Kürtaj Nedir? Yapılma Yöntemleri ve Nedenleri Nelerdir?

Kürtaj, dünya genelinde sıkça uygulanan kişinin isteğine bağlı veya tıbbi sağlık problemleri nedeniyle gebeliğin sonlandırılması gereken durumlarda uygulanan bir tıbbi prosedürdür. “Kürtaj ne demek?” sorusu gebelik dokusunun veya fetüsün vücuttan uzaklaştırılması adına rahmin tıbbi veya çeşitli cerrahi yöntemler ile temizlenmesi olarak yanıtlanabilir.

Kürtaj Nedir?

“Kürtaj ne zaman yapılır?” merak edilen bir soru olurken isteğe bağlı yapılan işlemlerde kürtaj yasal durum nedeniyle hamileliğin ilk 10 haftasında yapılabilir. 10 haftadan fazla gebeliklerde kürtaj gerçekleştirilmesi ülkemizde yasaktır.  “Kürtaj nasıl yapılır?” tercih edilecek olan yönteme göre değişkenlik gösterir. Herhangi bir operasyon sürecine dahil olmak istemeyen kişiler için tıbbi kürtaj bir diğer adı ile ilaçlı kürtaj gündeme gelirken, tercihe bağlı veya bazı durumlarda hastanın sağlık durumu nedeniyle cerrahi kürtaj yöntemlerine başvurulabilir.

Kürtaj Yöntemleri Nelerdir?

Kürtaj işlemi, yapılacağı döneme ve hastanın tıbbi durumuna göre farklı yöntemler dahilinde gerçekleştirilebilir. Kürtaj yöntemleri arasında ilaçlı kürtaj, aspirasyon kürtaj ve genişletme ve tahliye (D&E) kürtaj yer alır.

İlaçlı Kürtaj

İlaçlı kürtaj, hamileliğin erken döneminde uygulanan gebelik süresi genellikle 10 ile 11 haftanın altında olan kişiler için önerilen bir yöntemdir. Bu dönemdeki kadınlara ilaçlı kürtaj veya aspirasyon kürtaj seçeneği sunulur. İlaçla kürtajın tercih edilmesi halinde kişiler mifepriston etken maddesi içeren bir ilaç kullanır.

İlk doz ardından 1 ila 2 gün sonra kişiler evlerinde misoprostol etken maddeli ikinci doz bir hap alır. İkinci ilaç setinin alınması ardından genellikle yoğun bir kanama başlar. Kanamayla beraber kramp eşlik eder ve düşük yapmaya benzer bir deneyim ile hamilelik sonlandırılır.

İlaç tedavisinin tamamlanması ve kanamanın gerçekleşmesi ardından kişi kan testleri ve ultrason yöntemleri ile takip edilir. Böylece gebeliğin tamamen sonlanıp sonlanmadığı tespit edilebilir. İlaçlı kürtaj yöntemi %98 oranında başarıya sahip bir yöntemdir.

Aspirasyon (Emme Kürtaj)

Aspirasyon bir diğer adıyla emme kürtaj yöntemi ise klinik ortamda gerçekleştirilen bir işlemdir. “Kürtaj nasıl yapılır kaç saat sürer?” genellikle aspirasyon yöntemi için yöneltilen bir sorudur. Aspirasyon yönteminde rahmin boşaltılması için özel bir cihaz kullanılır ve hafif bir emiş gücü ile rahim boşaltılır. İşlem sedasyon altında gerçekleştirilir. İşlem süresi ise yaklaşık olarak 5 ila 10 dakika aralığındadır.

Genişletme ve Tahliye 

Genişletme ve tahliye yöntemi ise hamileliğin ilerleyen dönemlerinde uygulanan bir kürtaj yöntemidir. 14 ila 16 haftalık gebeliklerde tıbbi nedenler doğrultusunda gebeliğin sonlandırılması gerekebilir. Bu tür durumlarda genişletme ve tahliye yöntemi uygulanır. Rahmin güvenli bir şekilde boşaltılması için aspirasyon cihazı ve tıbbi aletler ortak kullanılır.

Genişletme yöntemi ve tahliye bazı vakalarda kademeli olarak uygulanabilen bir işleme dönüşebilir. 10 ile 15 dakika süren işlem öncesinde rahim ağzının kademeli olarak genişletilmesi için küçük dilatörler veya ilaçlar kullanılabilir.

Kürtajın Yapılma Nedenleri

Kürtaj, genellikle kişinin kendi isteğine bağlı veya gebeliğin tıbbi risk taşıdığı durumlarda gerçekleştirilen bir yöntemdir. Çeşitli nedenlerden doğrultusunda kişiler gebelik sürecini sonlandırmak isteyebilir. İsteğe bağlı durumların haricinde gebeliğin anne veya bebek sağlığını tehlikeye sokabilecek tıbbi durumları beraberinde getirmesi halinde yine kürtaja başvurulabilir. Fetüs gelişimi sırasında yaşanabilen bir olumsuzluk veya anne karnındayken fetüste bazı genetik bozuklukların tespit edilmesi halinde gebeliğin sonlandırılması gerekebilir.

Fetal Anomali

Hamileliğin ikinci ve üçüncü trimesterinde yapılacak olan taramalar sırasında fetal anomali tespit edilebilir. Fetüste nörolojik anormallikler, normal karyotipli çoklu malformasyonlar veya kromozomal anomaliler bulunması halinde hekim gebeliğin sonlandırılmasına yönelik yönlendirmeler yapabilir. Bu sayede gebelik nedeniyle anne adayının karşılaşabileceği hayati riskin önüne geçilebilir.

