Sicca Sendromu Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Sicca sendromu, yani bilinen diğer adıyla ‘sjögren sendromu’ birden fazla belirti ile ortaya çıkan ve genellikle yaş ilerlemesiyle bağlantılı olan bir hastalıktır. Hayati bir sorun olmayan sicca sendromu kişinin günlük yaşamını önemli ölçüde olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle başta romatoloji hekimi olmak üzere göz ve kulak burun boğaz alanında hekim yardımına başvurmak gerekir. 

Sicca Sendromu Nedir?

Yaşlı bireylerde sicca sendromu daha sık görülmekle birlikte her yaşta ortaya çıkması mümkündür. Rahatsızlık, tükürük ve gözyaşı bezlerinin salgı üretiminin azalmasıyla meydana gelir. Romatizma kaynaklı hastalıklardan birisi olan sicca sendromunun belirtileri sıklıkla başka rahatsızlıklarla karıştırılabilir. 

Örneğin; ağız kuruluğu, diyabetle İlişkili olduğu düşünülen belirtilerden biridir. Sicca sendromunun daha rahat anlaşılması için birden fazla etkenin hekim tarafından değerlendirilmesi önemlidir. Otoimmün bir rahatsızlık olan sendrom bağışıklık sisteminin kendi dokularını tehlikeli kabul etmesi ve saldırmasıyla ortaya çıkar. 

Sicca Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Sicca belirtileri itibariyle oldukça çeşitlidir. Bunun sebebi vücuttaki farklı mukozaları etkilemesidir. Hastalığın semptomları genellikle ağız, boğaz ve göz bölgesinde yoğunlaşır. Aynı zamanda vücudun geneline yayılan yorgunluk gibi çeşitli belirtiler görmek de olasıdır. 

Sicca hastalığının sebep olduğu göz sorunlarının başlıcaları; kuruluk, hassasiyet ve yanma şikayetçidir. Gözlerde batma hissinin yanı sıra güçlü ışıklarda rahatsızlık duyma tepkisine de sıklıkla rastlanır. Gözlerde yapışkanımsı bir his oluşması da göz kuruluğunun ve sicca sendromunun semptomlarından birisidir.

Sicca Sendorumunda Ağız Bölgesi Belirtileri

Hastalığın yoğun olarak etkilediği bölgelerden birisi de ağız ve boğaz bölgesidir. Tükürük bezlerinin etkilenmesi nedeniyle ağız kuruluğu en yaygın görülen belirtiler arasında yer alır. Ağız kuruluğunun tetiklediği ağız içi yaraları ve boğazda yapışkan his de aynı sorunun göstergelerinden biridir. Bazı vakalarda tat duyusunda değişiklik oluşması ve yutkunma zorluğuyla karşılaşılması olasıdır. 

Ses yorgunluğu farklı bir sebep olmaksızın kuru öksürük ve ses kısıklığı gibi çeşitli sorunlar da ağız siccası göstergeleri arasındadır. Doğrudan hastalığın tetikleyicileri arasında yer almasa da ağız kuruluğunun dolaylı sonuçları arasında farklı rahatsızlıklar da sayılabilir. Nadir görülmekle birlikte nefeste kötü koku, diş çürükleri ve mantar enfeksiyonu gibi neticeler ortaya çıkabilir. 

Sicca Sendorumunda Vücut Belirtileri

Vücut genelini etkileyen sicca sendromu belirtileri genellikle yorgunluk ve halsizlik şeklindedir. Bir uykudan sonra bile geçmeyen yorgunluk hatta depresyon gibi şikayetler bir sicca sendromu belirtileri arasında gösterilebilir. 

Mevcut belirtilere ek olarak vücudun tüm bölümlerini etkileyen kuruluk şikâyeti görülebilir. Vücut genelindeki kuruluk sindirim sisteminde hassas bağırsak sendromu gibi şikayetlere yol açarken cilt kuruluğu, alerjik bir cilt yapısına sebep olabilir. Solunum yollarındaki kuruluk şikâyeti hassas ve alerjik bir bünyeye işaret eder. Benzer şekilde vajinal kuruluk da görülebilir.

Sicca Sendromu Neden Olur?

Sicca sendromu doğrudan bir bağışıklık sistemi yani otoimmün sistem rahatsızlığıdır. Bağışıklık sisteminin vücudun kendi dokularını hedef alması neticesinde gelişir. Sicca sendromu nedenleri arasında pek çok unsur gösterilebilir. Farklı sebeplerden dolayı bağışıklık sisteminin zayıfladığı dönemlerde gelişmesi olasıdır. Vücudun kendini savunma amacıyla hedef bölgeleri antikor göndermesi hastalığın belirtilerini ortaya çıkışına zemin hazırlar. 

Antikorlar, gözyaşı ve tükrük bezlerine, sinir hücrelerine zarar verir. Aynı zamanda doku hasarına sebep olabilir. Sendromun belirtilerini ve ilerlemesini engellemek için hekim desteğine başvurmak önemlidir. Hastalığın temel nedeni hakkında net bir bilgi mevcut değildir. Bazı viral enfeksiyonların sicca sendromunun gelişimine yol açabileceği düşünülmektedir ancak bu fikir araştırma safhasındadır.

