Kalça Protezi

Son Güncelleme Tarihi 25.07.2025 09:06:30

Kalça protezi, ağrılı ve hasar görmüş kalça ekleminin yapay bir eklemle değiştirildiği cerrahi bir işlemdir. Genellikle osteoartrit, romatoid artrit veya kalça kırıkları gibi durumlar nedeniyle günlük yaşam kalitesi ciddi şekilde etkilenen hastalara uygulanır.

Kalça Protezi Nedir?

Kalça protezi nedir sorusunun cevabı, hasarlı kalça ekleminin yapay parçalarla değiştirilerek ağrının giderilmesi ve hareket kabiliyetinin artırılmasıdır. Kalça ekleminde kireçlenme (osteoartrit), kırıklar, romatizmal hastalıklar veya avasküler nekroz gibi nedenlerle ciddi hasar oluştuğunda, ağrıyı azaltmak, hareket kabiliyetini geri kazandırmak ve yaşam kalitesini artırmak amacıyla total kalça protezi (TKP) ameliyatı uygulanır.

Ameliyat sırasında femur başı çıkarılır, yerine metal veya seramikten bir baş yerleştirilir. Aynı şekilde, leğen kemiğindeki eklem yüzeyi de uygun materyalle kaplanır. İleri yaşta osteoporoz nedeniyle gelişen kalça kırıkları, sıklıkla kalça protezi gerektirebilir.

Kalça Eklem Anatomisi

Kalça eklemi, insan vücudundaki en büyük ve en güçlü eklemlerden biridir. Top ve yuva (ball-and-socket) tipi bir eklem yapısına sahiptir:

• Femur başı (uyluk kemiği başı): Kalça ekleminin top kısmını oluşturur.
• Asetabulum: Leğen kemiğinde yer alan yuvarlak çukurdur ve femur başını içine alarak eklemleşir.
• Eklem yüzeyleri: Kaygan bir kıkırdak dokuyla kaplıdır, böylece sürtünme en aza iner.
• Eklem kapsülü ve bağlar: Eklem stabilitesini sağlar.
• Kaslar: Gluteal kaslar, iliopsoas ve uyluk kasları eklemin hareketini kontrol eder.

Kalça Protezi Çeşitleri

Kalça protezleri, hem kullanılan malzeme türüne hem de uygulama tekniğine göre sınıflandırılabilir. Bazı kalça protezi çeşitleri şunlardır:

1. Total Kalça Protezi (TKP): Hem asetabulum (yuva) hem femur başı (top) yapay parçalarla değiştirilir. En yaygın kullanılan protez türüdür.
2. Parsiyel Kalça Protezi (Yarım Protez): Sadece femur başı değiştirilir. Genellikle yaşlı hastalarda, özellikle kalça kırığı sonrası uygulanır.
3. Yüzey Kaplama (Resurfacing) Protezi: Femur başı tamamen çıkarılmaz, onun yerine metal bir kaplama yapılır. Genç ve kemik yapısı sağlam hastalarda tercih edilebilir.
4. Sementli ve Sementsiz Protez: Sementli, kemik çimentosu kullanılarak protez sabitlenir. Özellikle ileri yaşta ve kemik kalitesi zayıf olan hastalarda kullanılır. Sementsiz, protezin yüzeyi kemikle bütünleşmeye uygun yapıda olup çimento kullanılmaz. Genç ve aktif hastalarda daha yaygındır.
5. Revizyon Kalça Protezi: Önceki kalça protezinin gevşemesi, enfeksiyon veya aşınma gibi durumlarda mevcut protezin değiştirilmesi işlemidir.

Kalça Protezi Ameliyatı Kimler İçin Uygundur?

