Baş Boyun Tümörü (Kanseri)

Baş ve boyun kanseri kafa, yüz ve boyun bölgesinde anormal hücre çoğalması ile karakterize olan bir kanser türüdür. “Baş-boyun kanserinde en dikkat çekici belirtiler neler?”, “Ensede tümör belirtileri nelerdir?”, “Baş-boyun tümörü tedavisi nasıl yapılır?”, “Baş ve boyun kanseri ölümcülmüdür?” gibi konu hakkındaki soruların cevapları ve daha detaylı bilgi yazının devamında yer almaktadır.

Baş ve Boyun Tümörü (Kanseri) Nedir?

Kanser günümüzde çevresel faktörlerin de etkisiyle her geçen gün yaygınlaşan önemli bir toplum sağlığı sorunudur. Baş ve boyun bölgesi de dahil olmak üzere vücudun herhangi bir bölgesinde bulunan hücrelerin kontrolsüz biçimde çoğalması kanserin en önemli nedenidir. 

Günümüzde baş ve boyun kanserleri en sık görülen kanser çeşitleri arasında 8. sırada yer alır. Baş ve boyun kanserleri genellikle ağız içi, boğaz, gırtlak gibi mukozal yüzeylerde bulunan skuamöz hücrelerde başlar. Skuamöz hücrelerde (yüzey hücreleri) başlayan kanserlere baş ve boyun skuamöz hücreli karsinomları da denir. Baş ve boyun kanserleri tükürük bezlerinde, sinüslerde, baş ve boyun bölgesindeki kaslarda veya sinirlerde de ortaya çıkabilir.

Baş ve Boyun Tümörü (Kanseri) Neden Olur?

Baş ve boyun kanserlerinde alkol, tütün ve tütün mamülleri kullanımı (pasif içicilik dahil olmak üzere) en önemli risk faktörleri arasında yer alır. Araştırmalara göre hem tütün hem de alkol kullanan kişilerde yalnızca tütün veya alkol kullananlara kıyasla baş ve boyun tümörü görülme riski daha yüksektir. Ağız ve gırtlak kanserlerinin büyük çoğunluğu tütün ve alkol kullanımından kaynaklanmaktadır. 
Ek olarak rahim ağzı kanserinin en önemli risk faktörlerinden bir tanesi olan human papilloma virüsünün (HPV) de baş ve boyun kanserlerine neden olabileceği bilinmektedir. Bilimsel çalışmalara göre ağız kanserlerinin yaklaşık üçte birinin nedeni kronik HPV enfeksiyonudur . Bunların yanı sıra baş ve boyun kanserlerinin bilinen diğer nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Mesleki maruziyet: Ahşap tozu, asbest ve/veya pestisit gibi maddelerle yakın temas halinde olmayı gerektiren işlerde çalışan kişilerde baş-boyun kanseri görülme riski daha yüksektir.
• Radyasyon maruziyeti: Baş ve boyun bölgesinin radyasyona maruz kalması kanser riskini artırabilir.
• Epstein-Barr virüsü enfeksiyonu: Epstein-Barr virüsü enfeksiyonu (öpücük hastalığı) özellikle tükürük bezi kanseri için risk faktörleri arasındadır.

Yukarıda sayılanlara ek olarak diğer kanser çeşitlerinde olduğu gibi baş ve boyun kanserinde de genetik faktörler rol oynayabilir. Ayrıca bazı çalışmalar reflü hastalarında mide asidinin geriye kaçmasına bağlı olarak baş ve boyun kanserine yakalanma riskinin daha yüksek olduğunu göstermektedir.

Baş Boyun Tümörü (Kanseri) Nasıl Oluşur?

