Migren Nedir?

Migren, genellikle başın bir tarafında zonklayıcı bir şekilde ortaya çıkan ve ek semptomlara neden olan nörolojik bir sağlık sorunudur. Koku, ışık, sıcaklık, fiziksel aktivite ile birlikte artma eğilimine sahiptir. Genetik bir hastalık olan migren, birtakım faktörler ile tetiklenebilir. Kimyasallar, kokular, hormonlar, besinler bu tetikleyiciler arasında sayılabilir. Baş ağrısı ve diğer semptomların ortaya çıkma zamanlarına “migren atakları” denir.

Migren gelişmesi tipik olarak 4 evreden oluşur. İnsanların yaklaşık %30`unda baş ağrısı ataklarından önce çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir. Kademeli olarak ilerleyen migren evreleri şunlardır:

1. Prodrom: Migrenin ortaya çıkmasından yaklaşık 24 saat önce oluşabilir. Öncü semptomlar olarak bilinir ve her zaman gerçekleşmeyebilir. Birkaç saat veya daha fazla sürebilen esneme, sık idrara çıkma, depresyon hali, ruh hali değişiklikleri, aşırı yiyecek isteği gibi semptomlar oluşabilir.
2. Aura: Çoğu migren hastası aura yaşamaz ancak bazıları baş ağrısı ile birlikte aura atakları geliştirebilir. Yanıp sönen ışıklar, zikzak şeklinde ısı dalgalarına benzer şekiller, parlak ışıklar, tutulmalar ve kas zayıflığı şeklinde görülebilir.
3. Baş ağrısı: Yavaş yavaş başlayan ve 4-72 saat sürebilen şiddetli baş ağrıları gelişebilir. Tipik olarak kafanın bir tarafında ortaya çıkar ve zonklayıcı şekildedir. İlerleyen saatlerde başın diğer taraflarına yayılma gösterebilir.
4. Postdrom: Genellikle 1-2 gün süren migren sonrası dönemdir. Kişinin kendini bitkin hissetmesi, bilinç bulanıklığı veya kafa karışıklığı yaşaması olarak tanımlanabilir.

Migren ve migren atağı nedir öğrenmek için yazının devamını okuyabilirsiniz.

Migren Belirtileri Nelerdir?

Migrenin ana belirtisi baş ağrısıdır. Migrenin diğer belirtileri herkeste aynı şekilde ortaya çıkmayabilir. Ancak yaygın olarak migren şu şekilde kendini gösterebilir:

• Mide bulantısı ve kusma,
• İştahsızlık,
• Aşırı terleme veya üşümek,
• Yorgunluk,
• Soluk cilt,
• Işık, ses ve kokulara duyarlılık,
• Karın ağrısı,
• Baş dönmesi,
• Bulanık veya çift görme,
• Yüksek ateş (nadiren),
• İshal (nadiren).

Migren atakları genellikle birkaç saat sürebilir ancak şiddetine bağlı olmak üzere bu süre artabilir.

Migren Nedenleri Nelerdir?

Migrenin ana nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte birtakım tetikleyicilerin olduğu bilinmektedir. Genetik olarak sıklıkla aileden geçebilir ve çevresel koşullardan etkilenebilir. Migrenin oluşmasında risk faktörleri kabul edilen durumlar şunları içerebilir:

• Eksik öğün yapmak,
• Aşırı veya çok az uyku,
• Depresyon ve anksiyete,
• Endişe ve stres gibi güçlü duygular,
• Tütün ürünleri,
• Obezite,
• Ailede migren öyküsü,
• Çikolata, alkol, kafein, turunçgiller, peynir ve monosodyum glutamat içeren besinler,
• Menstruasyon ve menopoz,
• Yüksek ses, parlak ışıklar, keskin koku ve ekran süresinin fazla olması,
• Havadaki ani değişiklikler,
• Yol tutması,
• Kan şekeri düşmesi.

Semptomlar migrenin farklı evrelerinde ortaya çıkabilir ve herkeste aynı şekilde görülmeyebilir.

Migren Çeşitleri Nelerdir?

Migren tipik olarak iki ana türe ayrılır: auralı ve aurasız. Bununla birlikte migren gelişimini baz alınması veya kaynaklandığı duruma bağlı olarak çeşitli migren türleri de bulunabilir. Sessiz, hemiplejik, retinal, beyin sapı auralı, baş ağrısı olmayan, adet ve durum migrenozus olmak üzere farklı migren tipleri bulunabilir.

Auralı Migren Nedir?