Kalça protezi ameliyatı kimler için uygun sorusu, genellikle ileri derecede eklem kireçlenmesi yaşayan ve günlük yaşamı etkilenmiş hastalar üzerinden yanıtlanır. Zira kalça protezi ameliyatı, kalça ekleminde ileri düzeyde hasar bulunan ve günlük yaşam aktivitelerini ağrısız sürdüremeyen hastalar için uygun bir tedavi seçeneğidir. Ameliyat kararı, sadece radyolojik bulgulara değil, hastanın yaşam kalitesine olan etkisine göre verilir.

• İleri Derecede Kalça Kireçlenmesi (Osteoartrit): Eklem kıkırdağının zamanla aşınması sonucu oluşan bu durumda, yürüme, merdiven çıkma gibi günlük aktivitelerde ciddi ağrı ve hareket kısıtlılığı gelişir.
• Romatizmal Hastalıklar (Örneğin Romatoid Artrit): Eklemde kronik iltihaplanma ve deformiteye yol açan hastalıklar, protez ihtiyacını doğurabilir.
• Femur Başında Aseptik Nekroz (Avasküler Nekroz): Femur başına giden kan akışının bozulması sonucu kemik dokusu canlılığını kaybeder ve çökme meydana gelir.
• Kalça Kırıkları: Özellikle yaşlı bireylerde, uyluk kemiği boynunda oluşan kırıklar sonrası protez gerekebilir. Bu durumda genellikle parsiyel veya total kalça protezi tercih edilir.
• Doğumsal veya Gelişimsel Kalça Sorunları: Kalça displazisi gibi durumlarda erken yaşta eklem hasarı oluşabilir ve protez ameliyatı gerekebilir.
• Diğer Cerrahi veya Konservatif Yöntemlere Yanıt Alınamaması: Ağrı kesiciler, fizik tedavi, enjeksiyon gibi yöntemler etkisiz kaldığında kalıcı çözüm olarak kalça protezi düşünülebilir.

Ameliyat Gerektiren Başlıca Durumlar

Kalça protezi, hasar görmüş kalça eklemi yüzeylerinin yapay malzemelerle değiştirildiği cerrahi bir operasyondur. Bu ameliyat, genellikle şiddetli ağrı ve hareket kısıtlılığı yaşayan hastalarda yaşam kalitesini artırmak amacıyla uygulanır. 

Osteoartrit

Osteoartrit, eklemlerdeki kıkırdağın zamanla aşınması sonucu ortaya çıkan yaygın bir dejeneratif eklem hastalığıdır. Genellikle yaşlanma, genetik faktörler, obezite ve eklem travmaları gibi nedenlere bağlı olarak gelişir. İlerlemiş vakalarda eklem ağrısı, sertlik, hareket kısıtlılığı ve fonksiyon kaybı yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.

Konservatif tedaviler (ilaçlar, fizik tedavi, egzersiz) yetersiz kaldığında veya hastalık ileri düzeye ulaştığında cerrahi müdahale gerekli hale gelebilir. Cerrahi seçenekler arasında artroskopi (eklem içine kamera ile girilerek hasarlı dokuların temizlenmesi), osteotomi (kemik kesilerek eklem hizalamasının düzeltilmesi) ve en sık olarak total eklem protezi (hasarlı eklem yüzeylerinin çıkarılıp yapay protezlerle değiştirilmesi) bulunmaktadır.

Romatoid Artrit

Romatoid artrit, bağışıklık sisteminin kendi eklem dokularına saldırması sonucu oluşan kronik, otoimmün bir inflamatuar hastalıktır. Genellikle simetrik olarak vücudun her iki tarafındaki eklemleri etkiler ve eklem iltihabı, ağrı, şişlik, sertlik ve zamanla eklem deformitelerine yol açabilir.

İlaç tedavileri (hastalık modifiye edici antiromatizmal ilaçlar - DMARD'lar, biyolojik ajanlar) hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve semptomları kontrol altına almak için kullanılır. Ancak, ciddi eklem hasarı ve fonksiyon kaybı geliştiğinde cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi seçenekler arasında sinovektomi (iltihaplı eklem zarının çıkarılması), tendon onarımı, eklem füzyonu (artrodez - eklemin dondurulması) ve total eklem protezi yer almaktadır.

