Perkütan Nefrolitotomi

Böbrek, idrar kanalları veya mesanedeki taşlar bazen belirti vermeden büyük boyutlara ulaşabilir. Herhangi bir yakınma olmasa da belli aralıklarla sağlık kontrolünden geçmek, belirtisi olmayan taşların saptanmasını sağlayabilir. Taş hastalığı genellikle bir şikayet vererek doktora başvurmanızı sağlar. En sık ortaya çıkan belirti ağrıdır. Ağrı böbrekte olabileceği gibi, idrar kanallarındaki yerleşimine bağlı olarak idrar yapma alışkanlığında bozulmalarla da kendini belli edebilir. Ağrı dışında; bulantı-kusma, idrar alışkanlıklarında bozulma, idrarda kanama, enfeksiyon ve böbrek fonksiyonlarında bozulmaya yol açabilir. Bu durumlarda bir üroloji uzmanı tarafından görülerek uygun tedavilerin planlanması gerekir.

Nasıl anlaşılır?

Bazı böbrek taşları genel sağlık muayeneleri sırasında çekilen filmlerde tesadüfen saptanır. Daha sıklıkla şiddetli ağrı ve idrarda renk değişikliği olan hastalarda yapılan idrar tahlili ve ultrasonografik görüntüleme ile tanı konur. Böbrek ve mesane arasındaki kanal (üreter) içine girmiş taşların tanısında ultrasonografik inceleme yetersiz kalmakta, bilgisayarlı tomografi ile net tanı konması mümkün olmaktadır. Kontrast vererek çekilen görüntüleme yöntemlerinde ise; böbrek fonksiyonları yanında idrar yolları anatomisinin değerlendirilebilmesi de mümkün olmaktadır. Bu yolla, yapılması planlanan tedavinin biçimi hakkında da fikir edinilebilir.

 

Tedavi şekli nasıl belirlenir? 

• Taşın boyutu
• Sayısı
• Yapısı
• Şekli
• Yerleşim yeri
• Belirti verip-vermemesi
• Düşebilme potansiyeli
• Enfeksiyon olup-olmaması
• Tıkanıklık olup-olmaması
• Ek hastalıklarının varlığı
• Yaşı
• Mesleği
• Hastanın tercihi

 

Taş ne zaman tedavi edilmelidir?

• Ağrının ilk başladığı günden itibaren 3-4 haftalık bir süre geçmiş ve taş hala düşürülememiş ise
• 6-7 mm ve üzerindeki taşlar (bazen daha küçükleri)
• Ağrı yeterince giderilememişse
• İdrar kanalı ve böbrekte belirgin tıkanıklık bulguları veya genişleme varsa
• Enfeksiyon riski mevcutsa
• Hasta tek böbrekli ise ve bunda da tıkanıklık varsa
• İki taraflı taş hastalığında
• Hastanın mesleğine göre

Perkütan tedavi

Şok dalga ya da üreteroskopik yöntemlerin başarısız olduğu veya daha irice taşlarda (1,5-2 cm ve üzeri) ideal tedavi yöntemi Perkütan Böbrek Cerrahisi’dir (Perkütan Nefrolitotomi; PNL). Sırtın yan tarafından yaklaşık 1,5 cm’lik bir kesi yapılarak yerleştirilen 1 cm çapında bir borunun içinden böbreğin tamamı taşla dolu bile olsa temizleme şansının olduğu perkütan (PNL) taş tedavileri, günümüzde taş ameliyatları arasında önemli bir yer tutmaktadır. Bu yöntemde böbrekteki taşa ulaştıktan sonra taş lazer, pnömatik veya ultrasonik taş kırma sistemleriyle daha küçük boyutlara indirgenip özel taş yakalayıcı cihazlarla tamamen vücut dışına alınabilmektedir. Perkütan taş tedavisi yönteminde genellikle 2-3 günlük hastanede yatış süreleri yeterli olabilmektedir. Bu yöntem; her yaş grubunda (çocuklar dahil) uygulanabilir. Tedavi başarısında; cerrahın deneyimi, teknolojik imkanları, ameliyathane koşulları ve elinin altında gerekli cihazların her an bulunabilmesi belirleyicidir.