Zona Hastalığı Nedir? Belirtileri ve Tedavisi Nelerdir?

Zona hastalığı, bir diğer isimle ‘gece yanığı’ olarak da bilinir. Zona hastalığı, ağrı ve karakteristik belirtilerle kendini gösterir. Özellikle bağışıklık sisteminin zayıflaması neticesinde gelişir. Zona belirtileri ve tedavisi hakkında ayrıntılı bilgiye yazımızın devamında ulaşabilirsiniz.

Zona Hastalığı Nedir?

Zona, çocukluk çağında ‘varisella zoster’ virüsünün su çiçeğine neden olmasına benzer şekilde gelişir. Yetişkinlikte ‘herpes zoster’ virüsü zonanın ortaya çıkışına zemin hazırlar. Su çiçeği ile bağlantılı olan zona, çocukluk çağı hastalığının iyileşmesinden yıllar sonra meydana gelebilir. Su çiçeği virüsü, uzun süre etkisiz ve zararsız olarak vücutta kalmaya devam edebilir. Genellikle bağışıklık sisteminin zayıfladığı dönemde aktive olarak zona hastalığına sebep olması olasıdır. 
Genelde 50 yaş üzerinde görülen hastalık farklı yaştan insanları etkileme kapasitesine sahiptir. Kırmızı renkli deri döküntüleri ile kendini belli eden zona hastalık belirtisi çeşitlidir. Enfeksiyon özellikle vücutta ve cilt üzerinde ağrı ya da yanma şeklinde semptomlara neden olur. 
Zona çoğunlukla ek bir tedaviye gerek olmadan 2-3 hafta içinde geçer. Ancak bağışıklık sisteminin zayıfladığı dönemde gelişen zonanın yakından takip edilmesi önemlidir. Bu nedenle mutlaka hekim desteği almak gerekir. 
Zona da tıpkı su çiçeği gibi genelde yaşam boyunca bir kez ortaya çıkar. Ancak istisnai durumlarda kişide birden çok kez görülme olasılığı da mevcuttur. Vücudun belirgin bölgelerinde kırmızı lekelenmeler ve su toplama şeklinde kendini belli eden hastalık; yüzde, kulaklarda ve kolda zona belirtisi gibi farklı şekillerde gün yüzüne çıkabilir. 

Zona Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Zona belirtisi nasıl olur? sorusu kapsamında Zona, sinirlere yerleşen virüsün aktifleşmesi nedeniyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Vücudun genelinde etkili olan ancak vücudun belli bir bölümünde tutulan hastalık çeşitli net belirtilere sahiptir. Kuşak hastalığı adıyla da bilinen zonanın temel belirtileri şu şekildedir:

• Kırmızı renkli leke ve döküntüler
• Yüz bölgesinde döküntüler ve sulu kabarcıklar
• Güçsüzlük ve bitkinlik
• Titreme
• Kaşınma

Sinir sistemi ve sinir uçlarında yıllarca etkisiz şekilde barınan zona, su çiçeği virüsünün etkisiyle meydana gelir. Ancak her su çiçeği geçiren kişide zona görülmez. Genelde bağışıklık sistemi düşüklüğünde aktif hale gelen hastalık; su çiçeği geçirdikten sonra herhangi bir zamanda ortaya çıkabilir. Su çiçeği geçiren insanların yaklaşık %20’sinde zona gelişme ihtimali olduğu düşünülmektedir. 
Tüm vücutta görülebilen kırmızı deri döküntüleri ve ağrılı deri kabarcıkları zona hastalığının belirtisi kalçada, boyunda ya da bedenin farklı bölümlerinde yoğunlaşabilir.  Sıklıkla görülen bir başka şekli de omurgadan gövdeye doğru uzanan döküntülerdir. Ağrılı bu döküntüler hastalığın karakteristik özelliklerinden biridir ve tanı konusunda yardımcı göstergelerdir.
Kulaklarda ve tüm omurga boyunca görülen isilikler, zona hastalığında görülen tipik semptomlardır. Kaşıntı, zonanın en rahatsız edici belirtilerden birisi olarak ön plandadır. Zona hastalarında ateş, baş ağrısı, üşüme, kaslarda zayıflık ve halsizlik görülür. 

Zona Bulaşıcı Bir Hastalık mıdır?

