığına bağlı eklem hasarını tespit etmek için röntgen veya ultrason gibi görüntüleme testleri kullanılabilir.

Gut Hastalığı Tedavisi Nasıl Olur?

Gut hastalığı tedavisi şiddetli semptomları ortadan kaldırmak veya iltihaplanmayı kontrol altına alabilmek amaçlı uygulanır. Gut tedavisinde en çok kullanılan yöntem semptomlara yönelik ilaç kullanımı olur. Tedavide başarı elde edilebilmesi için ilaç kullanımının yanı sıra doktorun söylediklerine uyulması ve yaşam tarzı değişiklikleri yapılması da önemlidir. Gutun tedavisinde kullanılan yöntemler şöyle açıklanabilir:

• İlaç Tedavisi: Gut hastalığının tedavisinde ve semptomlarını ortadan kaldırmak amaçlı pek çok farklı grupta ilaç kullanılır. NSAID olarak adlandırılan iltihap giderici ilaçlar, iltihabı kontrol altına almak ve ağrı oluşumunu azaltmak için tercih edilir. Eklem içine enjekte edilebilen veya ağız yoluyla alınabilen kortikosteroidler de gut hastalığının tedavisinde kullanılan etkin ilaçlardır. Tedavide kullanılan diğer ilaç grupları ise kolşisin ve ürik asit azaltıcı ilaçlardır.
• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Başta beslenme olmak üzere kişinin yaşam tarzında yapacağı değişiklikler hastalığının tedavisini önemli derecede etkiler. Beslenmede protein alımını sınırlandırmak, sebze ve meyve ağırlıklı beslenmek ve kilo kontrolüne dikkat etmek tedavi açısından olumlu etki gösterir. Ayrıca alkol alımını sınırlandırmak ve su tüketimini artırmak da böbrek sağlığını olumlu yönde etkilediğinden gut hastalığının tedavisine destek olur.

Gut Hastalığı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Gut hastalığı, genetik olarak geçen bir hastalık olsa da ortaya çıkmasında kişinin yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıklarının da payı vardır. Gut hastası olan kişilerin hayatlarını daha rahat geçirmeleri için günlük yaşamlarında dikkat etmeleri gereken konuları bilmeleri gerekir. Bu sebeple “Gut hastalığına ne iyi gelir?” ve “Gut hastalığı nasıl geçer?” gibi çeşitli sorular akıllarda oluşur. Gut hastalığı hakkında sıkça sorulan sorulardan bazıları şunlardır:

Gut Hastalığı Ağrısına Ne İyi Gelir?

Gut hastalığının semptomları arasında eklemlerde şişlik ve ağrı başta gelir. Bu sebeple gut hastalığında ağrıya iyi gelen önlemler almak kişinin hayatını daha kolaylaştırır. Ağrı için ilgili eklem bölgesine soğuk kompres yapmak, ağrının olduğu bölgeyi dinlendirmek ve mümkünse yüksekte tutmak rahatlatıcı etki gösterir. Ayrıca tedavide kullanılan NSAID ilaçlar ve antienflamatuar besinler iltihabı azaltmaya ve ağrıyı hafifletmeye yardımcı olur.

Gut Hastalığı Öldürür mü?

Gut hastalığı tedavi edilmezse ciddi sonuçları olabilir ama bu sonuçlardan biri ölüm değildir. Yani normal şartlar gut hastalığı doğrudan öldürücü bir hastalık değildir. Ama tedavi edilmediğinde ortaya çıkabilecek ciddi sağlık sorunları vardır ve kişinin günlük hayatını etkileyebilir. Gut hastalığına kesim çözüm olabilecek bir tedavi olmasa da, semptomlarını giderecek tedaviler uygulanmalıdır.

Gut Hastalığına İyi Gelen Yiyecekler Nelerdir?

Bazı yiyecekler iltihap azaltıcı etkileriyle ve ürik asit seviyelerini düşürmeye olan katkılarıyla gut hastalığında tüketilir. Gut hastalığı diyet listesi; antioksidan ve antienflamatuar özellikli sebze ve meyveler (kiraz, çilek ve yaban mersini vb.), lifli tam tahıllar, yeşil çay gibi antioksidan ve iltihap giderici özellikteki içecekleri içerir. Ayrıca gut hastalığı diyeti için, karpuz gibi su oranı yüksek yiyecekler ürik asidin idrar yoluyla atılmasını kolaylaştırdığından tercih edilir.

Gut Hastalığı Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Gut hastalığı tedavi edilmezse böbrek taşı ve eklem hasarı gibi ciddi sonuçları olabilen bir hastalıktır. Gut hastalığı tedavi edilmediğinde oluşabilecek durumlar şöyle sıralanabilir:

• Şiddetli eklem ağrısı: Eklemlerdeki şişlik ve ağrı gittikçe şiddetlenerek tekrarlayan krizler oluşturabilir.
• Eklem Hasarı: Hastalık tedavi edilmediğinde eklemlerdeki şişlik ve kızarıklıklar büyüyerek eklem hasarına neden olabilir ve kişinin hareket kabiliyetini kısıtlayabilir.
• Kronik Artrit: Bir artrit hastalığı olan gut tedavi edilmediği zaman kronikleşirse, eklemlerde kalıcı sorunlar oluşturarak kronik artrite neden olabilir.
• Böbrek Sorunları: Gut hastalığında böbreklerde biriken ürik asit kristalleri böbrek fonksiyonlarını bozabilir ve böbrek taşları oluşturabilir.