Migren hastalarının yaklaşık üçte biri migren ataklarından önce birtakım nörolojik semptomlar yaşayabilir. Bu nörolojik semptomlara aura denilir ve genellikle görsel olabilir. Migren aurası baş ağrısı ataklarından önce başlar ve kısa sürede kendiliğinden düzelebilir. Auralar ışık parlaması, kör noktalar, parlak noktalar ve şekiller, bulanık görme veya görme kaybı şeklinde kendini gösterebilir. Ayrıca uyuşukluk, bilinç bulanıklığı, baş dönmesi (vertigo) ve konuşma güçlüğü şeklinde de görülebilir. Aura atakları çoğunlukla kademeli ve art arda ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda migren atakları yaşanmadan da auralar yaşanabilir. Auralı ve aurasız migren bir arada görülebilir. Auralı migrene sahip kişiler aura olmayan semptomlar da yaşayabilir.

Aurasız Migren Nedir?

Aurasız migren en sık görülen türdür. Migren atakları herhangi bir uyarı vermeden oluşur ve sıklıkla başın bir tarafında oluşabilir. Ataklar sırasında mide bulantısı, kusma, yorgunluk, esneme, depresif ruh hali, ışık ve sese karşı duyarlılık, belirli yiyeceklere aşırı istek görülebilir. Aurasız migren yaklaşık 4-72 saat boyunca sürebilir. Başın iki taraflı ağrısı şeklinde de olabilir ve ağrı, fiziksel aktivite ile şiddetlenebilir. Baş ağrısının geçmesinden sonra dâhi 48 saat sürebilen ense sertliği, yorgunluk ve konsantrasyon problemleri yaşanabilir. Aurasız migren ile auralı migren semptomları genellikle aynıdır ancak aurasız migrende aura atakları yaşanmaz.

Hemiplejik Migren Nedir?

Hemiplejik migren, baş ağrısı ataklarından önce ve ağrılar eşliğinde ortaya çıkabilen geçici felç durumudur. Hemiplejik migren nadir olarak görülür ve şiddetli olabilir. Baş dönmesi, görme, konuşma, yutkunma sorunları, batma hissi, uyuşukluk, karıncalanma ve vücudun bir tarafında güçsüzlük hali gibi nörolojik değişiklikler ile ortaya çıkabilir. Bu semptomlar genellikle kısa sürede sonlanabilir. Ailede görülmesi durumunda ailesel hemiplejik migren olarak adlandırılır. Hemiplejik migrende oluşan kas güçsüzlüğü birkaç gün veya hafta boyunca seyredebilir.

Kronik Migren Nedir?

Kronik olarak seyreden migrenin tanısı için ICHD-3 kriterleri kullanılır. Bu kriterlere göre >3 ay boyunca her ay >15 gün baş ağrısı olması veya ayda >8 gün migren özellikleri taşıması olarak tanımlanabilir. Ayda <14 gün baş ağrısı “Epizodik migren” olarak tanımlanır. Kronik migren sabit bir durum değildir ve epizodik migrene dönüş yapabilir. Bununla birlikte epizodik migren kronik hale dönüşebilir. Kronik migren hastaları her ay 10-15 günden daha fazla baş ağrısı ilaç kullanımı gösterebilir ve bu durum daha sık baş ağrısı ataklarına yol açabilir.

Göz Migreni (Retinal Migren) Nedir?

Göz veya oküler migren gözlerin birinde oluşan kısmi veya tam görme kaybını ifade eder. Bununla birlikte gözün arka kısmında ağrı ortaya çıkabilir. Görsel auralara benzer şekilde migren atakları ile ilişkilidir. Genellikle baş ağrısından önce ortaya çıkar ancak bu durum her zaman böyle olmayabilir. Kısmi veya tam görme kaybı birkaç dakika, hafta veya ay sürebilir. Genellikle kendiliğinden iyileşme yatkınlığına sahiptir. Ancak düzelmeyen görme kayıpları tehlikeli olabileceğinden mutlaka doktora başvurulması gerekir.

Migren Tanısı Nasıl Konulur?

Fizik muayene ile tanı konulabilir ve bazen migren dışı olasılıkların teşhisi için ileri tetkiklere gerek duyulabilir. Bu durumda kan örnekleri, bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme teknikleri kullanılabilir. Migren tanısında Uluslararası Baş Ağrısı Derneği`nin oluşturmuş olduğu ICHD-3 kriterleri kullanılabilir. ICHD-3 kılavuzuna göre aurasız migren kriterleri:

1. 2-5 kriterlerinin en az 5 kere tekrarlanması,
2. Tedavi edilmeden veya tedavi başarısız olduğunda 4-72 saat boyunca sürebilen baş ağrısı atakları,
3. Tek taraflı konumlanma, orta veya şiddetli ağrı, titreşimli etki ve rutin fiziksel aktivite ile yoğunlaşması özelliklerinin en az 2`sinin var olması,
4. Bulantı-kusma veya ışık-sese duyarlılığın en az birinin olması.

