Kaygı

Kaygı duygusu bazen aşırı sürekli ve kontrol edilemeyen bir hale gelebilir. Bu durumda kaygı bozukluğu adı verilen bir ruhsal sağlık sorunu söz konusudur. Kaygı bozukluğu olan kişiler günlük yaşamlarını olumsuz etkileyen yoğun endişe ve korku hissedebilir. Kaygı bozukluğu tedavi edilmediği takdirde giderek kötüleşebilir.

Kaygı Bozukluğu Türleri

Kaygı bozukluğu birçok farklı türde oluşum gösterebilir. Bunlardan bazıları şu şekildedir:

• Panik bozukluk: Panik atak, eklenmedik zamanlarda ortaya çıkarak yoğun kaygı ve korku duygularının yaşanmasına neden olan bir durumdur. Panik atak sırasında kişi ölüm korkusu, nefes darlığı, göğüs ağrısı veya çarpıntı gibi belirtiler yaşayabilir.
• Fobi: Belirli bir nesne, durum veya aktiviteden aşırı derecede korkma durumudur. Örneğin yükseklik, uçak, kan, iğne, hayvan gibi fobiler olabilir.
• Sosyal Kaygı Bozukluğu: Sosyal durumlarda başkaları tarafından yargılanma veya eleştirilme korkusudur. Örneğin topluluk önünde konuşma, yemek yeme, tanışma gibi durumlarda kaygı yaşanabilir.
• Obsesif Kompulsif Bozukluk: Mantıksız ve istenmeyen düşüncelerin (obsesyon) tekrar tekrar zihne gelmesi ve bu düşüncelerden kurtulmak için belirli davranışları (kompulsiyon) yapma zorunluluğu hissetme durumudur. Mikrop kapma korkusu nedeniyle elleri sürekli yıkama, bir şeyin kötü olacağına dair düşünce nedeniyle kapıyı defalarca kontrol etme gibi durumlar bu duruma örnek olabilir.
• Ayrılma Kaygısı Bozukluğu: Bu durum evden veya sevdiklerinden ayrılma korkusudur. Ayrılma kaygısı bozukluğu genellikle çocukluk döneminde görülür. Bununla birlikte yetişkinlerde de oluşum gösterebilir.
• Hastalık Kaygısı Bozukluğu: Hastalık kaygısı bozukluğu, sağlık durumuyla ilgili aşırı kaygı duyma durumudur. Bu durum hipokondriyazis olarak da bilinir.

Kaygı Bozukluğu Belirtileri

Kaygı bozukluğu sonucunda vücutta farklı belirtiler ortaya çıkabilir. Kaygı bozukluğu belirtileri arasında şunlar yer almaktadır:

• Sinirli, huzursuz veya gergin hissetme,
• Herhangi bir tehlikeye karşı panik veya felaket duygusu hissetme,
• Kalp atış hızının artması,
• Hızlı nefes alma (hiperventilasyon),
• Terleme,
• Titreme,
• Zayıf veya yorgun hissetme,
• Odaklanma sorunu veya endişelendiği şey dışında bir şey düşünememe,
• Uyku problemleri,
• Sindirim sistemi sorunları,
• Endişeyi kontrol etmede zorluk,
• Kaygıyı tetikleyen şeylerden kaçınma isteği.

Kaygı Bozukluğu Nedenleri

Kaygı bozukluğu nedenleri henüz tam olarak bilinmemektedir. Genetik, biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörler kaygı bozukluğu oluşmasına neden olabilir. Bazı tıbbi durumlar, ilaçlar veya madde kullanımı da kaygı belirtilerine neden olabilir. Bununla birlikte bazı durumlar kaygı bozukluğu için risk oluşturabilir. Bunlar şu durumlardan bazıları şu şekildedir:

• Ailede kaygı bozukluğu veya diğer ruhsal sağlık sorunları bulunması,
• Stresli veya travmatik yaşam olayları yaşamış olması,
• Mükemmeliyetçi, hassas veya kırılganlık gibi kişilik özellikleri,
• Kronik veya ciddi bir fiziksel hastalığın bulunması,
• Alkol, sigara veya uyuşturucu gibi maddelerin kullanılması.

Sıkça Sorulan Sorular

Kaygı bozukluğu ile ilgili merak edilen durumlar arasında en çok tedavi yer almaktadır.

Kaygı Bozukluğu Tanısı Nasıl Konulur?

Kaygı bozukluğu tanısı koymak için bir ruh sağlığı uzmanı ile görüşmek gerekir. Ruh sağlığı uzmanı ilk olarak kişinin belirtilerini, tıbbi geçmişini ve yaşam koşullarını değerlendirebilir. Ayrıca kaygı bozukluğunun türünü belirlemek için bazı testler uygulanabilir. Kaygı bozukluğu testi, kaygı bozukluğu olup olmadığınızı veya kaygı bozukluğunun türünü belirlemek için kullanılan bir testtir. Bu test, kaygıyla ilgili sorulara cevap vermenizi veya kaygıyla ilgili ifadeleri değerlendirmenizi içerir. Uygulanan test kaygının şiddetini, sıklığını ve etkisini ölçmeye yardımcı olabilir. Ayrıca kaygının nedenlerini, tetikleyicilerini ve baş etme yollarını da ortaya çıkarabilir.

