Asperger Sendromu Nedir?

Asperger sendromu davranışları, dünyaya bakış açısını, olayları anlamlandırmayı ve başkalarıyla etkileşimi etkileyen gelişimsel bir otizm spektrum bozukluğudur. Asperger sendromuna sahip olan kişiler özel ilgi alanlarına ve tekrarlayan davranışlara sahip olabilir. Sosyal etkileşimde yetersizlik yaşayan asperger sendromlu bireyler duyusal girdilere yetersiz veya aşırı tepki verebilir.

Asperger sendromlu bireylerin bilişsel becerileri ve dil becerileri normal olabilir. Normal bilişsel ve dil becerilerine sahip olmalarına rağmen asperger sendromuna sahip olan kişiler tekrarlayıcı davranışlarda bulunurlar. Herhangi bir konuya takıntılı bir şekilde takılarak aynı davranışı tekrar tekrar gerçekleştirme eğilimine sahiptirler. Ayrıca iletişim ve sosyal etkileşimde zorluklar yaşar.

Asperger Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Asperger sendromunun belirtilerinden birisi olan göz teması kurmakta zorluk çekmek, çocukluk çağında ebeveynler tarafından fark edilebilen ilk semptomlar arasındadır. Yaş ilerledikçe ve sosyal etkileşim alanı arttıkça asperger sendromunun belirtileri artarak ortaya çıkmaya başlar. Asperger sendromunda oluşan belirtilerden bazıları şu şekildedir:

• Arkadaş Edinmekte Zorluk Çekmek: Asperger sendromuna sahip olan bireyler iletişim kurduklarında karşısındaki insanla konuşmakta zorlanabilir, konuşulanlar karşısında ne söyleyeceğini veya nasıl tepki vereceğini bilmekte güçlük yaşayabilir. İletişim kurmakta zorluk yaşanması sosyal alanı doğrudan etkileyerek arkadaş edinmekte zorlanmaya sebep olabilir.
• Sosyal Kuralları Anlamakta Zorlanmak: Asperger sendromuna sahip olan bireyler sosyal kuralları anlamakta ve uygulamakta zorluk yaşayabilir.
• Alışılmadık Bir Şekilde Konuşmak: Asperger sendromlu bireyler fazla resmi bir dil kullanmak, çok yüksek sesle veya tekdüze robotik bir ses kullanmak gibi alışılmadık bir şekilde konuşabilir.
• Duyguları Anlamakta ve İfade etmekte Zorlanma: Asperger sendromuna sahip olan bireyler yapılan bir şakaya gülmeyebilir veya üzgün olduklarında bunu ifade edecek bir davranış sergilemeyebilir.
• Başkalarının Davranış ve Düşüncelerini Anlamakta Zorluk Çekmek: Vücut dili veya insanların yüzlerindeki ifadeler gibi diğer insanlar için bariz olan sosyal ipuçlarını anlamak asperger sendromuna sahip olan bireyler için zor olabilir. Örneğin, biri kollarını kavuşturup kaşlarını çattığında kızgın olduklarının farkında olmayabilirler.
• Değiştirilmez Rutine Sahip Olmak: Asperger sendromuna sahip olan bireyler değişiklikten hoşlanmayabilirler. Örneğin her gün kahvaltıda aynı yemeği yemek isteyebilir veya okul gibi sosyal bir ortamda sınıf değişikliği yapmakta güçlük çekebilirler.
• Belirli Konulara Yoğun İlgi Göstermek: Asperger sendromuna sahip olan bireyler çoğunlukla belirli konulara ilgi gösterebilir ve kendilerini çokça tekrar edebilirler. Sürekli olarak ilgi gösterdikleri alan hakkında konuşmak ve başka konulara ilgi göstermemek asperger sendromunun belirgin semptomlarından biridir.
• Aynı Hareketleri Tekrar Etmek: Asperger sendromuna sahip olan bireyler aynı hareketleri tekrar tekrar devam ettirebilir. Devamlı elleri birbirine vurmak veya elleri çevirmek, asperger sendromuna sahip olan bireylerde görülebilen tekrarlayan davranışlara örnek verilebilir.
• Yüksek Ses veya Işığa Duyarlı Olmak: Asperger sendromuna sahip olan bireyler yüksek seste veya yüksek ışıkta rahatsız olabilirler.

Asperger sendromuna ait belirtilerin yaşanması durumunda bir doktora başvurmak hastalık için erken dönemde tanı almada ve hastalığı yönetmede oldukça önemlidir.

Asperger Sendromu Nasıl Anlaşılır?

Asperger sendromu yaşamın ilk beş ile on yılı arasında semptomlarını gösteren bir rahatsızlıktır. Yaşamın ilk döneminde ebeveynler çocuklar tarafından sergilenen anormal davranışları fark edebilir. İlerleyen dönemde okul çağının başlamasıyla birlikte sosyal etkileşimde artma yaşanır. Akran etkileşiminin artmasıyla birlikte asparger sendromuna sahip olan çocuklar diğerler arkadaşları ile olan iletişimlerinden ayırt edilebilir.

