Divertikülit

Divertikül kalın bağırsaktan dışarıya çıkan ve balon şeklini alan keseciklerdir. Kalın bağırsak duvarının zayıf olan bölgelerinde meydana gelirler. Tek başına oluşan keseye divertikül denirken, keseciklerin sayısının artması ile oluşan rahatsızlığa divertikülozis adı verilir. Divertikülit, bağırsaklarda bulunan divertiküllerin iltihaplanması durumudur. Divertikülit iltihabı kalın bağırsakta meydana gelen keseciklerin içine bağırsak dokusunun sıkışması ve enfekte olması sonucunda meydana gelir.

Divertikül Nedir?

Divertiküller çoğunlukla bağırsak duvarındaki zayıf bölgelerde oluşan küçük keseciklerdir. Bu kesecikler genellikle kalın bağırsakta, özellikle de sigmoid kolonda bulunur. Divertikül rahatsızlığı, yaşlanma süreciyle birlikte görülebilen bir rahatsızlıktır. Lifli gıdaların yetersiz alınması, yetersiz fiziksel aktiviteler ve obezite gibi nedenler divertiküler hastalığın oluşumuna katkıda bulunabilirler.

Divertikülit Neden Olur?

Divertikülit, divertiküllerin içine bağırsak içeriğinin sıkışması ve bu keseciklerin iltihaplanması ile meydana gelir. Genellikle divertikül içindeki dışkının bir tıkanıklık veya sıkışma nedeniyle birikmesi sonucunda iltihaplanma meydana gelir. Bu durum, çevre dokularda şişmeye ve enfeksiyona yol açar.

Divertikülün yaygın nedenleri:

• Yaşlanma: Divertikülit, genellikle ileri yaşlarda daha fazla meydana gelir. Yaş ilerledikçe bağırsak duvarı zayıflaması divertiküller oluşmasına neden olabilir.
• Lifli Beslenme Yetersizliği: Divertikülitte kabızlık rahatsızlığının etkisi önemlidir. Lifli besinlerin yetersiz tüketimi, bağırsak hareketlerini yavaşlatabilir ve dışkının bağırsaklardan geçişini zorlaştırabilir.
• Genetik Yatkınlık: Aile geçmişinde divertikülit öyküsü olan kişilerde, genetik yatkınlığın etkisi olabilir. Ailesinde divertikülit geçmişi olan bireyler, bu duruma daha yatkın olabilir.
• Bağırsak Hareketlerinde Sorunlar: Bağırsak hareketlerindeki problemler, dışkının bağırsakta sıkışmasına ve divertiküllerin enfeksiyon kapmasına neden olabilir.
• Sigara İçme Alışkanlığı: Sigara içmek, bağırsak sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir ve divertikülit riskini artırabilir.
• Fiziksel Aktivite Yetersizliği: Hareket halinde olmak kalın bağırsaktaki basıncını azaltır ve kabızlığı önleyebilir. Düzenli fiziksel aktivitenin eksikliği, divertikülit oluşmasına katkı verebilir.

Divertikülit Belirtileri Nelerdir?

Divertikülit, divertikül adı verilen küçük keseciklerin iltihaplanması sonucunda ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Belirtiler genellikle divertikül hastalığı olan birçok kişide hiçbir şikâyet olmadan seyreder, ancak divertikülit ilerledikçe semptomlar daha belirgin hale gelebilir.

Bu belirtiler arasında şunlar yer alabilir:

• Karın Ağrısı: Karnın sol bölgesinde ağrı veya karın içi sol kasık ağrısı rahatsızlıkları divertikülit rahatsızlığının belirtisi olabilir. Karın içi sol bölgedeki ağrı divertikülitin yaygın belirtilerinden biridir.
• Ateş: İltihaplanma sonucunda vücut sıcaklığının yükselmesi ile ateş görülebilir.
• Bağırsak Alışkanlıklarında Değişiklik: Kabızlık, ishal veya dışkıda kan görülebilir. Bu, bağırsak hareketlerindeki değişikliklerin meydana geldiğini gösterir.
• Bulantı ve Kusma: Divertikülit durumunda mide bulantısı ve kusma da görülebilir.
• İdrar Problemleri: Divertikülit, idrar yapma sırasında ağrıya ve diğer idrar problemlerine neden olabilir.

Divertikül hastalığının belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve bazı kişilerde hiçbir belirti göstermeyebilir.

Divertikülit Nasıl Teşhis Edilir?

