Liv Sağlık Köşesi

Lenfoma (Lenf Kanseri) Nedir? Belirtileri Nelerdir?

25 Eylül 2023

Liv Hospital Vadistanbul

Doç. Dr. Murat Ayhan

Tıbbi Onkoloji

İçindekiler

Lenf Kanseri (Lenfoma) Nedir?
Hodgkin Dışı Lenfoma (NHL)
Lenfoma Nasıl Teşhis Edilir?
Lenf Kanseri Evreleri Nelerdir?
Lenf Kanseri (Lenfoma) Tedavisi ve Uygulanan Yöntemler
Lenfoma Tedavisi için Karar Verme Süreci
Bekle–İzle Taktiği (Watchful Waiting)
Lenf Kanseri (Lenfoma) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Lenf Kanseri (Lenfoma) Belirtileri
Lenfomanın Histopatolojik Sınıflaması
Lenf Kanseri (Lenfoma) Neden Olur?
Lenf Kanseri (Lenfoma) Türleri
Hodgkin Lenfoma (HL)
Kemoterapi Dışı Diğer Tedaviler
Lenf Kanserinden Nasıl Korunabiliriz?
Lenfoma ile İlgili Genel Tıbbi Terimler

Lenfler ya da lenfatik sistem, vücudun farklı bölgelerine yayılmış halde bulunan ve enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olan yapıdır. Lenfoma nedir? sorusunu lenfoma, doku, damar ve organ ağına yayılmuş olan lenfatik sistemde oluşan kanserlerin genel adıdır şeklinde cevaplandırabiliriz. Bağışıklık sisteminde önemli bir yere sahip olan lenfosit adı verilen beyaz kan hücrelerini etkiler. Lenfositler, lenf sıvısını taşıyarak lenfatik sistemde vücudun etrafını dolanırlar. Bu sayede lenf sıvısı vücudun her yerine dağılmış olan lenf bezlerinden geçer. Öte yandan "lenf bezi kanseri" terimi, genellikle lenfoma veya lenf kanseri olarak adlandırılan bu tür kanserleri ifade etmek için kullanılır.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Nedir?

Lenf kanseri, lenf sistemi adı verilen bağışıklık sistemi bir parçasını oluşturan lenf düğümleri, lenfositler ve lenf damarları gibi yapıları etkileyen bir grup kanser türünü ifade eder. Lenf sistemi, vücudu enfeksiyonlara karşı savunmada önemli bir rol oynar. Lenfosit adı verilen hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyüyüp çoğalması sonucunda ortaya çıkar. Lenf kanseri nedir? ve lenf kanseri ne demek? sorularının cevaplarını kısaca bu şekilde verebiliriz.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Belirtileri

Lenfoma kanseri belirtileri veya lenf bezi kanseri belirtileri başka hastalıkların da belirtileri ile benzerlik gösterebilir. Benzer belirtiler ile karşılaştığınızda ilk olarak lenfoma kanseri olduğunuz anlamına gelmez. Belirtileriniz birkaç hafta içinde gerilemezse bir sağlık uzmanına başvurun. Lenfoma belirtileri şunlardır:

Boyunda, koltuk altında, kasıklarda bulunan lenf düğümlerinden birden fazlasının uzun süreli şişmesi ve ağrısız şişmesi
İki günden fazla ateşinin yüksek olması, düşse bile ara ara yükselmesi
Yeterince uyusa bile sürekli yorgunluk hissetmesi
Yoğun gece terlemeleri
Yeterince nefes alamıyormuş gibi hissetme, nefes darlığı
Sebepsiz yere kilo kaybı, yaklaşık 6 ay gibi bir sürede diyetsiz ya da sporsuz hızlı kilo kaybı olması
Enfeksiyonlara daha kolay yakalanmak ve iyileşme süresinin uzun olması
Vücutta döküntü ve kaşıntı olabilir.

Kasıkta lenf kanseri belirtileri arasında genellikle elle hissedilebilen anormal şişlik veya topaklar bulunabilir. Ayrıca, bu bölgelerde ağrı, hassasiyet veya diğer değişikliklere dikkat edilmelidir. Lenfoma cilt bulguları arasında lenf bezlerinin şişmesi, morarma, kaşıntı veya cilt altında nodüller gibi belirtiler gözlenebilir. Öte yandan lenfoma kan tahlili belirtileri genellikle beyaz kan hücrelerinde artış, LDH seviyelerinde yükselme, elektrolit dengesizlikleri ve ESH hızında artış gibi hematolojik ve biyokimyasal değişiklikleri içerebilir.

Lenf Kanserinin İlk Belirtileri Nelerdir?

Lenf kanserinin ilk belirtileri, genellikle şişmiş lenf düğümleri, özellikle boyun, koltuk altı veya kasık bölgelerinde fark edilen nodüller veya şişlikler olabilir. Bu şişmiş lenf düğümleri genellikle ağrısızdır. Ayrıca, lenf kanseri belirtileri arasında sürekli yorgunluk, kilo kaybı, gece terlemeleri, tekrarlayan ateş, kaşıntı ve bazen hafif ateş de bulunabilir. Bu belirtiler, lenf sistemi hücrelerinin anormal büyümesi ve çoğalması nedeniyle ortaya çıkar ve genellikle hastalığın ilerleyen evrelerinde daha belirgin hale gelebilir. Lenfoma türüne ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak belirtilerdeki şiddet ve kombinasyon değişebilir.

Lenfomanın Histopatolojik Sınıflaması

Lenfomalar, köken aldıkları hücre tipine (B, T veya NK hücreleri), hücre olgunlaşma evresine ve biyolojik davranışına göre Hodgkin ve Hodgkin dışı (non-Hodgkin) lenfoma olarak iki ana gruba ayrılır. Non-Hodgkin lenfomalar ise daha ayrıntılı bir histopatolojik sınıflamaya tabi tutulur.