Ebeveynler tarafından asperger sendromu belirtileri gözlemlenmesi tanı koymak için yeterli değildir. Asperger sendromu için özel bir test yöntemi olmamakla birlikte doktor tarafından yapılacak olan detaylı muayene sonucunda hastalığa tanı konulabilir. Doktor tarafından yapılan muayene genellikle sosyal ve duygusal yetenekler, iletişim becerileri, öğrenme becerileri, hareket becerileri ve özel ilgi alanları hakkında detaylı soruları içerir. Bu sorulardan bazıları şu şekildedir:

• Ebeveynler tarafından fark edilen semptomların neler olduğu ve ilk semptomun ne zaman fark edildiği,
• Çocuğun konuşmayı ilk öğrendiği zaman ve iletişim şekli,
• Herhangi bir faaliyete veya konuya fazla odaklanma durumunun olup olmadığı,
• Arkadaşı olup olmadığı varsa arkadaşlarıyla iletişim şekli.

Ebeveynlerin verdiği cevaplara göre yapılacak olan gözlemler sonucunda asperger sendromu için tanı konulabilir.

Asperger Sendromunun Nedenleri Nelerdir?

Asperger sendromuna neden olabilecek faktörler henüz net olarak tanımlanmamıştır. Bununla birlikte asperger sendromunun genetik kökenli olduğu düşünülmektedir.

Asperger Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

Asperger sendromunda uygulanacak olan tedavi kişiden kişiye göre farklılık gösterir. Uygulanacak olan tedavi bireysel farklılıklara göre hekim tarafından seçilir. Asperger sendromu tedavisinde kullanılan yöntemlerden bazıları şu şekildedir:

• Sosyal Beceri Eğitimi: Sosyal beceri eğitimi terapistler tarafından grup halinde veya bire bir seanslar yapılarak başka insanlarla nasıl etkileşim kurulabileceğinin ve kendini daha uygun yollarla nasıl ifade edebileceğinin öğretildiği bir tedavi yöntemidir.
• Konuşma Dili Terapisi: Asperger sendromuna sahip olan bireyler tekdüze bir konuşma tarzını belirleyebilirler. Konuşma dili terapisi bireyin iletişim becerilerini geliştirmeye yardımcı olmayı hedefleyen bir tedavi yöntemidir.
• Bilişsel Davranışçı Terapi: Bireyin düşünme şeklini değiştirmesine yardımcı olarak duygularını ve tekrarlayan davranışlarını kontrol altına almayı hedefleyen bilişsel davranışçı terapi ani patlamalar ve saplantılar gibi belirtileri uygun bir şekilde yönetebilmeyi amaçlayan bir tedavi yöntemidir.
• Ebeveyn Eğitimi: Bireye öğretilen her şeyin ebeveynlere anlatıldığı bu tedavi yönteminde asperger sendromuna sahip olan bireyin yakın çevresi tarafından uygun şekilde destek almasını amaçlanır.
• Uygulamalı Davranış Analizi: Bu yöntem asperger sendromuna sahip olan bireylerin olumlu sosyal ve iletişim becerilerini teşvik edilmesini ve istenmeyen davranışların engellenmesini içeren bir tedavi şeklidir. Bu yöntemde terapist, sonuç almak için övgü veya diğer olumlu pekiştirme araçlarını kullanabilir.
• İlaç Tedavisi: Asperger sendromunu birebir tedavi eden herhangi bir ilaç yoktur. Ancak bazı ilaçlar (seçici serotonin geri alım inhibitörleri, antipsikotik ilaçlar ve uyarıcı ilaçlar gibi) hastalık sonucunda oluşabilecek depresyon ve anksiyete gibi semptomların hafiflemesine yardımcı olabilir.

Asperger sendromunun tedavisinde doğru tedavi yöntemini seçmek yaşamın geri kalanında oluşabilecek bazı sosyal ve iletişimsel zorlukları kontrol etmeye yardımcı olabilir.

Asperger Sendromu Yetişkinlerde Nelere Yol Açar?

Fark edilmeyen veya tedavi altına alınmayan asperger sendromu yaşamın birçok alanında bireyleri olumsuz etkileyebilir. Asperger sendromuna sahip olan yetişkinler çevreleri tarafından yeterince anlaşılmadıklarını, aktif sosyal iletişim kuramadıklarını veya iş alanında başarısız olduklarını düşünebilirler. Destekleyici bir tedavi planına sahip olmayan asperger sendromuna sahip olan yetişkinlerde ilerleyen dönemde depresyon ve anksiyete gibi psikotik bozukluklar görülebilir.

Asperger Sendromu Ne Eksikliğinde Olur?

Asperger sendromu genetik kökenli olduğu düşünülen bir otizm spektrum bozukluğudur. Asperger sendromuna neden olabilecek bir değer eksikliği henüz tanımlanmamıştır. Hastalıkların tedavisinde erken dönemde tanı almak oldukça hastalığı erken dönemde kontrol altına alabilmek için oldukça önemli bir etkendir. Asperger sendromu günlük yaşamı birçok alanda etkileyen bir hastalıktır. Erken dönemde tanı alan asperger sendromu hastalığın belirtilerinin erken dönemde tanımlanmasına ve kontrol altına alınmasına olanak sağlar. Siz de asperger sendromu hakkında detaylı bilgi sahibi olmak istiyorsanız bir sağlık kuruluşuna başvurabilirsiniz. Liv Hospital’da bu tür hastalıklar hakkında bilgilendirme hizmeti verilmektedir.