Sigara ve alkol kullanımı, genetik yatkınlık, radyasyon maruziyeti gibi sebeplerle baş ve boyunda bulunan hücreler zarar görebilir, buna bağlı olarak hücrelerde anormallikler ortaya çıkabilir. Normal şartlarda vücutta bulunan hücrelerin büyüme ve bölünme süreçleri bir denge içerisinde gerçekleşir. Bazı durumlarda çeşitli faktörlerin etkisiyle bu denge bozularak hücreler kontrolsüz biçimde büyümeye başlayabilir. Baş ve boyun tümörleri veya kanserleri, baş ve boyun bölgesindeki hücrelerin anormal biçimde büyümesi ve çoğalması sonucunda oluşur. 

Baş Boyun Tümörü (Kanseri) Belirtileri Nelerdir? 

Başta ve boyunda tümör belirtileri başlangıçta çoğu zaman grip nezle gibi üst solunum yolu hastalıklarının belirtileri ile benzerlik gösterir. Bu nedenle erken dönemde baş ve boyun kanseri belirtileri her zaman kolay fark edilemeyebilir. Geçmeyen boğaz ağrısı baş ve boyun kanserinin ilk akla gelen belirtilerinden bir tanesidir. Bununla birlikte bulunduğu bölgeye göre de baş boyun tümörü belirtileri değişiklik gösterebilir. Ensede kitle belirtileri genellikle baş ağrısı, kulak ağrısı ve çınlaması gibi şikâyetlerle kendisini gösterirken gırtlak kanserinde yutma güçlüğü gibi semptomlara daha sık rastlanır. Bunların yanı sıra başta ve boyunda tümör semptomları şu şekilde sıralanabilir (4):

• Geçmeyen veya tekrarlayan boğaz ağrısı,
• Tekrarlayan baş ağrısı,
• Ses kısıklığı veya seste değişiklik,
• Çiğneme veya yutkunma sırasında ağrı,
• Üst dişlerde ağrı,
• Yüzde his kaybı ve/veya yüze yayılan ağrı,
• Geçmeyen boyun ağrısı,
• Nefes almakta veya konuşmakta zorluk,
• Boğazda, ağızda, boyunda veya ensede kitle,
• Tekrarlayan kulak ağrısı veya kulak enfeksiyonu,
• Burun kanaması, 
• Kanlı tükürük veya balgam,
• İyileşmeyen ağız veya dil yarası,
• Antibiyotiklere cevap vermeyen sinüs enfeksiyonu,
• Diş etinde, dilde, ağız içinde ortaya çıkan beyaz veya kırmızı leke,
• Çene, boyun veya yüzün bir tarafında şişkinlik, 
• Göz çevresinde şişkinlik, çift görme gibi görme bozuklukları,
• Geçmeyen burun tıkanıklığı

Yukarıda sayılan semptomlardan bazılar beyin tümörü veya yemek borusu kanseri gibi kanserlerde de görülebilen belirtilerdir. Ancak bu kanser türlerinin tedavisinde kullanılan yöntemler baş-boyun kanseri tedavisinden farklı olduğu için beyin kanseri veya yemek borusu kanseri baş ve boyun kanserlerinden farklı olarak değerlendirilir.

Baş Boyun Tümörü (Kanseri) Hangi Bölgelerde Bulunur?

Baş ve boyun tümörleri ortaya çıktığı bölgeye göre farklı sınıflara ayrılır. Başlıca baş ve boyun kanserleri aşağıdaki gibi sıralanabilir (3):

• Bademcik kanseri gibi boğazın orta kısmında görülen orofaringeal kanser,
• Boğazınızın alt kısmında (hipofarenks) oluşan hipofarengeal kanser,
• Ses tellerini de içine alan gırtlak (larenks) kanseri,
• Boğazın üst kısmında (nazofarenks) oluşan nazofaringeal kanser,
• Tükürük bezi kanseri,
• Burun içindeki boş alanda (burun boşluğu) veya burun çevresindeki kemiklerdeki boşluklarda oluşan kanser

Yukarıda sayılanların yanı sıra baş ve boyun kanserleri bazen boynun üst kısmındaki lenf bezlerine de yayılabilir. Baş ve boyun tümörü çeşitleri aşağıda detaylı olarak ele alınmıştır.