Hodgkin Lenfoma (HL)

Reed-Sternberg hücreleri ile karakterizedir.

Alt Tipleri:

Klasik Hodgkin Lenfoma (cHL)

Nodüler Sklerozan Tip
Mikst Hücreli Tip
Lenfositten Zengin Tip
Lenfositten Fakir Tip

Nodüler Lenfosit Baskın Hodgkin Lenfoma (NLPHL)

CD20+, CD15–, CD30– özellikleriyle klasik HL’den ayrılır

Non-Hodgkin Lenfoma (NHL)

B-hücre, T-hücre veya NK-hücre kökenlidir. Klinik davranışına göre indolent (yavaş), agresif veya çok agresif olarak sınıflanır.

B Hücreli Lenfomalar

Olgun (matür) B hücreli lenfomalar:

Diffüz Büyük B Hücreli Lenfoma (DLBCL)
Folliküler Lenfoma
Mantle Hücreli Lenfoma
Burkitt Lenfoma
Marjinal Zon Lenfomaları (örn. MALT lenfoma)
Lenfoplazmasitik Lenfoma
Kronik Lenfositik Lösemi/Küçük Lenfositik Lenfoma (KLL/SLL)
Primer Mediastinal Büyük B Hücreli Lenfoma
Plazmablastik Lenfoma
B hücreli lenfomanın belirlenemeyen alt tipleri (örneğin: yüksek dereceli B hücreli lenfoma, MYC ve BCL2/BCL6 rearranjmanlı)

T Hücreli ve NK Hücreli Lenfomalar

Olgun (matür) T/NK hücreli lenfomalar:

Periferik T Hücreli Lenfoma, belirlenemeyen tip
Anaplastik Büyük Hücreli Lenfoma (ALK+ ve ALK–)
Angioimmunoblastik T Hücreli Lenfoma
Enteropatiyle İlişkili T Hücreli Lenfoma
Ekstranodal NK/T Hücreli Lenfoma (nazal tip)
Deri T Hücreli Lenfomalar (Mycosis Fungoides, Sézary Sendromu)

Prekürsör (immatür) Lenfoid Neoplaziler

Prekürsör B lenfoblastik lenfoma/lösemi
Prekürsör T lenfoblastik lenfoma/lösemi

Bu grup genellikle çocukluk çağında görülür ve lösemi-lenfoma spektrumu içinde değerlendirilir.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Neden Olur?

Lenfoma hastası bir bireyde, lenfatik sistemde bulunan beyaz kan hücreleri mutasyon geçirerek hızlı büyüyen ve ölmeyen kanser hücrelerine dönüşür. Bu durum lenf düğümlerinde kontrolsüz çoğalan çok fazla hastalıklı, etkisiz hücre oluşmasına neden olur ve lenf düğümlerinin, karaciğerin ve dalağın şişmesine neden olur. Çoğu kanser türünde olduğu gibi mutasyona neden olan faktörler kesin olarak bilinmemektedir. Lenf kanseri neden olur? ve lenfoma kanseri nedir? sorusunu bu şekilde cevaplayabiliriz.

Genetik Yatkınlık

Ailede lenfoma öyküsü olan bireylerde hastalık riski artabilir. Bazı genetik mutasyonlar veya bağışıklık sistemiyle ilgili kalıtsal hastalıklar da riski yükseltebilir.

Bağışıklık Sistemi Bozuklukları

Doğuştan bağışıklık sistemi yetmezlikleri (örneğin Wiskott-Aldrich sendromu)
Edinsel bağışıklık yetersizlikleri (örneğin AIDS)

Bu tür bağışıklık bozuklukları lenfositlerin kontrolsüz çoğalmasına zemin hazırlayabilir.

Viral ve Bakteriyel Enfeksiyonlar

Bazı enfeksiyonlar, lenfoma gelişimiyle ilişkilidir:

Epstein-Barr virüsü (EBV): Hodgkin lenfoma ve Burkitt lenfoma ile ilişkili
Hepatit C ve HTLV-1: Bazı T hücreli lenfomalarla ilişkili
Helicobacter pylori: MALT lenfoma riskini artırır

Radyasyona Maruz Kalma

Yüksek doz iyonize radyasyon (örneğin nükleer kazalar, radyoterapi öyküsü) lenfosit DNA’sını hasarlayarak lenfoma riskini artırabilir.

Zararlı Kimyasallar ve Toksinler

Pestisitler
Benzen gibi organik çözücüler
Endüstriyel toksinler

Bu maddelere uzun süreli maruziyet lenfoma riskini artırabilir.

Bağışıklık Sistemini Baskılayan İlaçlar

Organ nakli sonrası kullanılan immünsüpresif ilaçlar (örneğin siklosporin, takrolimus) lenfoma riskini belirgin şekilde artırabilir.

Yaş ve Cinsiyet Faktörleri

Hodgkin lenfoma sıklığı 20’li yaşlarda ve 60 yaş sonrası artar.
Non-Hodgkin lenfoma genellikle 60 yaş üzeri bireylerde görülür.
Bazı alt tiplerde erkek cinsiyet daha yüksek risk altındadır.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Türleri

Lenfoma, 30 alt tipe ayrılır. Bir grupta tedaviye ihtiyaç duyulmadan, hastalık yıllarca takip edilir. Diğer grupta ise hastalık hızlı seyreder. 40 yıl önce lenfoma tedavisinde hastaların anca %40’ı kurtulurken günümüzde %85 hatta %100 oranında bile kurtulan oluyor.

Lenfoma hastalığı, lenf düğümleri dışında bademcikler,dalak, karaciğer, bağırsaklarda da görülebiliyor. Lenfoma, düşük,orta ve hızlı seyreden olarak sınıflandırılıyor. Hızlı seyreden lenfomalar, lenf büyümesi dışında, terleme, zayıflama, ateş ve halsizlik gibi bulgular ile ortaya çıkıyor. Düşük seyirli lenfomada, lenf düğümlerinin organa baskısı olmadığı sürece senelerce ilaç vermeden takip ediliyor. Buna ‘bekle izle taktiği’ deniyor.