Sicca Sendromu Teşhisi Nasıl Konur?

Sicca sendromu teşhisi, birden fazla etkenin incelenmesiyle hekim kontrolünde gerçekleştirilir. Tek bir sendromun vücudun farklı bölgelerini aynı anda etkilemesi rahatsızlığın teşhisini zorlaştıran unsurlardan biridir.

Şu yöntemler sicca teşhisi için sıklıkla kullanılan tekniklerdir:

• Kan tahlili: Tahlil sonuçlarında sıklıkla görülen antikor yüksekliği sendrom hakkında bilgi verebilir. Antikor fazlalığı kanın yoğunlaşmasına yol açacağı için kan tahlilinde sendrom teşhisinin yapılmasını kolaylaştırır. Kan tahlili ile belirlenen ve ESR adı verilen özel testin yapılması bu konuda aydınlatıcıdır. ESR testinde bir tüp yardımıyla kandaki alyuvarların nöbet çöküşü kontrol edilir. Hızlı dibe çöken alyuvarlar çökme hızını artıracak ve hastalık hakkında fikir verecektir. Aynı zamanda sicca sendromu hastalarında bu değerlerden birisi olan CRP sıklıkla yüksek çıkar.
• Dudak biyopsisi: Dudaktan alınan tükürük bezi örneğiyle incelenen dudak biyopsisi Lokal anestezi yoluyla yapılır. Lenfoma benzeri rahatsızlıkların riskini ölçmek için kullanılan biyopsi sıklıkla tercih edilen yöntemlerden biridir.
• Ultrason Yöntemleri: Tükürük bezleri sağlıklı bir kişide gri renkli ve düzenli yapılar olarak görülür. Ancak sicca sendromu komplikasyonları yaşayan bir kişide siyah renkli yuvarlaklar şeklinde görülmesi olasıdır.
• Tükürük testi: Pratik uygulamalardan birisi olan tükürük testinde genellikle 5 dakika süre boyunca üretilen bütün tükürüğün bir kaba boşaltılması istenir. Böylelikle mevcut tükürük miktarı üzerinden değerlendirme yapılır.
• Göz Muayeneleri: Göz doktoru muayene sırasında boyalı bir ilaç damlatır ve slit lambası adı verilen cihaz yardımıyla inceleme yapar. Yüzeyindeki sıvı tabakanın incelendiği muayene sırasında kuruluk durumu incelenebilir. 

Sicca Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

Semptomatik tedavi yöntemleri olan sicca sendromu, uzun vadeli yaşam düzeni ile ilişkilidir. Bağışıklık sistemi rahatsızlığı olduğu için net bir tedavi sürecinden söz etmek mümkün değildir. Belirtilerin hafifletilmesi ve gerekirse ilaç desteğiyle bağışıklığın baskılanması hedeflenir.

Ağız ve göz sağlığını korumak için çeşitli önlemler alınabilir. Göz damlası kullanma ve göz çevresi için nemlendirme tercihi önemli bir önlemdir. Bunun yanı sıra ağız hijyenine her daim dikkat etmek gerekir. Çünkü ağız kuruluğundan dolayı diş çürükleri daha fazla görülebilir. 

Sıkça Sorulan Sorular

Sicca Sendromu Olan Kişilerde Göz ve Ağız Kuruluğu Nasıl Hafifletilebilir?

Göz ve ağız kuruluğunu hafifletmek için öncelikle hijyen unsuruna dikkat etmek gerekir. Bununla birlikte gözlerde lens kullanmamak ve koyu renkli büyük güneş gözlüğü tercih etmek faydalı olabilir. Ağız kuruluğunun hafiflemesi için kısa aralıklarla ve az miktarda su içmek etkili olur. Aynı zamanda şekerli yiyecek ve içecek tüketimini azaltarak kafeinden uzak durmak gerekir.

Sicca Sendromu Gebelik Sırasında Etkiler mi?

Sicca sendromu, anne adaylarının yaklaşık %98’ini olumsuz etkilemez. Ancak nadir de olsa rahatsızlığın etkilerinin bebeğe geçtiği durumlar görülebilir. Anne adayında sicca sendromunun olduğu biliniyorsa mutlaka hekime bilgi verilmesi gerekir.

Sicca Sendromu Yaşlı Bireyleri Etkiler mi?

Her yaş grubunda ortaya çıkabilen sicca sendromu yaşlı bireylerde daha sık görülür. Özellikle eklemleri ve vücudun tüm bölümlerinde yer alan sıvıları olumsuz etkileyeceği için önlem almak gerekir. 

Sicca Sendromu Olan Birisi Hangi Doktora Başvurmalıdır?

Sicca sendromu yaşayan bir birey öncelikle romatoloji uzmanına danışmalıdır. Aynı zamanda ağız ve göz kuruluğu şikayetleri için kulak burun boğaz ile göz doktoruna muayene olmalıdır.