Divertikülit tanısı genellikle belirtilerin değerlendirilmesi, fiziksel muayene ve görüntüleme testleri ile yapılır. Uzman doktor tarafından hastanın semptomları, sağlık geçmişi ve fiziksel durumu incelenerek teşhis konulur.

Tanı yöntemleri:

• Sağlık Geçmişi ve Fiziksel Muayene: Doktor, hastanın sağlık geçmişini inceleyerek daha önce geçirilmiş bağırsak sorunları hakkında bilgi alır. Ardından, karın bölgesini muayene eder ve semptomları değerlendirir. Ağrı, hassasiyet ve şişlik gibi bulgular, vücutta divertikülit oluşumunu gösterebilir.
• Kan Testleri: Kan testleri, iltihaplanma düzeyini ve enfeksiyon varlığını kontrol etmek için kullanılır. Beyaz kan hücreleri ve C-reaktif protein gibi parametreler, iltihaplanma düzeyini değerlendirmede önemli olabilir.
• Görüntüleme Testleri: Divertikülit teşhisi için yaygın olarak kullanılan görüntüleme testleri arasında bilgisayarlı tomografi (BT) taraması bulunur. BT taraması, bağırsak duvarında iltihap, apseler veya diğer anormallikleri görüntülemek için etkili bir yöntemdir. Görüntüleme testleri, semptomları ve komplikasyonları değerlendirmede yardımcı olabilir.

Divertikülit teşhisi, hastanın bireysel durumuna ve semptomlarına göre şekillenen bir süreçtir. Doktor, hastanın tam bir değerlendirmesini yaparak en uygun teşhis yöntemlerini seçer ve tedavi planını buna göre belirler.

Divertikülit Tedavisi Nedir?

Divertikülit tedavisi, genellikle divertikül hastalığının şiddeti, hastanın genel sağlık durumu ve belirtilerin ciddiyeti gibi nedenlere bağlı olarak belirlenir.

Divertikülit tedavisinde sıkça kullanılan yöntemler:

• Antibiyotik Tedavisi: Hafif divertikülit vakalarında, hastanın evde dinlenmesi ve antibiyotik alması genellikle yeterlidir. Antibiyotikler, iltihaplanmayı kontrol altına alarak iyileşmeyi destekler.
• Sağlıklı Beslenme: Lifli gıdalarla zenginleştirilmiş bir diyet, divertikülit tedavisinde önemlidir. Bu tür bir diyet, bağırsak hareketlerini düzenleyerek divertikülitin tekrarlamasını önleyebilir.
• Ağrı Tedavisi: Ağrıyı hafifletmek ve rahatlatmak için ağrı kesiciler kullanılabilir. Ancak, bu tür ilaçların uzun süreli kullanımından kaçınılmalıdır.
• Sıvı Alımı: Bol su içmek, bağırsak hareketlerini kolaylaştırabilir ve divertikülitin iyileşme sürecini destekleyebilir.
• Cerrahi Müdahale: Şiddetli divertikülit vakalarında veya tekrarlayan divertikülit ataklarında cerrahi müdahale gerekebilir. Seçenekler arasında divertikülektomi (divertikülün çıkarılması) bulunabilir.
• Tedavi planı, uzman doktor tarafından hastanın durumuna özgü olarak belirlenir ve uygulanır. Tedavi planına uyulması ve doktor kontrolü, hastalığın tedavisi için önemlidir.

Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedavide cerrahi ve endoskopik yöntemler kullanılır. Açık cerrahide göğüs kafesinin içerisine girilmesi gerektiği için göğüs kafesini kesmek gerekir. Ya da göğüs cerrahlarının boyun kısmını açmasıyla laparoskopik olarak yapılabilir. Ancak bu yöntemlerde divertikül çıkartılırken bazı komplikasyonlar oluşabilir. Yemek borusunda darlık ya da kaçaklar gelişebilir. Ayrıca açık cerrahilerde endoskopik yöntemlere göre iyileşme süresi daha uzundur. 

Endoskopik Tedavisi Nasıl Yapılır?