Kronik lenfositik lösemi: Kan ve kemik iliği kanserinin bir türüdür. Diğer lösemi türlerine göre daha yavaş ilerler.
Kutanöz B hücreli lenfoma: Beyaz kan hücrelerinde başlayan nadir görülen bir kanserdir. Kutanöz B hücreli lenfoma mikroplarla savaşan beyaz kan hücrelerinde başlar ve öncelikle cilt altında şişlikler olarak kendini gösterir.
Kutanöz T hücreli lenfoma: T hücreleri adı verilen beyaz kan hücrelerinde görülür. Bu lenfomada T hücreleri cilde saldırmalarına neden olan durumlar gelişir.
Hodgkin lenfoma (Hodgkin hastalığı): Hodgking lenfoma nedir? sorusunu bağışıklık sisteminin bir parçası olan lenfatik sistemi etkileyen kanser türüdür şeklinde cevaplayabiliriz. Hodgkin hastalığı olarak da bilinir. Beyaz kan hücreleri mutasyona uğrar ve lenf düğümlerinin şişmesine neden olur.
Hodgkin olmayan lenfoma (Non – Hodgkin lenfoma): Hodgkin dışı lenfoma genel bir lenfoma kategorisidir. Birçok alt türü bulunur. Bu lenfomada beyaz kan hücreleri anormal şekilde büyür ve vücutta şişlikler, tümörler oluşumuna sebep olur.
Waldenström makroglobulinemisi: Nadir görülen bir kanser türüdür. Kemik iliği çok sayıda anormal beyaz kan hücresi üretir. Kanda biriken anormal beyaz kan hücreleri dolaşımı bozan komplikasyonlara neden olan protein üretir. Hodgkin dışı lenfomanın bir çeşidi olarak kabul edilir. Bazen de lenfoplazmasitik lenfoma olarak adlandırılır.

B Tipi Lenfoma Kanseri

B hücreli lenfoma bağışıklık sistemini etkileyen kanser türünü ifade eder. Hodgkin dışı lenfoma grubunun büyük çoğunluğunu kapsar. B tipi lenfoma kanseri vücudun etrafında sıvıyı taşıyan lenf düğümlerini, lenf damarlarını ve dokuları kapsayan lenfatik sistemi büyük oranda etkiler. Lenf sıvısını lenfatik sistem vücutta dolaştırır. Lenf sıvısı beyaz kan hücrelerini (lenfosit) içinde taşır. B hücreleri enfeksiyonla savaşan antikorlar üretir. Sağlıklı B hücreleri daha fazla B hücresine yer açmak için ölür.

B hücreli lenfoma kanseri, sağlıklı B hücrelerinin büyümesi, ölmemesi ve kanser hücresine dönüşmesi ile başlar. Kanser hücreleri hızla çoğalır ve sağlıklı hücreleri ezer. Bu kanser hücreleri vücudun diğer bölgelerine de yayılabilir. B hücreli lenfoma kanserinin 70’ten fazla türü vardır. Aşağıda bazıları belirtilmiştir.

Diffüz büyük hücreli lenfoma: En yaygın görülen B hücreli lenfoma kanseri türüdür.
Foliküler lenfoma: Lenf düğümlerinde, kemik iliğinde ya da farklı organlarda görülen ve yavaş yavaş ilerleyen B hücreli lenfoma türüdür.
Kronik lenfositik lösemi: Kanda ve kemik iliğinde gelişen yavaş büyüyen B hücreli lenfoma türüdür. Lenf düğümlerinde ya da dalakta görülebilir.
Manto hücreli lenfoma: Genelde lenf düğümlerinde, dalakta ve kemik iliğinde görülür.
Marjinal bölge lenfomaları: Mide, akciğer, deri, tiroid, tükürük bezlerinde ya da göz çevresinde meydana gelebilir. Yavaş ilerleyen lenfoma kanseri türüdür.
Burkitt lenfoması: Genelde midede gelişen lenfoma türüdür. Hızlı bir şekilde ilerler.

Genel olarak lenfoma kanseri belirtileri B hücreli lenfoma kanserinde de görülür.

Hodgkin Lenfoma (HL)

Hodgkin Lenfoma, lenfatik sistemin malign bir hastalığı olup, karakteristik olarak Reed-Sternberg hücreleri ile tanınır. Genellikle genç erişkinlerde ve 60 yaş üzeri bireylerde pik yapar. Hastalık, klinik gidişatı ve histopatolojik özelliklerine göre iki ana gruba ayrılır: Klasik Hodgkin Lenfoma (kHL) ve Nodüler Lenfosit Baskın Hodgkin Lenfoma (NLPHL).

Klasik Hodgkin Lenfoma (Alt tipleriyle birlikte)

Klasik Hodgkin Lenfoma, HL vakalarının yaklaşık %90'ını oluşturur ve Reed-Sternberg hücrelerinin varlığı ile karakterizedir. CD30 ve genellikle CD15 pozitifliği tipiktir. Alt tipleri şunlardır:

Nodüler Sklerozan Tip (NSHL):
En sık görülen alt tiptir, özellikle genç kadınlarda ve mediastinal tutulumu olan hastalarda yaygındır. Nodüler yapılar ve laküner tip Reed-Sternberg hücreleri ile karakterizedir.
Mikst Hücreli Tip (MCCHL):
Gelişmekte olan ülkelerde daha yaygındır. HIV pozitif hastalarda sık görülür. Çeşitli inflamatuvar hücrelerle birlikte klasik Reed-Sternberg hücreleri mevcuttur.
Lenfositten Zengin Tip (LRCHL):
Prognozu en iyi olan alt tiplerden biridir. Daha çok erkeklerde görülür ve mikst hücreli tipe göre daha iyi bir seyir gösterir.
Lenfositten Fakir Tip (LDCHL):
En nadir görülen, fakat en agresif seyirli alt tiptir. Yaşlı hastalarda ve ileri evrede tanı alma olasılığı yüksektir. Reed-Sternberg hücreleri çok yoğundur.