ICHD-3 kılavuzuna göre auralı migren kriterleri şunları içerir:

1. 2-3 kriterlerinin en 2 kere tekrarlanması,
2. Görsel, duyusal, konuşma, motor, retinal (göz) ve beyin sapı ile ilgili semptomlardan en az birinin olması,
3. Aşağıdaki özelliklerin en az üçünün olması:

• En az bir aura semptomunun pozitif olması,
• Her aura semptomunun 5-60 dakika sürmesi,
• En az bir aura semptomunun 5 dakika veya daha fazla sürede kademeli artması,
• En az iki aura semptomunun art arda ortaya çıkması,
• En az bir aura semptomunun tek taraflı olması,
• Aura semptomlarına 60 dakika içerisinde eşlik eden baş ağrısı.

Migren tanısında migren günlükleri tutulabilir. Günlük baş ağrılarının sıklığı, eşlik eden semptomlar ve zamanının kaydedilmesini içerir.

Migren Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Migren tedavisi iki şekilde yürütülebilir. Semptomların kontrol edilmesi ve migrenin önlenmesine yönelik tedaviler şeklinde uygulanabilir. Ancak migrenin ortadan kaldırılması amacıyla uygulanan herhangi bir tedavi bulunmamaktadır. Ataklar esnasında ağrıların hafifletilmesi veya durdurulması, migrenin ilerlemesinin kontrol altına alınması amacıyla reçeteli ve reçetesiz ilaçlar, cihazlar tercih edilebilir. Bu ilaçlar migren atakları esnasında alınır. Atakların şiddetini, süresini ve sıklığını azaltmayı hedefler. Önleyici olarak uygulanan tedaviler ataklar başlamadan önce alınır. İlaçlar, cihazlar, diyet listesi, davranış terapisi, yaşam tarzı değişiklikleri ve fizik tedavi şeklinde uygulamalar tercih edilebilir.

Migren Hakkında Sık Sorulan Sorular

Baş ağrısı atakları ile karakterize migren ile ilgili “Migren neden olur?”, “Migren ağrısına ne iyi gelir?”, “Migren tedavisi nedir?” vb. sorular sıklıkla gündeme gelmektedir. Migren ile ilgili en çok merak edilen soruları görmek için yazının devamını okuyabilirsiniz.

Migreni Ne Tetikler?

Stres, depresyon, anksiyete, fiziksel aktivite, düşük kan şekeri, sigara ve alkol, yetersiz uyku, duman, güçlü kokular, kafa travması, bazı ilaçlar, hormonal değişiklikler migreni tetikleyebilir. Bununla birlikte migren gelişmesi kişiye özel olduğundan her tetikleyici her zaman migreni uyarır denemez.

Migrene Ne İyi Gelir?

Migren ağrılarının hafifletilmesinde birtakım uygulamalar tercih edilebilir.

• Günlük beslenme ve uyku rutininin oluşturulması,
• Bol sıvı tüketilmesi,
• Migren günlükleri tutulması,
• Gevşeme teknikleri, fizik tedavi yöntemleri uygulanması,
• Düzenli aerobik egzersizler yapılması,
• Kilo verme uygulamaları iyi gelebilir.

Migren Baş Ağrısına Ne İyi Gelir?

Migren baş ağrısı hissedildiğine ağrı kesici ilaçlar ile ataklar hafifletilebilir. İlaçların erken alınması baş ağrısının hafifletilmesinde daha iyi sonuçlar verebilir. Ağrı kesici ilaçların sürekli olarak alınması bazen durumu kötüleştirebilir. Bu nedenle koruyucu tedavinin tercih edilmesi gerekebilir. Ataklar başlamadan alınan ilaçlar ile baş ağrıları ve diğer semptomlar hafifletilebilir. Sessiz ve karanlık odada dinlenmek veya uyumak migren atakları sırasında iyi gelebilir.

Strese Bağlı Migrene Ne İyi Gelir?

Strese bağlı migrenin yönetilmesinde Biofeedback, bilişsel davranışçı terapi, antidepresan ilaçlar, takviyeler stres ve strese bağlı olarak gelişen migrenin kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir. Stresin yönetilmesinde meditasyon, yoga, spor, nefes egzersizleri uygulanabilir.

Migren yavaş yavaş gelişen ve şiddetli semptom gösterebilen bir sağlık sorunudur. Nörolojik ve fiziksel sağlığınız için kontrollerinizi ihmal etmeyiniz. Liv Hospital`da migren tanısı ve tedavisine yönelik hizmetler verilmektedir.