Ebeveynler Coronavirus İle İlgili Çocuklarıyla Nasıl Konuşmalıdırlar?

Ebeveynler Koronavirüs Hakkında Bilgi Edinmeli

Koronavirüs hastalığı ile ilgili aile içinde, arkadaşlar arasında konuşulanlar, televizyon ve internette maruz kalınan bilgiler-görseller arttıkça çocuklar kendileri, aileleri için Koronavirus hastalığına yakalanma ile ilgili olarak endişelenebilirler. Ebeveynler, aile üyeleri, okul personeli ve diğer güvenilir yetişkinler, çocukların duydukları-öğrendikleri nedeniyle yaşadığı endişe veya korkuları en aza indirgeyecek şekilde anlamasına yardımcı olmada, doğru ve dürüst bir şekilde bilgilendirmede önemli bir rol oynayabilirler.



Ebeveynler, çocukların haberlerde gördükleri veya akranlarından duydukları hakkında konuşmadan önce, hastalıkla ilgili yeterli ve doğru bilgiyi edinmiş olduklarından emin olmalıdır. Ebeveynler konu ile ilgili kaynaklara başvururken bilimsel kaynakları tercih etmelidirler. Yukarıda verilen bilgilere ek olarak, aşağıda başvurabileceğiniz güvenilir yerel ve uluslararası kaynaklar verilmiştir. 

• Sağlık Bakanlığı (https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/covid19)
• Türk Tabipleri Birliği (http://www.ttb.org.tr/kollar/COVID19/index.php)
• Dünya Sağlık Örgütü (http://www.euro.who.int/en/health-topics/healthemergencies/
• coronavirus-covid-19)
• Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) (https://www.klimik.org.tr/koronavirus/)
• Türkiye Psikiyatri Derneği (http://www.psikiyatri.org.tr)
• American Medical Association ve AMA and Centers for Disease Control and Prevention (https://www.ama-assn.org/delivering-care/public-health/covid-19-2019-novelcoronavirus-
• resource-center-physicians)
• European Centre for Disease Prevention and Control (https://www.ecdc.europa.eu/en/novel-coronavirus-china)
• Chinese Centre for Disease Prevention and Control (http://www.chinacdc.cn/en/COVID19/ )

Koronavirüs Çocuklara Anlatılmalı mı?

Endişelerini dile getiren çocuklar için, ebeveynler çocuklarının kaygılarını azaltma ve bilgilendirme konusunda hazırlıklı olmalıdırlar. Ancak eğer çocuk henüz bir şey söylemediyse, aileler konuyu gündeme getirmeli midir? Çocuklar etraflarında olan bitenler konusunda meraklıdır. Ebeveynlerin kaygıları endişeleri konusunda da hassastırlar. “Bir ebeveyn endişeli olduğunda, çocuklarına karşı endişelerini gizlediklerini düşünseler bile çocuklar bu endişeyi hissederler, bu endişeyi alırlar ve benzer şekilde yaşarlar”. 
Her çocuk kaygı duyduğu olayla ilgili farklı tutumlar geliştirebilir. Bazı çocuklar duygularını kolaylıkla ifade ederken, bazıları kaygı yaşamasına rağmen bunları ifade etmemeyi tercih edebilir. Yine ebeveynlerin yoğun kaygısı nedeniyle söylememeyi tercih edebilirler. Ama çoğu kez bu kaygı ile nasıl başa çıkacaklarını bilemez ve zorlanırlar. Yani “çocuğun hastalıkla ilgili kaygısını dile getirmemesi, onların kaygılı olmadığı, ya da hastalıkla ilgili düşünceleri akıllarına getirmedikleri anlamına gelmez. Bu nedenle ebeveynler çocuklarla konuşmak için hazırlıklı olmalı, hastalıkla ilgili bilgi edinmeli ve bu yazıda ayrıntılandırılacağı şekilde çocukları ile konuşmalıdırlar. 
 