Nodüler Lenfosit Baskın Hodgkin Lenfoma (NLPHL)

NLPHL, Hodgkin Lenfoma'nın %5-10’unu oluşturur ve Reed-Sternberg benzeri fakat CD20 pozitif, CD15/CD30 negatif "popcorn hücreleri" (LP hücreleri) ile tanınır. Bu alt tipte hastalar genellikle erken evrede tanı alır ve hastalık yavaş seyirlidir.

Tipik özellikleri:

Lenf nodlarında nodüler yapı
Genellikle erkeklerde ve genç yaş grubunda görülür
Tedaviye yanıtı iyidir; bazı hastalarda sadece cerrahi eksizyon bile yeterli olabilir

Ayırıcı tanı önemi:
Klasik Hodgkin Lenfoma'dan farklı olarak B-hücre immünfenotipi gösterdiğinden tedavi ve takibinde farklılıklar söz konusudur.

Hodgkin Dışı Lenfoma (NHL)

Hodgkin Dışı Lenfoma (NHL), lenfatik sistemin maligniteleri arasında yer alan ve Hodgkin Lenfoma’dan farklı olarak Reed-Sternberg hücrelerinin görülmediği heterojen bir lenfoma grubudur. Lenfoma vakalarının %85’inden fazlasını oluşturur. Klinik seyirleri, hücre tipine (B veya T hücresi) ve hastalığın agresiflik derecesine göre değişir. Tedavi, lenfoma alt tipine ve evresine göre planlanır.

Yayılan Büyük B Hücreli Lenfoma (DLBCL - Diffuse Large B-Cell Lymphoma)

En sık görülen agresif B hücreli NHL alt tipidir.

Klinik: Hızlı büyüyen lenf nodları, sistemik B semptomları (ateş, gece terlemesi, kilo kaybı)
Tanı: Diffüz büyüme paterni gösteren büyük B hücreleri
İmmünfenotip: CD19+, CD20+, BCL6+, MUM1+
Tedavi: R-CHOP (rituksimab + kemoterapi); erken evrede kür şansı yüksektir

Folliküler Lenfoma

İndolent (yavaş seyirli) B hücreli lenfomadır; genellikle orta–ileri yaş grubunda görülür.

Klinik: Ağrısız, yavaş büyüyen lenf nodları
Tanı: Folliküler büyüme paterni; t(14;18) translokasyonu ve BCL2 ekspresyonu
İmmünfenotip: CD10+, CD20+, BCL2+
Tedavi: Semptomsuz hastada “izle ve bekle”; ilerleyen olgularda immünoterapi ve kemoterapi

Mantle Hücreli Lenfoma

Orta derecede agresif seyirli bir B hücreli lenfomadır.

Klinik: Genellikle yaygın hastalıkla başvurur; dalak büyümesi, gastrointestinal tutulum sık
Tanı: t(11;14) translokasyonu ve siklin D1 aşırı ekspresyonu
İmmünfenotip: CD5+, CD20+, cyclin D1+
Tedavi: İmmünoterapi, kemoterapi, bazı olgularda kök hücre nakli

Burkitt Lenfoma

Son derece agresif seyirli, çocukluk çağının en hızlı çoğalan tümörlerinden biridir.

Klinik: Endemik formda çene tutulumu (Afrika), sporadik formda abdominal kitle
Tanı: Yıldızlı gökyüzü (“starry sky”) görünümü; t(8;14) ile MYC gen aktivasyonu
İmmünfenotip: CD10+, BCL6+, Ki-67 (>%95 proliferasyon indeksi)
Tedavi: Yüksek doz kombine kemoterapi; acil tedavi gerektirir

Lenfositik Lösemi (KLL) / Küçük Lenfositik Lenfoma (SLL)

Aynı hastalığın iki formu olarak kabul edilir: KLL periferik kan tutulumu, SLL daha çok lenf nodlarında sınırlı.

Klinik: Asimptomatik olabilir; lenfositoz, lenfadenopati, splenomegali
Tanı: Küçük, matür lenfositler; kan yaymasında “smudge cells”
İmmünfenotip: CD5+, CD19+, CD23+
Tedavi: Aktif tedavi gerektirmeyen olgular izlenir; semptomatik hastada hedefe yönelik tedaviler (örn. BTK inhibitörleri)

T Hücreli Lenfoma Çeşitleri

T hücreli lenfomalar nadir ancak genellikle agresif seyirli hastalıklardır. Alt tipleri şunlardır:

Periferik T Hücreli Lenfoma (PTCL): Çeşitli alt grupları içerir; agresif seyirli, sistemik belirtiler ön plandadır.
Anaplastik Büyük Hücreli Lenfoma (ALCL): ALK pozitif ve negatif formları vardır. ALK pozitif tip gençlerde, prognozu daha iyidir.
Mycosis Fungoides / Sézary Sendromu: Deri yerleşimli T hücreli lenfomalardır; ciltte yama, plak, tümör fazı şeklinde ilerler.
Enteropati ile İlişkili T Hücreli Lenfoma: Çölyak hastalığı ile ilişkilidir, nadir ama çok agresiftir.

Lenfoma Nasıl Teşhis Edilir?