Kalça Kırıkları

Kalça kırıkları, genellikle yaşlılarda düşmeler sonucunda ortaya çıkan ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen travmatik yaralanmalardır. Gençlerde ise yüksek enerjili travmalar (trafik kazaları, spor yaralanmaları) sonucunda görülebilir. Kalça kırıkları, kırığın yerine ve tipine göre farklı cerrahi yaklaşımlar gerektirir. Tedavi genellikle cerrahidir çünkü kırığın iyileşmesi ve hastanın eski hareketliliğine kavuşması için stabilizasyon şarttır.

Cerrahi seçenekler arasında vida ve plaklarla tespit (osteosentez - kırık parçalarını bir arada tutmak için), intramedüller çivileme (uzun kemiklerin içine çivi yerleştirme) ve kalça protezi ameliyatı (kırık parçaların çıkarılıp yapay eklemle değiştirilmesi) bulunur. Özellikle yaşlı hastalarda, kemik kalitesi düşük olduğunda veya kırık eklem yüzeyini de etkilediğinde protez ameliyatı daha sık tercih edilir.

Diğer Kalça Problemleri

Kalça ağrısı tedavisi, altta yatan nedene bağlı olarak ilaç, fizik tedavi, enjeksiyon veya cerrahi yöntemlerle planlanır. Kalça eklemi, çeşitli durumlar nedeniyle cerrahi müdahale gerektirebilir. Bu durumlar arasında şunlar yer alır:

1. Aseptik Nekroz (Avasküler Nekroz): Kalça eklemindeki kemik dokusuna kan akışının bozulması sonucu kemik hücrelerinin ölmesidir. İlerlemiş vakalarda kemik çökmesi ve eklem yüzeyinde hasar meydana gelir. Tedavide kemik greftleri, osteotomiler veya en sık olarak total kalça protezi kullanılır.
2. Femoroasetabular Sıkışma (FAI): Kalça eklemindeki kemik yapılarının anormal şekli nedeniyle kalça hareketleri sırasında sıkışma ve hasara yol açmasıdır. Bu durum, zamanla kıkırdak hasarına ve osteoartrite neden olabilir. Tedavisinde artroskopik cerrahi ile kemik çıkıntılarının düzeltilmesi (tıraşlanması) sıkça uygulanır.
3. Kalça Çıkığı: Kalça ekleminin yuvasından çıkması durumudur. Travmatik çıkıklar acil redüksiyon (yerine oturtma) gerektirir. Tekrarlayan çıkıklar veya gelişimsel kalça çıkığı gibi kronik durumlar cerrahi stabilizasyon gerektirebilir.
4. Labrum Yırtıkları: Kalça eklemindeki kıkırdak halkası (labrum) yırtıkları, ağrı ve eklemde takılma hissine neden olabilir. Genellikle artroskopik cerrahi ile yırtığın onarımı veya debridmanı (temizlenmesi) yapılır.
5. Gelişimsel Kalça Displazisi (GKD): Bebeklik veya çocukluk döneminde kalça ekleminin düzgün gelişmemesidir. Erken teşhis ve tedavi önemlidir. İleri yaşlarda tanı konulduğunda veya konservatif tedaviler başarısız olduğunda osteotomi veya total kalça protezi gibi cerrahi girişimler gerekebilir.
6. Kalça Tümörleri: İyi huylu veya kötü huylu kemik veya yumuşak doku tümörleri kalça bölgesinde ortaya çıkabilir. Tümörün tipine, boyutuna ve yayılımına bağlı olarak cerrahi rezeksiyon (çıkarılması) ve rekonstrüksiyon (yeniden yapılandırma) gerekebilir.

Kalça Protezi Ameliyatı Öncesi Hazırlık Süreci

Kalça protezi ameliyatı, kapsamlı bir hazırlık süreci gerektirir. Kalça protezi ameliyatı öncesi hazırlık süreci, ameliyatın başarısını artırmak ve olası komplikasyonları en aza indirmek için hayati önem taşır.