Ağız Boşluğu Kanseri

Ağız boşluğu kanseri özellikle gelişmekte olan ülkelerde sık rastlanan bir kanser türüdür. Ağız boşluğu kanserinin en yaygın görülen tipi genellikle tütün ürünleri ve alkol kullanımı ile de yakından ilişkili olan skuamöz hücreli karsinomdur. Ek olarak human papilloma virüsü (HPV) de ağız boşluğu kanserinin önemli nedenlerinden bir tanesidir (5, 6). 

Nazofarenks (Üst Yutak) Kanseri 

Nazofarenks yani üst yutak kanseri burun arkası ve boğazın üst kısmında ortaya çıkan bir kanser türüdür. Üst yutak kanseri belirtileri arasında boyunda lenf bezi şişmesi, kanlı tükürük, burun kanaması, burun tıkanıklığı, kulaklarda çınlama, işitme kaybı, kulak enfeksiyonu, boğaz ağrısı ve baş ağrısı gibi şikâyetler sayılabilir (7).

Larenks (Gırtlak) Kanseri 

Larenks kanseri solunum, konuşma ve yutma işlevlerinde önemli rol oynayan larenkste yani gırtlakta ortaya çıkan bir kanser türüdür. Larenks kanserinin belirtileri soğuk algınlığı gibi üst solunum yolu hastalıklarının belirtileri ile benzerlik gösterebildiği için hastalığın erken dönemde teşhis edilmesi zor olabilir. Bu nedenle geçmeyen boğaz ağrısı gibi belirtilerin olması halinde en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması önemlidir .

Paranazal Sinüsler ve Burun Boşluğu Kanseri

Paranazal sinüsler ve burun boşluğu kanseri burun boşluğunu ve sinüsleri etkileyen, nadir rastlanan kanser türlerinden bir tanesidir. En sık görülen belirtileri arasında tek taraflı geçmeyen burun tıkanıklığı, koku alma duyusunda azalma, burun akıntısı ve kanaması sayılabilir. Kanserin ileri evrelerinde yüzde özellikle üst yanakta geçmeyen ağrı veya uyuşma, lenf bezlerinde şişme, kısmi görme kaybı veya çift görme, kulakta ağrı, yüzde, burunda veya ağzın üst kısmında sürekli bir şişlik veya kitle gibi semptomlar ortaya çıkabilir. Paranazal sinüs ve burun boşluğu kanseri nadir görülen bir kanser türü olduğundan belirtiler fark edildiğinde bir sağlık kuruluşuna başvurmak ve gerekli kontrolleri yaptırmak kanserin tedavisinde önemli rol oynar .

Tükürük Bezi Kanseri

Baş ve boyun bölgesinde bulunan tükürük bezleri ağzın nem dengesinin korunmasından sindirime yardımcı olmaya kadar pek çok önemli görevi olan tükürüğü salgılayan salgı bezleridir. Tükürük bezlerinde görülen tümörlerin büyük çoğunluğu iyi huylu tümörlerdir. Bununla birlikte baş ve boyun kanserlerinin yaklaşık %3-5’ini tükürük bezi kanserleri oluşturur. Tükürük bezi kanserinin en önemli belirtilerinden bir tanesi ağzın içerisinde yer alan kitledir. Bu kitle çoğu zaman ağrısızdır. Ek olarak çene ve ağızda uyuşma, yemek yerken zorlanma, yutkunma güçlüğü gibi semptomlar da tükürük bezi kanseri belirtileri arasında sayılabilir (10, 11).

Baş Boyun Tümörü (Kanseri) Ameliyatı Nasıl Olur?

Baş boyun tümörü tedavisinde kemoterapi, radyoterapi gibi tedavi yöntemlerinin yanı sıra cerrahi yöntemlerden de sıklıkla faydalanılır. Ancak tedavide tümörün konumu cerrahi yöntemlerin kullanılmasını zorlaştırabilir. Günümüzde minimal invaziv (en az kesi kullanılarak yapılan) operasyonların yaygınlaşması sayesinde baş boyun kanserlerinin de tedavisi tümörün çevresindeki sağlıklı dokuları maksimum düzeyde koruyarak yapılabilmektedir.