Birkaç çeşit yöntem vardır. Biri divertikülektomi yöntemidir; direkt olarak divertikül kasları kesilerek müdahale edilir. Bunun yanında “Zenker- Peroral Endoskopik Myotomi (Z-POEM)” adı verilen yöntem ile endoskopik olarak yani ameliyatsız şekilde yemek borusunun içerisinde küçük bir kesi açılarak divertikülün sorunlu kaslarına ulaşılır ve bu kaslar özel endoskopik bıçaklarla kesilir. Açılan küçük kesi de endoskopik kliplerle kapatılır. Böylece yemek borusu lümeni açılmış olur ve kişinin yemek borusunda oluşan basınç düşer. Gıdalar divertikül yerine olması gerektiği gibi yemek borusuna gider. İşlem yaklaşık 1 saat kadar sürer. Hasta işlemden sonra ilk gün su, komposto gibi sıvı gıdalar içmeye başlar. İkinci gün yoğurt, çorba gibi kıvamlı yiyecekler tüketmeye başlayabilir. İkinci günün sonunda hastaneden taburcu olur. 

Divertikülitin Komplikasyonları Nelerdir?

Divertikülit, divertiküler hastalığın bir komplikasyonu olarak ortaya çıkar ve genellikle divertiküler oluşumların enfekte olması sonucunda gelişir ve bazı komplikasyonlar oluşur.

Divertikülitin olası komplikasyonları:

• Divertiküler Absesi: Divertiküler abses, divertiküler oluşumların etrafında enfeksiyonun neden olduğu iltihaplı bir kitledir. Bu durum, ağrı, ateş ve halsizlik gibi belirtilere yol açabilir.
• Peritonit: Divertiküler absenin patlaması veya iltihaplı bağırsak içeriğinin karın boşluğuna sızması durumunda peritonit gelişebilir. Peritonit, karın zarının iltihaplanması anlamına gelir.
• Bağırsak Delinmesi: Divertiküler hastalık ilerledikçe, divertiküler oluşumların bağırsak duvarını delmesi mümkündür. Bu durum, ciddi enfeksiyonlara neden olabilir.
• Bağırsak Daralması: Uzun vadeli divertiküler hastalık, bağırsakta daralmalara neden olabilir. Bu durum, bağırsak geçişini engelleyerek bağırsak tıkanıklığına yol açabilir.
• Fistül Oluşumu: Bağırsak duvarını delerek çevre dokularla birleşebilir. Bu durumda fistül oluşabilir. Örneğin, bağırsak ile mesane arasında bir fistül, idrarın bağırsaklara geçmesine neden olabilir.
• Kanama: Divertiküler oluşumlar zamanla kan damarlarına baskı yapabilir ve kanamalara neden olabilir. Bu durum, dışkılarda parlak kırmızı kan görülmesine neden olabilir.

Divertikülitin komplikasyonları ciddi olabilir ve hastanın durumuna bağlı olarak farklı tedavi yöntemleri gerekebilir. Erken teşhis ve tedavi, komplikasyon riskini azaltabilir.

Divertikülit Hakkında Sık Sorulan Sorular

Divertikülit, divertiküler hastalığın bir komplikasyonu olup tedavi edilebilir bir durumdur. Erken tanı ve uygun tedavi ile semptomlar kontrol altına alınabilir ve hastalığın ilerlemesi önlenebilir.

Divertikülit Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Divertikülit ameliyatı, kalın bağırsakta divertikülit adı verilen iltihaplı durumun tedavisinde kullanılan bir cerrahi müdahaledir. Bu ameliyat, tekrarlayan ve şiddetli divertikülit atakları, komplikasyonlar (örneğin bağırsak delikleri veya apseler), kronik ağrı veya tekrarlayan kanamalar gibi ciddi durumlarda düşünülür. Ameliyat, bağırsak bölgesinin durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir; bazen sadece iltihaplı bölgenin çıkarılması yeterli olurken, diğer durumlarda bağırsak bölgesinin tamamının veya bir bölümünün çıkarılması gerekebilir.

Divertikülit Diyeti Nedir?

Divertikülit diyeti, kalın bağırsağın iç yüzeyindeki dışkı birikintilerinin neden olduğu iltihaplanmayı hafifletmek ve iyileşmeyi desteklemek amacıyla belirli prensiplere dayanır. Bu diyet, yüksek lifli yiyeceklerin öne çıktığı bir yaklaşımı benimser. Bu nedenle, meyve, sebze, kepekli tahıllar, yulaf ezmesi ve baklagiller gibi yüksek lifli gıdaları tüketmek önemlidir. Aynı zamanda, bol miktarda su içmek de lifin etkili bir şekilde çalışmasına yardımcı olur. Düşük yağlı yiyecekler tercih edilmelidir, çünkü fazla yağlı yiyecekler divertikülit semptomlarını kötüleştirebilir. İyi bir divertikülit diyeti, semptomları hafifletirken bağırsak sağlığını iyileştirmeye yardımcı olabilir.