Tanı ve Değerlendirme

Kalça protezi ameliyatına karar verilmeden önce hastanın detaylı tıbbi değerlendirmesi yapılır. Bu süreçte;

• Hastanın şikayetleri ve tıbbi geçmişi dikkatlice alınır.
• Fizik muayenede kalça ekleminin hareket açıklığı, ağrı durumu ve fonksiyonel kapasitesi değerlendirilir.
• Radyolojik incelemeler (direkt kalça grafileri, gerekirse MR veya BT) ile eklem hasarının derecesi ve yapısı incelenir.
• Genel sağlık durumu değerlendirilir; kan testleri, EKG, akciğer grafisi gibi preoperatif tetkikler yapılır.
• Gerekli durumlarda kardiyoloji, dahiliye gibi branşlardan konsültasyon alınarak ameliyat için uygunluk belirlenir.

Ameliyat Öncesi

• Ameliyat süreci, riskler ve beklentiler hasta ile detaylı şekilde paylaşılır, bilgilendirilmiş onam alınır.
• Enfeksiyon riskini azaltmak için varsa vücutta enfeksiyon odakları araştırılır ve tedavi edilir.
• Ameliyat öncesi gece açlık (nil per os) uygulanır; sıvı ve beslenme düzeni ameliyat planına göre düzenlenir.
• Hastaya ameliyat sonrası iyileşme ve rehabilitasyon süreci hakkında bilgi verilir.
• Ameliyat günü ve öncesinde uygulanacak işlemler hastaya açıklanır, psikolojik destek sağlanabilir.

İlaç Kullanımı

• Kan sulandırıcılar (aspirin, varfarin, rivaroksaban vb.) ameliyat öncesi kesilmelidir; kesim süresi doktor tarafından belirlenir.
• Kronik hastalık ilaçları (hipertansiyon, diyabet, kalp hastalıkları vb.) doktor kontrolünde düzenlenir ve genellikle ameliyat öncesi alınmaya devam edilir.
• Bitkisel destek ürünleri ve kanama riski artıran takviyeler ameliyattan önce bırakılır.
• Ameliyat sırasında enfeksiyon riskini azaltmak için profilaktik antibiyotikler uygulanabilir.

Kalça Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Kalça protezi nasıl yapılır sorusu, cerrahi sırasında hasarlı eklem yüzeylerinin çıkarılıp yerine yapay parçaların yerleştirilmesiyle yanıtlanabilir. Amaç, ağrıyı gidermek ve hastanın hareket kabiliyetini geri kazandırmaktır. Gelişmiş medikal teknolojiler, kalça protezi uygulamalarının başarısını ve hasta memnuniyetini artırmaktadır.

Farklı Cerrahi Yaklaşımlar

Kalça protezi ameliyatı çeşitli cerrahi yaklaşımlar kullanılarak gerçekleştirilebilir. Her yaklaşımın avantaj ve dezavantajları vardır; seçim hasta özelliklerine, cerrahın tecrübesine ve protez tipine bağlıdır:

• Posterior (Arka) Yaklaşım: En yaygın kullanılan yöntemdir. Gluteal kaslar arasından girilerek ekleme ulaşılır. Sinir hasarı riski düşük, eklem görünürlüğü yüksektir.
• Anterolateral (Ön-Yan) Yaklaşım: Kas dokusuna daha az zarar verilir. Özellikle yaşlı hastalarda denge açısından avantajlı olabilir.
• Anterior (Ön) Yaklaşım: Kaslar kesilmeden, aralarından geçilerek yapılan minimal invaziv bir yöntemdir. İyileşme süresi kısa olabilir ancak her hasta için uygun değildir. Minimal invaziv kalça protezi, daha küçük kesilerle yapılan ve iyileşme süresini kısaltan cerrahi bir yöntemdir.