Rizotomi Ameliyatı Hakkında Bilgiler

Rizotomi ağrı tedavisinde kullanılan yöntemlerden bir tanesidir. Rizotomi yönteminde kesme veya radyofrekans gibi tekniklerle sinirler etkisiz hale getirilir. Günümüzde daha az invaziv tedavi yöntemlerinin ortaya çıkması nedeniyle non-malign (kanser kaynaklı olmayan) ağrı tedavisinde cerrahi rizotomi nadiren kullanılır. Bununla birlikte baş ve boyun tümörlerinden kaynaklanan ağrılar başta olmak üzere uzman doktorlar ihtiyaç olması halinde rizotomi tekniğinden faydalanmaktadır.

Baş Boyun Tümörü (Kanseri) Ameliyatı Riskleri Nelerdir?

Her cerrahi operasyon sonrasında olduğu gibi baş boyun tümörü ameliyatı sonrasında da bazı komplikasyonların görülme riski vardır. Bunların başında kanama, enfeksiyon ve yara izi ilk sırada yer alır. Bunların yanı sıra nadiren baş boyun ameliyatı sonrasında sinirler zarar görebilir ve hastalarda felç gelişebilir. Ayrıca ses değişikliği, seste kısıklık semptomlara da gibi rastlanabilir .

Baş Boyun Tümörü (Kanseri) Hakkında Sık Sorulan Sorular

Baş boyun kanseri dünya genelinde tütün ve tütün mamullerinin kullanımının artması ile birlikte en yaygın görülen kanser türleri arasına girmiştir. Baş ve boyun kanseri hakkında sıklıkla merak edilen sorulardan bazıları aşağıda detaylandırılmıştır.

Baş Boyun Kanseri Nasıl Anlaşılır?

Baş boyun kanseri belirtileri çoğu zaman üst solunum yolu hastalıklarının belirtileri ile benzerlik gösterir. Geçmeyen boğaz ağrısı ve baş ağrısı gibi semptomlar baş boyun kanserinin önemli belirtileri arasında sayılabilir.

Hangi Tümörler Boyun Ağrısı Yapar?

Ağız boşluğu, yutak, gırtlak, ses telleri ve boyunda görülen tümörler başta olmak üzere baş ve boyun bölgesinde yer alan tümörler boyun ağrısı yapabilir.

Boyundaki Her Kitle Kanser Midir?

Boyunda görülen kitlelerden bazıları iyi huyludur. Bir başka ifadeyle boyunda görülen her kitle kanser değildir. Ancak kitlenin kanser olup olmadığını anlayabilmek için detaylı inceleme yapılması gerekir. 

Baş Boyun Kanseri İyileşir Mi?

Pek çok kanser çeşidinde olduğu gibi baş boyun kanserinde de erken tanı önemlidir. Baş boyun kanserinde erken tanı kanserin tedavi şansını önemli ölçüde artırır.

En Sık Görülen Baş Boyun Kanseri Nedir?

Ağız boşluğu kanseri baş boyun kanserleri arasında en sık karşılaşılan kanser türüdür.

Baş ve boyun kanserleri özellikle gelişmekte olan ülkelerde sık rastlanan kanserlerdir. Belirtilerinin soğuk algınlığı veya grip gibi hastalıklarla benzerlik göstermesi hastalığın geç dönemde fark edilmesine ve tedavinin başarı şansının azalmasına neden olabilir. Bu nedenle geçmeyen boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı veya baş ağrısı gibi baş boyun kanseri belirtileri yaşamanız halinde en yakın sağlık kuruluşuna başvurmayı ihmal etmeyin. Liv Hospital’da baş boyun tümörü tanı ve tedavisi alanında uzman hekimler tarafından gerçekleştirilmektedir.