Lenf kanserinin teşhisi, genellikle bir dizi tanısal test ve prosedürü içerir. Şüpheli belirtileri değerlendirmek için doktor, hastanın tıbbi geçmişini inceleyebilir ve fizik muayene yapabilir. Şişmiş lenf düğümleri varsa, biyopsi yapılabilir. Biyopsi, lenf düğümünden veya diğer lenfoma etkilenen dokulardan küçük bir örnek almayı içerir. Bu örnek, patolog tarafından incelenir ve lenfoma hücrelerinin varlığı ve türü belirlenir.

Görüntüleme testleri, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya pozitron emisyon tomografisi (PET) gibi, kanserin vücuttaki yayılımını değerlendirmeye yardımcı olabilir. Lenfoma teşhisi, lenfoma türüne, evresine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak belirlenir. Bu bilgiler, hastanın tedavi planının oluşturulmasında kritik bir rol oynar.

1. Biyopsi

Lenfoma tanısında altın standarttır.

En çok tercih edilen yöntem eksizyonel biyopsidir (tüm lenf nodunun çıkarılması).
Alınan doku mikroskopla incelenerek malign hücre varlığı, hücre tipi ve alt tipi belirlenir.
İmmünhistokimyasal boyalar (CD20, CD3, CD30 vb.) tanıyı kesinleştirmede kullanılır.

2. Görüntüleme Testleri

Hastalığın yayılımını ve tedaviye yanıtı değerlendirmek için kullanılır.

Bilgisayarlı Tomografi (BT): Göğüs, karın ve pelviste lenf nodu büyümelerini saptar.
Manyetik Rezonans (MR): Özellikle beyin ve omurilik tutulumu varsa tercih edilir.
Pozitron Emisyon Tomografisi (PET/BT): Lenfomanın aktif olduğu metabolik bölgeleri gösterir. Evreleme ve tedavi sonrası değerlendirmede önemlidir.

3. Kan Testleri

Hastalığın genel etkisini ve organ fonksiyonlarını değerlendirir.

Tam kan sayımı: Anemi, lökopeni veya trombositopeni gibi hematolojik bozukluklar araştırılır.
Biyokimyasal testler: Karaciğer, böbrek fonksiyonları; LDH (laktat dehidrogenaz) düzeyi genellikle yüksektir ve hastalık aktivitesiyle ilişkilidir.

4. Kemik İliği Muayenesi

Lenfomanın kemik iliğine yayılımını değerlendirmek için yapılır.

İliğe tutulum varsa genellikle ileri evre (evre IV) kabul edilir.
Aspirasyon ve/veya biyopsi şeklinde yapılır.

5. Santral Sinir Sistemi (SSS) Muayenesi

Beyin veya omurilik tutulumu riski olan bazı lenfoma türlerinde yapılır.

Lomber ponksiyon ile beyin omurilik sıvısı (BOS) örneği alınarak incelenir.
Özellikle Burkitt lenfoma, lenfoblastik lenfoma gibi agresif alt tiplerde gereklidir.

Lenf Kanseri Evreleri Nelerdir?

Lenf kanseri evreleri, hastalığın yayılımını ve şiddetini belirlemek için kullanılan bir sınıflandırma sistemidir. Evreleme, tıbbi ekibin hastalığın yaygınlığını değerlendirmesine ve uygun tedavi planını belirlemesine yardımcı olur. Lenf kanseri genellikle I'den IV'e kadar olan evrelerle tanımlanır:

Evre I: Kanser genellikle tek bir lenf düğümünde sınırlıdır. Lenf kanseri 1. evre yaşam süresi genellikle erken teşhis ve tedavi ile birlikte yüksek olabilir, ancak yaşam süresi bireyden bireye değişebilir.
Evre II: İki veya daha fazla lenf düğümü tutulmuş olabilir, ancak yine de bir bölgeyle sınırlıdır.
Evre III: Kanser, bir bölgeden daha fazlasına yayılmıştır, ancak hala bir yarımdan fazlasında kalmıştır. Lenf kanseri 3 evre yaşam süresi, hastanın genel sağlık durumu, tedaviye yanıt, kanserin tipi, yayılma derecesi ve diğer bireysel faktörlere bağlı olarak değişebilir.
Evre IV: Kanser vücudun diğer bölgelerine yayılmıştır. Bu evre genellikle uzak organlara veya dokulara metastaz yapmış durumu ifade eder. Lenf kanseri 4. evre belirtileri genellikle şiddetli kilo kaybı, yoğun yorgunluk, lenf bezlerinin belirgin bir şekilde şişmesi, ateş, gece terlemeleri, iştah kaybı, deride kaşıntı veya kızarıklık, solunum problemleri veya öksürük şeklinde ortaya çıkabilir. Lenf kanseri 4. evre yaşam süresi, birçok faktöre bağlı olarak değişir. Tedavi seçenekleri, hastanın genel sağlık durumu, kanserin tipi ve yayılma derecesi gibi etkenler önemlidir.

Her evre, belirli bir lenf kanseri tedavisi planını gerektirebilir ve prognoz, evrenin şiddeti ve yayılımına bağlı olarak değişebilir.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Tedavisi ve Uygulanan Yöntemler

Lenfomanın sebebi kesin olarak belirli değildir. Lenfoma, tarım ve böcek ilaçlarıyla temas sonucu, radyasyon ve çevre şartlarının da etkili olduğu, ayrıca AIDS ile de direkt eğilim yaratan bir hastalıktır. Lenfoma tedavisi günümüzde yüz güldürücü. Hasta uygun zamanda uygun merkezlere gittiğinde, tedaviye erken başlıyor. Yavaş ve hızlı seyreden lenfomalar için kemoterapi şemaları belirli. Hedefe yönelik akıllı ilaç tedavi sayesinde de iyileşme şansı giderek artıyor.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Tedavisi ve Uygulanan Yöntemler

Lenfoma tedavisinde kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:

Kemoterapi:

Kanser hücrelerini öldürmek için ilaçların kullanılmasıdır.
Genellikle damar yoluyla veya ağızdan alınır.
Lenfoma tedavisinde en sık kullanılan yöntemlerden biridir.
Çeşitli kemoterapi ilaçları ve kombinasyonları kullanılabilir.