Ortopedi ve travmatoloji uzmanları, kalça protezi ameliyatlarını planlayan ve gerçekleştiren ana branştır.

Ameliyatın Aşamaları

Kalça protezi ameliyatı ne kadar sürer sorusu, genellikle operasyonun karmaşıklığına bağlı olmakla birlikte ortalama 1 ila 2 saat arasında yanıtlanabilir:

1. Cerrahi Kesinin Yapılması: Seçilen cerrahi yaklaşıma göre kalça çevresinde uygun bir cilt kesisi yapılır.
2. Hasarlı Eklem Yüzeylerinin Çıkarılması: Femur başı (uyluk kemiği başı) çıkarılır. Asetabulum (yuva) temizlenerek yeni protez parçalarına hazırlanır.
3. Protez Parçalarının Yerleştirilmesi: Leğen kemiğine asetabular komponent (yuva), uyluk kemiğine ise femoral stem ve baş yerleştirilir. Bu parçalar çimentolu veya çimentosuz olarak sabitlenebilir.
4. Eklem Uyumu ve Stabilitesi Kontrol Edilir: Protez bileşenlerinin uyumu ve hareket açıklığı test edilir.
5. Kesi Kapatılır: Katmanlı olarak kesi kapatılır ve steril pansuman yapılır. Ameliyat sonrası dren yerleştirilebilir.

Robotik ortopedi cerrahisi, kalça protezi ameliyatlarında kesilerin ve implant yerleşiminin milimetrik hassasiyetle yapılmasını sağlar.

Anestezi Yöntemleri

Kalça protezi ameliyatı sırasında aşağıdaki anestezi seçeneklerinden biri tercih edilir:

• Spinal Anestezi (Belden Aşağı Uyuşturma): En sık tercih edilen yöntemdir. Hasta uyanık kalabilir veya hafif sedasyon verilebilir. İyileşme sürecinde daha az mide bulantısı ve daha düşük kanama riski ile ilişkilidir.
• Genel Anestezi: Hasta tamamen uyutulur. Özellikle spinal anestezinin uygun olmadığı durumlarda tercih edilir.
• Epidural veya Kombine Spinal-Epidural Anestezi: Bel bölgesine yapılan anestezinin daha uzun süreli etkisi istenirse kullanılabilir.

Anestezi yöntemi, hastanın sağlık durumu ve tercihi doğrultusunda anestezi uzmanı tarafından belirlenir.

Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci

Kalça protezi iyileşme süreci, hastanın genel sağlık durumuna, ameliyatın karmaşıklığına ve uygulanan rehabilitasyon programına göre değişiklik gösterir. Ancak genel olarak belirli aşamaları içerir.

Hastanede Kalış Süreci

Ameliyattan hemen sonra hasta, genellikle 3 ila 5 gün hastanede kalır. Bu süre zarfında, ağrı kontrolü sağlanır ve enfeksiyon riskini azaltmak için gerekli önlemler alınır. Ameliyat sonrası ilk günlerde, hemşireler ve fizyoterapistler hastanın hareket etmesine yardımcı olur. Genellikle ameliyattan birkaç saat sonra veya ertesi gün, fizyoterapist eşliğinde yatak içinde hafif hareketler ve yatağın kenarına oturma gibi egzersizlere başlanır. Kan pıhtılaşmasını önlemek için kan sulandırıcı ilaçlar verilebilir ve varis çorabı veya pnömatik kompresyon cihazları kullanılabilir. Kalça protezi sonrası yürüme, çoğunlukla ameliyattan sonraki 1-2 gün içinde destekli olarak başlar.