Zona, bulaşma riski bulunan bir hastalıktır. Ancak bulaşıcı etkisi su çiçeği virüsü kadar yüksek değildir. Ek olarak daha önce su çiçeği geçirmemiş olan kişiler zona bulaşı açısından risk sınıfındadır. Su çiçeği geçirenlerde zona ortaya çıkma ihtimali bulunur fakat solunum vs. gibi yollardan başka bir kişiye geçme riski mevcut olmaz. Çünkü vücut virüsü tanıdığı ve bağışıklık kazandığı için hastalık geçişi söz konusu olmaz. 
Dolayısıyla su çiçeği geçirmiş olan kişilerde meydana gelen zona, bulaş yoluyla değil, kendiliğinden olur. Zona bulaşarak hasta olan kişilerin vücudu mevcut virüse bağışık olmadığı için zona yerine su çiçeği hastalığı oluşur. Zona hastalığı belirtisi ve tedavisi dikkatli şekilde takip edilmelidir. 
Zona da tıpkı su çiçeği gibi rastgele temas, öksürük ya da hapşırma yoluyla geçebilir. 
Dermatolog uzmanı yardımıyla destek alınan zona hastalığında tedavi uzun soluklu olabilir. Zona rahatsızlığı yaşayan kişinin uzman desteğine ek olarak beslenmesine dikkate etmesi gerekir. Bağışıklığı desteklemek amacıyla doğal yollardan C vitamini alımını arttırmak faydalı olabilir. Bol sebze ve meyve tüketimiyle hastalığı daha rahat atlatmak mümkün olabilir. 
Zona tedavisinde ihtiyaç halinde antiviral ve antiinflamasyon ilaç takviyesi önerilebilir. Ancak doğal yeme içme düzenine özen göstermekte fayda vardır. Ek olarak bağışıklığı desteklemek adına uyku düzenine dikkat etmek gerekir. En fazla baş ve göğüs bölgesinde görülen zona belirtileri sırt, boyun ve kalça bölgelerinde de belirti verebilir. 
Zonayı tetikleyen pek çok faktör vardır. Bu faktörler hakkında bilgi sahibi olmak hastalığın önlenmesinde değerlidir. Bazı durumlarda ilerleyen yaşla beraber ortaya çıkabilir. Yaş etkeni, bağışıklığın düşmesi ile bağlantılıdır. Ayrıca yoğun stres ve depresyon gibi sorunlar da zonayı tetikleyebilir. 

Zona Tedavisi Nasıl Yapılır?

Zona hastalığı belirtisi görüldüğünde vücudun bağışıklığını desteklemek amacıyla vakit kaybetmeden uzman desteğine başvurmak gerekir. Bu aşamada hekim gerekli görürse belirli doğal destekler ya da vitamin takviyeleri önerilebilir. Ancak reçetesiz herhangi bir desteğe başvurmak sağlıklı değildir. 
Zona tedavisi planlanırken kişinin bağışıklık durumu ve yaş, kilo gibi etkenler dikkate alınır. Zona, her ne kadar hayati risk taşıyan bir hastalık olmasa da ağrılı yapısı nedeniyle zorlayıcıdır. Tedaviye mümkün olduğu ölçüde erken başlamak hastalık sürecinin doğru yönetilmesini sağlar. Özellikle ilk 2 gün içinde yapılan antiviral tedaviler yardımıyla erken iyileşme sağlanabilir. Ayrıca ağrıların azaltılması ve kısa süreli olması için de tercih edilen bir yöntemdir. 
Zonanın bulaşma ihtimalini koruduğu dönem, su toplama evresinden; döküntülerin iyileşip kabuk bağladığı zamana denk gelir. Bu aralıktan sonrası iyileşme süreci olarak görülür. Bazı durumlarda ağrıların geçmesi bir yıla yakın zaman alabilir. Hastalığın seyri ve iyileşme süreci herkeste farklı seyrettiği için tedavi uygulaması kişiye özel uygulanır. 
Çeşitli krem ve merhemlerin yanı sıra ağrı kesicilerle iyileşme konforunu arttırmaya yönelik tedaviler tercih edilebilir. Peki su çiçeği geçiren insanların yaklaşık beşte birinde görülen zona neyin belirtisidir? 
Öncelikle su çiçeği virüsü taşıyan her insanda zona görülmez. Zona çoğunlukla bağışıklık sisteminin zayıfladığı dönemlerde görülen bir hastalıktır. Dolayısıyla hastalığın belirtilerinin görülmesi, bağışıklığın düşmesiyle yakından ilişkilidir. 

Zona Hastalığı Hakkında Sık Sorulan Sorular

Zona Hastalığından Korunmanın Yolları Nelerdir?

Zona hastalığı, su çiçeği geçiren kişilerde ortaya çıkan ve sinirlere yerleşen virüsün aktive olduğu bir hastalıktır. Yıllarca vücutta herhangi bir etki göstermeyebilir. Sağlıklı beslenme, uyku düzeni gibi yöntemlerle bağışıklık sistemini güçlü tutarak zona için tedbir almak mümkündür.

Zona Aşısı Var mıdır?

2017 yılında FDA tarafından onaylanan zona aşısı vardır. Genelde 50 yaş üzeri kişilere tavsiye edilen aşının araştırmaları devam etmektedir. Dolayısıyla aşı yan etkileri nedeniyle hamile ve yüksek alerjik bünyeye sahip olanlara önerilmemektedir. 

Zona Kimlerde Daha Sık Görülür?

Zona, genelde 50 yaşın üzerindeki bireylerde ve bağışıklık sistemi düşük olanlarda daha fazla görülür. Bağışıklık sistemini olumsuz etkileyen tedavilerde de zona gelişme riski artabilir.