Radyoterapi:

Yüksek enerjili ışınlar kullanılarak kanser hücrelerinin yok edilmesidir.
Genellikle lokalize lenfoma türlerinde kullanılır.
Kemoterapi ile birlikte veya tek başına uygulanabilir.

Hedefe Yönelik Tedavi:

Kanser hücrelerinin büyümesini ve yayılmasını sağlayan belirli molekülleri hedef alan ilaçların kullanılmasıdır.
Lenfoma tedavisinde giderek daha fazla kullanılmaktadır.
Kemoterapi ile birlikte veya tek başına uygulanabilir.

İmmünoterapi:

Bağışıklık sisteminin kanser hücreleriyle savaşmasına yardımcı olan ilaçların kullanılmasıdır.
Lenfoma tedavisinde yeni ve umut verici bir yaklaşımdır.
Kemoterapi ile birlikte veya tek başına uygulanabilir.

Kök Hücre Nakli:

Yüksek doz kemoterapi veya radyoterapiden sonra hastanın kendi veya donörden alınan sağlıklı kök hücrelerinin nakledilmesidir.
Genellikle agresif lenfoma türlerinde veya nükseden lenfomalarda kullanılır.

CAR-T Hücre Tedavisi

CAR-T (Chimeric Antigen Receptor T-Cell) tedavisi, hastanın kendi T hücrelerinin genetik olarak yeniden programlanarak kanser hücrelerini hedefleyici hale getirilmesiyle uygulanan bir immünoterapidir.

Özellikle B hücreli akut lenfoblastik lösemi, yaygın büyük B hücreli lenfoma ve multiple myelom gibi dirençli/refrakter hematolojik kanserlerde kullanılır.

Tedavi süreci:

Hastadan T hücreleri toplanır (lökaferez)
Hücreler laboratuvarda CAR genleriyle modifiye edilir
Çoğaltılan hücreler hastaya infüze edilir

En sık hedeflenen yüzey proteini CD19’dur (B hücreli lenfomalar için).

Tedavi Sonrası Takip

CAR-T ya da kemoterapi gibi tedavilerden sonra sıkı takip gerekir.

Erken dönem takip (ilk haftalar):

Sitokin Salınım Sendromu (CRS), nörolojik toksisiteler için izlem
Tam kan sayımı, organ fonksiyonları kontrolü
Enfeksiyon riski açısından yakın takip

Orta-uzun vadede:

Relaps takibi (PET/BT görüntüleme, kan testleri)
Uzun süreli yan etkilerin (örneğin hipogamaglobulinemi, infertilite) değerlendirilmesi
Psikososyal destek ve beslenme danışmanlığı

Kemoterapinin Yan Etkileri

Kemoterapi, kanser hücreleriyle birlikte sağlıklı hızlı çoğalan hücreleri de etkiler. Bu nedenle bazı yaygın yan etkiler ortaya çıkabilir:

Hematolojik: Anemi, lökopeni, trombositopeni
Gastrointestinal: Bulantı, kusma, iştah kaybı, ishal
Deri ve Saç: Saç dökülmesi, ciltte kuruluk
Bağışıklık: Enfeksiyona yatkınlık
Diğer: Yorgunluk, mukozit, infertilite, nefrotoksisite, hepatotoksisite

Kemoterapi Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Hijyen: Enfeksiyon riskini azaltmak için el yıkama, kalabalık ortamlardan kaçınma
Beslenme: Protein ve kalori açısından zengin, hijyenik gıdalar tercih edilmeli
İlaç uyumu: Doktorun önerdiği destek ilaçları (antiemetik, antibiyotik vb.) düzenli alınmalı
Yan etki takibi: Ağız yarası, ateş, döküntü, nefes darlığı gibi şikayetler hızla bildirilmelidir
Fiziksel aktivite: Dinlenme ve hafif egzersiz dengelenmeli
Psikolojik destek: Kaygı ve depresyonla başa çıkmak için destek alınabilir.

Kemoterapi Dışı Diğer Tedaviler

Lenfoma tedavisinde kemoterapi temel yöntemlerden biri olsa da, kemoterapi dışı veya kemoterapiye ek olarak kullanılan birçok etkili tedavi seçeneği mevcuttur. Bu yöntemler hastalığın alt tipine, evresine, biyolojik özelliklerine ve hastanın genel durumuna göre seçilir.

Radyoterapi (Işın Tedavisi)

Nasıl çalışır?

Yüksek enerjili ışınlarla tümörlü hücreler hedeflenerek yok edilir.

Ne zaman kullanılır?

Erken evre Hodgkin lenfoma (ABVD sonrası bölgesel radyoterapi)

Lokalize Non-Hodgkin lenfoma (örneğin MALT)
Büyümüş lenf nodlarının semptom yarattığı durumlarda palyatif amaçlı

Avantajı: Yüksek oranda lokal kontrol sağlar

Yan etkiler: Uygulama bölgesine göre değişir; örn. yorgunluk, cilt hassasiyeti, mide-bağırsak etkileri

Monoklonal Antikorlar

Rituksimab (anti-CD20): En yaygın kullanılanıdır. B hücreli lenfomalarda CD20 antijenini hedef alır.
Obinutuzumab, Ofatumumab: Rituksimab’a alternatif yeni nesil anti-CD20 ajanlardır.
Brentuximab vedotin: CD30 pozitif Hodgkin lenfoma ve anaplastik büyük hücreli lenfoma için
Etki mekanizması: Tümör hücresine bağlanarak bağışıklık sistemi tarafından yok edilmesini sağlar.
Kullanım alanı: Hem kemoterapiyle kombinasyon hem de tek başına (örneğin yaşlı veya zayıf hastalarda)

Radyoimmünoterapi

Nedir: Radyoaktif bir izotopla işaretlenmiş monoklonal antikorun doğrudan tümör hücrelerine radyasyon taşımasıdır.
Örnek ilaç: Ibritumomab tiuxetan (Zevalin)
Kullanım yeri: Genellikle düşük dereceli B hücreli lenfomalarda, özellikle nükslerde
Avantajı: Hem hedefe yönelik hem de radyoterapi etkisi sağlar

İnterferon Tedavisi

Nedir?