Ebeveynler Çocukların Koronavirüs Hakkındaki Düşüncelerini Dinlemeli

Koronavirus hastalığı salgınının potansiyel olarak ölümcül doğası hakkında yapılan yaygın haberler nedeniyle çocuklar kendi sağlıkları ve güvenlikleri ile ilgili korkular geliştirebilirler. Ebeveynler çocuklarının korkularını görmezlikten gelmemelidirler. Onları dinlemeli ve sorularına yanıt vermelidirler. Bu dinlemede ebeveynler başlangıçta pasif dinleyici olmalı, çocuğun anlatımını bozmamalı, ancak sonraki süreçte çocuğun söylediklerini ayrıntılandırarak (nasıl bir hastalıkmış, bunu nerden öğrendin, başka ne öğrendin, ne yazıyordu, ne söyledi, başka ne öğrendin? vb. kullandıkları soyut kavramlar veya yeni kavramlar varsa bunu açığa kavuşturmalıdırlar.) ne bildiğini bütünüyle öğrenmelidirler. 
 

Ebeveynler Koronavirus Hastalığı ile İlgili Çocuklarıyla Nasıl Konuşmalı?

Çocuklar ve gençler, kısmen, etraflarındaki yetişkinlerden gördükleri şeylere tepki verirler. Ebeveynler ve bakıcılar Koronavirus hastalığı ile sakin ve güvenli bir şekilde başa çıktıklarında, çocukları için en iyi desteği sağlamış olacaklardır. Ebeveynler, iyi hazırlanmışlarsa, özellikle başta çocuklar olmak üzere çevrelerindeki diğer kişilere güven verici olurlar.
Çocukları en iyi ebeveynleri tanır. Ne kadar bilgi verileceği konusunda  “konuyu açma girişimi” sırsındaki çocukların bilgi düzeyi ve “soruları” siz ebeveynlerin rehberi olsun.  Bununla birlikte sağlık uzmanlarının çocukların sağlığını korumak için önemli olarak tanımladıkları bilgileri vermekten kaçınmayın.
Çocuklara gelişim düzeylerine göre bilgi vermek önemli. Özellikle küçük çocuklar daha somut düşünürler. Bu nedenle okul öncesi çocuklarla konuşurken daha somut kelimeleri tercih edin. Yine çocuklar sizin kurduğunuz uzun cümlelerin özellikle son kısmına, yani en son duyduklarına yanıt verirler. Uzun cümleler kurmayın. Kısa ve net bilgi verin. Eksik ve yetersiz bilgi verdiğinizde boşlukları kendi kendilerine tamamlayabilirler. Bu durumda da sıklıkla gerçekçi olmayan ve endişe verici şekilde düşünebilirler. Bu durum onların kaygılarını artırmaya hizmet edebilir. Bilgi verdikten sonra ne öğrendiklerini kontrol edin. Öğrendikleri sizin verdiğiniz bilgiler ile uyuşmuyorsa tekrar düzeltme yapın. Soruları varsa sormalarını isteyin.

• Dinlemek ve konuşmak için kendinizi hazırlayın.
• Konuşmak için zaman ayırın.
• Sakin ve güven verici olun.
• Ne bildiğini öğrenmeye çalışın. 
• Dürüst ve doğru bilgiler verin.
• Çocuklara, çocuğun yaşı ve gelişim düzeyine uygun bilgiler verin. 
• Sorularını anlayacakları bir şekilde yanıtlayın.
• Çocukların hem söylediklerinize hem de nasıl söylediğinize tepki vereceğini unutmayın. 
• Onlarla ve başkalarıyla yaptığınız konuşmalardan ipuçları çıkaracaklardır.
• Çocukların soruları olduğunda, size gelebileceklerini bildiğinden emin olun.
• Başkalarını suçlayabilecek ve damgalamaya yol açabilecek dilden kaçının. Virüslerin, bir kişinin ırkı veya etnik kökenine bakılmaksızın, herhangi birini hasta edebileceğini unutmayın. Koronavirus hastasının kimler olabileceği konusunda varsayımlarda bulunmaktan kaçının.
• Çocukların televizyonda, radyoda veya çevrimiçi ortamda gördüklerine veya duyduklarına dikkat edin.
• Koronavirus hastalığına odaklanan ekran süresini azaltmayı düşünün. Bu konudaki çok fazla bilgi kaygıya neden olabilir. Çocuklar duyduklarını-okuduklarını yanlış yorumlayabilir ve anlamadıkları bir şeyden de korkabilirler.
• Çocuklarla internet ve sosyal medyadaki Koronavirus hastalığı hakkındaki bazı hikâyelerin söylentilere ve yanlış bilgilere nasıl dayanabileceği hakkında konuşun.
• Evlerinin güvenli olduğunu ve kendilerinin, yetişkinlerin onları hastalıktan korumaya çalıştıklarını ve hastalanırlarsa onlara yardım edeceklerini belirtin.
• Bilgileri basit tutmaya çalışın ve sağlık ve devlet yetkililerinin herkesi güvenli ve sağlıklı tutmak için çok çalıştıklarını hatırlatın.