Kaygı Bozukluğu Tedavisi Nasıl Olur?

Kaygı bozukluğu tedavisi, kişinin durumuna ve ihtiyaçlarına göre değişiklik gösterebilir. Uygulanacak olan tedavi  genellikle ilaç, psikoterapi veya her ikisinin bir kombinasyonunu içerebilir. Kaygı bozukluğu tedavisinde kullanılan yöntemlerden bazıları şu şekildedir:

• İlaç: Kaygı bozukluğu olan kişilere kaygıyı azaltmak, ruh halini iyileştirmek ve panik atakları önlemek için bazı ilaçlar reçete edilebilir. Bu ilaçlar antidepresanlar, anksiyolitikler, beta blokerler veya antikonvülzanlar olabilir. İlaçların etkisi kişiden kişiye değişebilir ve bazı yan etkileri olabilir. Bu nedenle ilaç kullanımının doktor gözetiminde olması oldukça önemlidir.
• Psikoterapi: Kaygı bozukluğu olan kişilere, kaygıyla baş etmek için beceriler kazandırmayı amaçlayan konuşma terapisi uygulanabilir. Bu terapi bilişsel davranışçı terapi, davranışçı terapi, psikodinamik terapi veya grup terapisi olabilir. Terapi süresi ve sıklığı, kişinin durumuna ve hedeflerine göre belirlenir.

Kaygı Bozukluğu Tedavisinde Doğal Yöntemler Nelerdir?

Kaygı bozukluğu tedavisine ek olarak kişinin kendi kendine yapabileceği bazı doğal yöntemler de uygulanabilir. Bunlardan bazıları şu şekildedir:

• Egzersiz Yapmak: Düzenli fiziksel aktivite kaygıyı azaltmak, stresi yönetmek ve ruh halini iyileştirmek için etkili bir yöntemdir. Egzersiz yapmak vücudun endorfin adı verilen doğal ağrı kesici ve mutluluk verici kimyasalları salgılamasını sağlar. Ayrıca kan dolaşımını artırır, kas gerginliğini azaltır ve uyku kalitesini iyileştirir.
• Sağlıklı Beslenmek: Kaygı bozukluğu olan kişiler için beslenme oldukça önemlidir. Bazı yiyecek ve içecekler kaygı belirtilerini tetikleyebilir veya artırabilir. Örneğin kafein, alkol, şeker, işlenmiş gıdalar, baharatlı gıdalar, asitli gıdalar kaygıyı artırabilir. Bu besinler yerine kaygıyı azaltmaya yardımcı olabilecek yiyecek ve içecekler tercih edilmelidir. Örneğin su, bitki çayları, süt, meyve, sebze, tam tahıllar, kuruyemiş, balık, yumurta, yoğurt, kefir gibi gıdalar kaygıyı azaltabilir.
• Rahatlama Teknikleri Uygulamak: Kaygı bozukluğu olan kişiler rahatlamak için bazı teknikler uygulayabilir. Rahatlama teknikleri nefes egzersizleri, meditasyon, yoga, masaj, aromaterapi, akupunktur, progresif kas gevşetme, rehberli imgeleme gibi yöntemler olabilir. Bu teknikler kaygıyı azaltmak, zihni sakinleştirmek ve vücudu gevşetmek için etkilidir.
• Sosyal Destek Almak: Kaygı bozukluğu olan kişiler yalnız hissetmemek ve duygularını paylaşmak için aile, arkadaş, meslektaş veya diğer güvenilir kişilerden sosyal destek alabilir. Ayrıca kaygı bozukluğu olan diğer kişilerle iletişim kurmak, deneyimleri ve baş etme yollarını paylaşmak için destek gruplarına katılmak da faydalı olabilir.
• Pozitif Düşünmek: Kaygı bozukluğuna sahip olan bireyler genellikle olumsuz, felaketçi veya irrasyonel düşüncelere sahip olabilir. Bu düşünceler kaygıyı artırabilir ve gerçeklikten uzaklaştırabilir. Bu nedenle kaygı bozukluğu olan kişiler, düşüncelerini fark etmeli ve bunları daha gerçekçi, mantıklı ve olumlu düşüncelerle değiştirmeye çalışmalıdır.
• Hobiler Edinmek: Kaygı bozukluğu olan bireylerde zihinlerini meşgul etmek, keyif almak ve kendilerini ifade etmek için farklı hobiler edinmek kaygıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. Bunlar resim yapmak, müzik dinlemek, kitap okumak, bahçe işleri yapmak, spor yapmak, yemek yapmak, el işleri yapmak gibi aktiviteler olabilir. Hobiler kaygıyı azaltmak, stresi atmak ve özgüveni artırmak için etkili bir yöntemdir.

Kaygı bozukluğu kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyen, aşırı endişe, korku veya panik duyguları yaşamasına neden olan yaygın bir ruh sağlığı sorunudur. Kaygı bozukluğu olan kişiler, belirli durumlardan veya nesnelerden kaçınma, sosyal izolasyon, fiziksel belirtiler (terleme, kalp çarpıntısı, nefes darlığı gibi) veya obsesif-kompulsif davranışlar gibi çeşitli belirtiler gösterebilirler.