Bağışıklık sistemini aktive ederek kanser hücrelerine karşı savunmayı artıran biyolojik bir proteindir.

Kullanım alanı:

Bazı indolent lenfomalarda (örneğin folliküler lenfoma)
Tek başına veya diğer tedavilere ek olarak

Ancak:

Günümüzde interferon kullanımı azalmış, daha etkili ve hedefe yönelik ajanlara yerini bırakmıştır.

Diğer Biyolojik ve Hedefe Yönelik Tedaviler

BTK inhibitörleri (ibrutinib, acalabrutinib): Özellikle KLL, mantle hücreli lenfoma
BCL2 inhibitörleri (venetoklaks): Apoptoz mekanizmasını hedef alır
PI3K inhibitörleri, lenalidomid, CAR-T hücre tedavisi: Dirençli veya nüks etmiş hastalarda

Lenfoma Tedavisi için Karar Verme Süreci

Lenfoma tedavisinin planlanması kişiye özgü bir süreçtir ve birçok faktör göz önünde bulundurularak multidisipliner bir yaklaşımla yürütülür. Aşağıdaki basamaklar, tedavi karar sürecinin temel yapı taşlarını oluşturur:

Tanının Kesinleştirilmesi

Lenf nodu biyopsisi: Eksizyonel biyopsi tercih edilir.
Patolojik inceleme: Lenfomanın alt tipi (örneğin DLBCL, Folliküler, Hodgkin vb.) belirlenir.
İmmünfenotipleme ve genetik analiz: CD20, CD3, CD30, ALK, MYC, BCL2/BCL6 vb. gibi belirteçler kullanılır.

Evreleme (Hastalığın Yayılım Derecesi)

PET/BT görüntüleme ile yayılım belirlenir.
Kemik iliği biyopsisi (gerekli durumlarda)

Ann Arbor Evreleme Sistemi:

Evre I–IV arası sınıflandırma
A/B semptomları (ateş, gece terlemesi, kilo kaybı)

Prognostik Faktörlerin Değerlendirilmesi

Yaş (özellikle 60 yaş üstü)
Performans durumu (ECOG skoru)
Serum LDH düzeyi
Ekstra-nodal tutulum varlığı
IPI (International Prognostic Index) veya FLIPI gibi risk skorlama sistemleri kullanılır

Lenfoma Alt Tipine Göre Tedavi Seçimi

Tedavi seçimi lenfomanın türüne göre büyük oranda değişir:

Hodgkin Lenfoma:

Erken evre (I–II): ABVD kemoterapisi ± radyoterapi
İleri evre (III–IV): Yoğun kemoterapi ± PET bazlı yaklaşım

Non-Hodgkin Lenfoma (NHL):

Diffüz Büyük B Hücreli Lenfoma (DLBCL): R-CHOP kemoterapisi
Folliküler Lenfoma: Semptomsuzsa izlem; semptomatikse immünoterapi ± kemoterapi
Mantle Hücreli, Burkitt vb.: Daha yoğun rejimler veya klinik araştırmalar
T Hücreli Lenfomalar: Genellikle daha agresif tedaviler; CHOEP gibi rejimler

Hasta Özelliklerinin Göz Önünde Bulundurulması

Genel sağlık durumu (komorbiditeler)
Organ fonksiyonları (kalp, karaciğer, böbrek vs.)
Fertilite durumu ve gebelik planı
Sosyal destek ve hasta tercihleri

Yenilikçi Tedavi Seçeneklerinin Değerlendirilmesi

CAR-T hücre tedavisi (özellikle refrakter B hücreli lenfomalarda)
Hedefe yönelik tedaviler (BTK inhibitörleri, lenalidomid vb.)
Klinik araştırmalar

İzlem ve Destekleyici Yaklaşım

Tedaviye yanıt değerlendirmesi (PET/BT ile)
Yan etkilerin yönetimi
Psikososyal destek, beslenme danışmanlığı, enfeksiyon profilaksisi

Bekle–İzle Taktiği (Watchful Waiting)

Bekle–izle taktiği, bazı lenfoma türlerinde hastaya hemen tedavi başlamak yerine, hastalığın ilerleme belirtileri gösterip göstermediğini düzenli aralıklarla izlemeye dayalı bir yaklaşımdır. Bu yöntem, özellikle yavaş seyirli (indolent) lenfomalar için uygundur.

Hangi Durumlarda Tercih Edilir?

Folliküler Lenfoma (düşük dereceli, erken evre, semptomsuz)
Küçük Lenfositik Lenfoma (SLL) / Kronik Lenfositik Lösemi (KLL)
MALT Lenfoma (gözlem altına alınabilir durumdaysa)
Yaşlı veya eşlik eden hastalıkları olan hastalarda agresif tedavinin riskli olması durumunda

Bu Yaklaşım Ne Zaman Uygun Değildir?

B semptomları varsa (ateş, gece terlemesi, kilo kaybı)
Hızla büyüyen lenf nodları mevcutsa
Hayati organlara bası yapan veya fonksiyonlarını etkileyen lezyonlar varsa
Kan değerlerinde belirgin bozulma varsa (örneğin anemi, trombositopeni)

Takip Nasıl Yapılır?