 

Çocukların Koronavirüse Yakalanmamaları İçin Ebeveynlere Öneriler

• Çocukların Koronavirusünü almaması, hastalanmamaları ve virüsün yayılmasını azaltmak için çocuklara bilgi verin. Günlük yapmaları gereken davranışları öğretin. Koronavirus hastalığının yayılmasına karşı korumaya yardımcı olmak için evde sağlıklı alışkanlıklar uygulayabilir ve bunları oyun ve ya eğlenceli şekle çevirip oynayabilirsiniz.
• Çocuklara öksüren, hapşıran veya hasta olan insanlardan uzak durmalarını hatırlatın.
• Elleriyle gözlerine, burnuna ve ağzına dokunmaktan kaçınmalarını söyleyin (Ellerinizi ağzınızdan, burnunuzdan ve gözlerinizden uzak tutun). Bu mikropları vücudunuzdan uzak tutmaya yardımcı olacaktır.
• El hijyeninin virüsü önlemek için en önemli şey olduğu hakkında konuşun.
• Bir kâğıt mendile veya dirseğinize öksürün veya hapşırın. Bir kâğıt mendile hapşırır veya öksürürseniz, hemen çöp kutusuna atın.
• Ellerinizi en az 20 saniye sabun ve suyla yıkayın. Bu beş adımı izleyin - ıslatın, sabunla köpük (kabarcıklar) yapın, ovalayın (birlikte ovun), durulayın ve kurulayın. Çocukları el yıkama alışkanlığı kazanmasını sağlayın. (öksürdükten sonra, yemek yemeden önce ve sonra banyoya gidip el yıkama alışkanlığı edinmesini sağlayın). El yıkamanın onları sağlıklı tutabileceğini ve virüsün başkalarına yayılmasını engelleyebileceğini açıklayın. 
• İyi bir rol model olun; ellerinizi sık sık yıkarsanız, çocukların aynı şeyi yapma olasılıkları daha yüksektir. Ebeveynler ve bakıcılar, çocuklara ellerini yıkamalarını öğretmede önemli bir rol oynarlar.
• El yıkamayı bir aile faaliyeti haline getirin.
• Sabun ve su yoksa el dezenfektanı kullanmayı öğretin. El dezenfektanı en az% 60 alkol içermelidir. 
• Sık sık dokunduğunuz nesneleri ve yüzeyleri normal ev temizlik spreyi veya beziyle temizleyin ve dezenfekte edin.
• Her şeyi temiz tutun. Daha büyük çocuklar, evdeki ve okuldaki yetişkinlerle birlikte, masalar, kapı kolları, telefonlar, bilgisayar klavyesi ve faresi, uzaktan kumandalar gibi en çok dokunduğumuz şeyleri temizlemede yardımcı olabilir.
• Eğer hasta hissediyorsanız, evde kalın. Tıpkı diğer insanların mikroplarını vücudunuza almak istemediğiniz gibi, diğer insanlar da mikroplarınızı almak istemezler.

 

Koronavirüs Hijyen Kuralları İçin Ebeveynlere Öneriler

• Evin ortak kullanım alanlarında yüksek temas yüzeylerini günlük olarak temizleyin ve dezenfekte edin (örn. masalar, arkalıklı sandalyeler, kapı kolları, ışık anahtarları, uzaktan kumandalar, tutamaklar, masalar, tuvaletler, lavabolar)
• Üreticinin talimatlarına uygun olarak yıkanabilir pelüş oyuncaklar içeren öğeleri yıkayın. Mümkünse, çamaşırlar için en sıcak su ayarını kullanarak çamaşırları yıkayın ve çamaşırları tamamen kurulayın. Hasta bir insanın kirli çamaşırları başkalarının çamaşırlarıyla yıkanabilir.
• Doğru kaynaklardan doru bilgiler okuyun (uygun kaynaklar yukarıda önerilmiştir).