Uykuda Solunum Bozuklukları

Uykuda solunum bozuklukları, uyku hastalıkları içinde hayati önem taşıyan bir gruptur. Uykuda solunumun durması, azalması, zorlanması ile seyreder. En sık obstrüktif uyku apne sendromu görülmekle birlikte kendi içinde 13 farklı hastalığı kapsar.

Obstrüktif uyku apne sendromu

Obstrüktif uyku apne sendromunda; uykuda ardı ardına tekrarlayan, en az 10 saniye süreli, tüm uyku süresince onlarca ya da yüzlerce kez tekrarlayan soluk almanın tamamen durması, azalması veya soluk alıp vermenin zorlanması söz konusudur. Bu anormal solunum olayları sırasında kandaki oksijen miktarı en az yüzde 3 düşüş, kalp atım hızında önce yavaşlama ve sonra artma bazen başka ritim anomalileri görülebilir. Nabızda azalma ve artma, kalbin kan pompalamasında ve beynin kan akımında azalma ortaya çıkabilir.

 

Uykululuk hali en önemli belirti

Her anormal solunum olayı sonrasında, hastanın hatırlamadığı ancak nefes almanın meydana geldiği uykuda yüzeyselleşme veya kısa uyanıklıklar ortaya çıkar. Obstrüktif uyku apne sendromunun en sık görülen belirtisi horlama olmakla birlikte gerek özel gerekse sosyal hayatı etkileyen en önemli belirtisi gündüz uykululuk halidir. Horlama, her zaman basit bir gürültü değildir; hayatı tehdit eden bir hastalığın belirtisi de olabilir. Bu durum kimi zaman anormal solunum olayları uykunun sık sık kesintiye uğramasına, derin uyku dönemlerinin azalmasına, beynin oksijenlenmesinin bozulmasına neden olabilir.

 

Trafik kazalarındaki en önemli risk faktörü

Hastalığın başlangıcında sadece inaktif durumlarda (otururken, TV seyrederken, okurken) ortaya çıkan, hastalığın ilerlemesiyle birlikte araç kullanırken, hatta konuşurken dahi olabilen uykululuk ya da uyuklama önemli bir belirtidir. Tüm dünyada yapılan istatistikler, trafik kazalarındaki en önemli risk faktörünün obstrüktif uyku apne sendromu olduğunu gösteriyor. Ülkemizdeki yasalara göre de, ağır vasıta sürücülerinin bu hastalık açısından tetkik ve tedavisi zorunludur.

 

Cinsel fonksiyon bozukluğuna neden olabilir

Obstrüktif uyku apne sendromu yaşayan hastalar, uykuyu derinleştirmekte zorlanır veya derin uykuya giremezler. Derin uyku dönemi, testosteron ve büyüme hormonunun 24 saatlik süre içinde yüzde 80’inin salgılandığı dönemdir. Bu dönemin azalması veya hiç uyunamaması sonucunda erkeklerde tam iktidarsızlığa kadar varabilen cinsel fonksiyon bozukluğu ortaya çıkabilir.

 

Çocuklarda büyüme geriliğine yol açar

Büyüme hormonu çocukluk döneminde fiziksel büyümeyi sağlarken, erişkin dönemde yağ metabolizmasının düzenlenmesi görevini üstlenir. Derin uyku döneminin obstrüktif uyku apnesi nedeniyle azalması çocuklarda büyüme geriliği, erişkinlerde ise şişmanlığa yol açar. Bilimsel çalışmalar, şişmanlığın obstrüktif uyku apnesine değil; obstrüktif uyku apnesinin şişmanlığa yol açtığını gösteriyor. Bu hastalar, tedavi olmazlarsa ciddi diyetlere rağmen kilo veremezler.

 

Zamanla bilişsel fonksiyonlar zayıflar

Obstrüktif uyku apne sendromunda azalan sadece derin uyku dönemi değildir. Ertesi gün dikkat, hafıza ve öğrenme gibi bilişsel fonksiyonları sağlayan REM uykusu; yani rüya dönemleri de bu kişilerde azalır. Sonuç olarak giderek artan unutkanlık, dikkat ve konsantrasyon bozukluğu ortaya çıkar. Obstrüktif uyku apne sendromunun diğer belirtileri gece tuvalete çıkma, gece terleme, sabah yorgun uyanma, sabah baş ağrısı ve gündüz yorgunluktur.

 

Komplikasyonları nelerdir?

Obstrüktif uyku apne sendromunun komplikasyonları başta hipertansiyon olmak üzere kalp krizi, kalp yetmezliği gibi kalp hastalıkları, inme, şişmanlık ve insülin direncidir. Sorun tedavi edilmezse hipertansiyona yol açtığı, çok ciddi ve çok fazla sayıda hastanın uzun süreli izlendiği bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır. Hipertansiyon şüphesi olan veya hipertansiyon tanısı alan ve tedavi edilen hastalarda bu sorunun tedavisi artık tıbben zorunludur. Çalışmalar, obstrüktif uyku apne sendromunda kalp hastalığı riskinin 4-6 kat, inme riskinin ise 5-9 kat arttığını gösteriyor.
 

Tedavi mümkün

Obstrüktif uyku apne sendromu ömür boyu süren; ancak tedavisi mümkün bir hastalıktır. Tanısı tüm gece uyku tetkiki ile konulur. Hipertansiyon, kalp hastalığı veya inme geçirmiş hastalarda bu belirtilerin varlığı daha da önem arz edeceği unutulmamalıdır.