Düzenli klinik muayene (her 3–6 ayda bir)
Kan testleri (kan sayımı, biyokimya)
Görüntüleme (BT veya PET/BT – gerekli durumlarda)
Hasta semptom takibi: Yeni şikayetler varsa erken değerlendirme yapılır

Avantajları

Gereksiz tedaviden ve yan etkilerden kaçınılır
Hastanın yaşam kalitesi korunur
Bazı hastalarda yıllarca tedavi gerekmeden stabil kalabilir

Psikolojik Boyutu

Bazı hastalar için “tedavi edilmemek” kaygı verici olabilir
Bu nedenle bilgilendirme, güven oluşturma ve psikolojik destek önemlidir

Lenf Kanserinden Nasıl Korunabiliriz?

Lenf kanserinden korunmak için sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek önemlidir. Düzenli egzersiz yapmak, dengeli beslenmek, sigara içmemek ve aşırı alkol tüketiminden kaçınmak genel sağlığı olumlu yönde etkileyerek lenfomas gibi kanser türlerine karşı direnci artırabilir. Ayrıca, düzenli sağlık kontrolleri ve erken teşhis için belirli aralıklarla doktor ziyaretleri yapmak da önleyici bir yaklaşım olabilir.

Genetik faktörlerin rol oynadığı durumlarda, aile öyküsüne dikkat etmek ve gerekirse genetik danışmanlık almak da riskleri belirlemede yardımcı olabilir. Lenfoma hastalığı nedir? sorusunun cevabını uzman bir doktordan almak da korunma önlemleri arasında sayılabilir.

Lenfoma ile İlgili Genel Tıbbi Terimler

Primer Tedavi: Hastalığın tanı konulduktan sonra uygulanan ilk tedavi süreci.
Tam Remisyon (Komplet Remisyon): Tedavi sonunda hastalık bulgularının tamamen ortadan kalkması, kanser belirtilerinin kaybolması durumu.
Kür: Tedavi sonrası hastalığın tamamen iyileşmesi ve uzun süre tekrar etmemesi; hastalık yok olmuş ve geri dönmemiştir.
Kısmi Remisyon: Tedavi sonrası hastalık bulgularında belirgin azalma olmakla birlikte, tamamen kaybolmama durumu.
Stabil Hastalık: Tedaviye rağmen hastalık bulgularının ne ilerlediği ne de gerilediği, sabit kaldığı durum.
Refrakter Hastalık: Tedaviye yanıt vermeyen veya tedaviye rağmen ilerleyen hastalık.
Prognoz: Hastalığın gelecekteki seyri ve tedaviye yanıtla ilgili tahmin.
Toksisite: Tedavi sırasında ortaya çıkan ve hastaya zarar verebilen yan etkiler.

Kanser: Kontrolsüz hücre çoğalması sonucu oluşan malign (habis) tümörler.
İmmün Sistem (Bağışıklık Sistemi): Vücudu enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı koruyan savunma mekanizması.
Lenfatik Sistem: Lenf düğümleri, lenf damarları ve lenfositlerden oluşan, bağışıklık sisteminin önemli parçası.
Lenfosit: Bağışıklık sisteminde görevli beyaz kan hücrelerinden biri; T ve B hücreleri olarak ikiye ayrılır.
Lenfadenomegali: Lenf düğümlerinin normalden büyük olması durumu (lenf bezi büyümesi).
Hepatomegali: Karaciğer büyümesi.
Splenomegali: Dalak büyümesi.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Hastalar ve hasta yakınları belirtiler, teşhis ve tedaviye yönelik çalışmalarla birlikte "lenfoma olduğunuzu nasıl anladınız?" gibi kişisel soruların cevaplarını merak etmektedir.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Vücutta Hangi Bölgeleri Etkiler?

Lenf kanseri, lenf sistemi adı verilen bir ağın hücrelerinde başlar. Bu sistem, lenf düğümleri, lenf damarları ve lenfosit adı verilen hücreleri içerir. Lenf sistemi vücudu enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı savunmada önemli bir rol oynar. Lenf kanseri genellikle lenf düğümlerinde başlar, ancak lenfositler vücutta farklı bölgelerde bulunduğu için bu kanser türü farklı bölgelerde de gelişebilir.

Lenf Kanseri (Lenfoma) ve Yaşam Süresi

Lenf kanserinin yaşam süresi, birçok faktöre bağlı olarak değişebilir. Lenf kanseri ölüm oranı, hastanın tıbbi geçmişine, kanserin tipine ve evresine bağlı olarak değişebilir ancak modern tedavi yöntemleri ve erken teşhisle birlikte genellikle iyileşme şansı yüksektir.

Lenfoma ölümcül müdür? ve lenfoma kanseri ölüm oranı soruları için, erken teşhis ve uygun tedavi ile birçok lenfoma vakası başarılı bir şekilde kontrol altına alınabilir veya iyileştirilebilir diyebiliriz. Ancak, lenfomanın türüne, evresine ve diğer faktörlere bağlı olarak bazı durumlarda tedavi zorlu olabilir, özellikle hastalık daha ileri bir evrede teşhis edildiğinde.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Tedavisinde İyileşme Oranları ve Prognoz

Lenf kanserinde iyileşme, kanserin tipine, evresine ve tedaviye yanıtına bağlıdır. Bazı lenfoma türleri, özellikle erken evrelerde yakalandığında ve uygun tedavi alındığında başarıyla tedavi edilebilir. Tedavilere genellikle kemoterapi, radyoterapi, immünoterapi ve kök hücre nakli gibi yöntemler dahildir. Ancak, lenf kanseri genellikle karmaşık bir hastalık olduğu için her bireyin durumu farklıdır ve prognozlar bireyden bireye değişebilir. Yine de, ileri araştırmalar ve gelişen tedavi yöntemleri ile birlikte lenfoma tedavi başarı oranları artmaktadır.

* Bu içeriğin geliştirilmesinde Liv Hospital Yayın Kurulu Katkı Sağlamıştır .
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde Liv Hospital'da tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. .