Rahim Kalınlaşması

Kürtaj gebelik dışındaki dönemlerde, rahim sağlığına yönelik hastalıkların tedavisinde de uygulanabilir. Rahim kalınlaşması olarak bilinen endometrial hiperplazi tedavisinde ilaç tedavisine yanıt alınamadığı durumlarda kürtaja başvurulabilir. Kürtaj yöntemi ile kalınlaşan doku temizlenebilir.

Rahim Kanseri

Rahim polipleri veya rahim kanseri tedavisinde de kürtaj tedavisi ile şüpheli veya kanserli dokunun alınması sağlanabilir. Menopoz sonrasında olağan dışı rahim kanaması ile karşılaşılması halinde hekim kürtaj tedavisi önerebilir.

Kürtaj Sonrası Bakım ve İyileşme

Kürtaj genellikle güvenli kabul edilen prosedürlerden biridir. İşlem sonrasında kanama ve kramp gibi kürtaj belirtileri ile karşılaşılması normal kabul edilir. Bu belirtilerin kontrol altına alınabilmesi ve iyileşme sürecinin verimli bir şekilde atlatılması için kürtaj sonrası bakım önerilerine dikkat edilmelidir. Cerrahi veya tıbbi kürtaj gerçekleştirilmesi ardından kişinin dinlenmesi gerekir.

Kürtaj Sonrası Dinlenme

İşlem sonrasında gelen ilk gün içerisinde minimum düzeyde hareket ile yatarak dinlenme önerilir. Kürtaj sonrası dinlenme için genellikle 1 gün yeterlidir. Ertesi gün genellikle kişiler iş hayatlarına ve normal faaliyetlerine devam edebilir. İlk birkaç gün boyunca yoğun egzersizlerden veya ağrıyı tetikleyen hareketlerden kaçınılmalıdır. Özellikle cerrahi prosedürler ardından doktorların önerileri dahilde ilk 3 hafta cinsel birliktelikten kaçınılmalıdır.

Kürtaj Sonrası Kanama

Kürtaj sonrası kanama ve ağrıyı kontrol altına almak üzere doktor çeşitli ilaçlar reçete edebilir. Cerrahi girişimler sonrasında enfeksiyon riski oluşabileceğinden enfeksiyon olasılığını azaltmaya yönelik de ilaçlar kullanılabilir. İdeal dozaj ve kullanım süresi doktor tarafından belirlenir. İşlem sonrasında gelen 4 hafta boyunca kanama normal kabul edilir. Görülen kanama normal adet döneminden daha ağır olabilir. Ancak kanamanın belirtilen süre boyunca azalmaması veya farklı belirtiler gelişmesi durumunda bir enfeksiyon varlığı söz konusu olabilir. 

Kürtaj Sonrası Enfeksiyon Belirtileri 

Kürtaj sonrası enfeksiyon belirtileri gözlemlenmesi halinde mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Kürtaj sonrasında bulantı ve kusma şikayetleri gelişebilir. Bu belirtiler genellikle birkaç gün içerisinde azalarak kaybolur. Mide bulantısı şikayetini azaltmak için nane ve papatya çayı gibi ürünlerden doktora danışılarak destek alınabilir. İşlemden sonraki ilk 10 gün içerisinde göğüslerde hassasiyet hissedilmesi de normal kabul edilen belirtiler arasındadır.

Kürtajın Psikolojik Etkileri

Kürtaj sonrası vücuttaki değişiklikler veya yaşanılan psikolojik süreç bazı kadınlarda psikolojik etkiler yaratabilir. Özellikle kürtaj sonrası başarısız olunması gebelik sonlandırma sürecinin uzamasına neden olarak kişilerin stres düzeyini artırabilir. Bu nedenle kürtaj bir uzman tarafından gerçekleştirilmesi ve takip edilmesi gereken bir süreçtir.

Yapılan çalışmalarda kürtaj olan kadınların üçte birinde psikolojik yan etkileri açığa çıktığı gözlemlenmiştir. İşlem sonrasında karşılaşılan belirtiler arasında tükenmişlik hissi yer alır. Kişilerde depresyon, tekrar hamile kalamama endişesi ve anormal yeme davranışları açığa çıkmıştır. Bazı kişilerde ise kabus görme, benlik saygısında azalma, suçluluk ve pişmanlık hissetme gibi olumsuz durumlar ile karşılaşıldığı da vurgulanmıştır. Bu tür durumlarda hastaların psikolojik destek almaları önerilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Kürtajın Sağlık Üzerine Uzun Vadeli Etkileri Nelerdir?

Reprodüktif sağlık kürtaj işlemleri ile olumlu veya olumsuz yönde etkilenebilir. Kürtaj operasyonu doğru şekilde ve uygun şartlarda gerçekleştirilmesi halinde güvenilir kabul edilir. Gelecekte planlanan hamilelik süreci için herhangi bir engel değildir. Ancak olumsuz şartlarda gerçekleştirildiği takdirde bazı riskler ile karşılaşılabilir. İşlem sırasında rahim yaralanması, parça kalması veya sonrasında enfeksiyon gelişimi uzun süreli ilaç tedavilerine veya operasyonun tekrarlanmasına neden olabilir.