Ağrı Yönetimi

Ameliyat sonrası ağrı, iyileşme sürecinin doğal bir parçasıdır. Ağrı yönetimi, hastanın konforunu sağlamak ve fizik tedaviye katılımını kolaylaştırmak için çok önemlidir. Genellikle ağrı kesiciler (oral veya intravenöz yolla) düzenli olarak verilir. Hastanın ağrı eşiğine ve ihtiyacına göre ilaç dozları ayarlanabilir. Epidural veya sinir blokajı gibi bölgesel anestezi teknikleri de ameliyat sonrası ağrıyı kontrol altına almada etkili olabilir. Ağrının tamamen ortadan kalkması beklenmez, ancak yönetilebilir bir seviyede tutulması hedeflenir.

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon

Fizik tedavi ve rehabilitasyon, kalça protezi ameliyatı sonrası iyileşmenin en kritik aşamasıdır. Hastanede yatış süresince başlayan bu süreç, taburculuk sonrası evde veya bir rehabilitasyon merkezinde devam eder. Fizik tedavi programı şunları içerebilir:

• Erken Mobilizasyon: Ameliyattan kısa süre sonra ayağa kalkma ve yürüme denemeleri.
• Egzersizler: Kalça ve bacak kaslarını güçlendirme, eklem hareket açıklığını artırma ve dengeyi geliştirme egzersizleri.
• Yürüme Eğitimi: Yürüteç, koltuk değneği veya baston gibi yardımcı cihazlarla güvenli yürüme tekniklerinin öğrenilmesi.
• Günlük Yaşam Aktiviteleri Eğitimi: Oturma, kalkma, merdiven çıkma, giyinme gibi günlük işleri güvenli ve doğru bir şekilde yapma becerilerinin geliştirilmesi.

Fizik tedavi programına düzenli katılım, tam iyileşme ve fonksiyonel bağımsızlık için hayati öneme sahiptir.

Yürüme ve Günlük Aktivitelere Dönüş

Ameliyat sonrası ilk haftalarda yürüme yardımcıları (yürüteç, koltuk değneği) kullanılır. Fizik tedavi ilerledikçe ve kas gücü arttıkça, bu yardımcıların kullanımı aşamalı olarak azaltılır. Çoğu hasta, ameliyattan 4-6 hafta sonra baston gibi tek bir yardımcıya ihtiyaç duyarken, 3-6 ay içinde tamamen bağımsız yürüyebilir hale gelir.

Günlük aktivitelere dönüş kademeli olmalıdır. Araba kullanma, işe dönme ve hafif spor aktivitelerine başlama zamanı doktor ve fizyoterapist tarafından belirlenir. Yüksek etkili sporlar ve kalça eklemine aşırı yük bindirecek aktivitelerden genellikle kaçınılması önerilir. Tam iyileşme ve maksimum fonksiyonel kazanım genellikle 6 ay ila 1 yıl sürebilir. Kalça protezi ömrü, hastanın yaşam tarzına ve protezin kullanımına bağlı olarak genellikle 15 ila 20 yıl arasında değişir.

Kalça Protezi Sonrası Yaşam

Kalça protezi ameliyatı sonrası yaşam kalitesi genellikle belirgin şekilde artar. Ancak başarılı bir sonuç elde etmek için hastanın rehabilitasyon sürecine uyumu, fiziksel aktivite dengesi ve protezin uzun ömürlü kullanımı açısından dikkatli bir takip gereklidir. Kalça protezi sonrası dikkat edilmesi gerekenler arasında düşmeleri önlemek, doğru egzersizleri yapmak ve ani hareketlerden kaçınmak yer alır. Ameliyat sonrası fizik tedavide önemlidir. Kalça protezi sonrası fizik tedavi, eklem hareket açıklığını artırmak, kasları güçlendirmek ve hastanın normal yaşantısına hızlı dönüşünü sağlamak için uygulanır.

Günlük Aktiviteler ve Sınırlamalar

Kalça protezi sonrası çoğu hasta, daha önce ağrı nedeniyle yapamadığı günlük işleri tekrar yapabilir hâle gelir. Ancak bazı hareketler başlangıçta kısıtlanmalıdır:

• İlk 6 hafta boyunca bacak bacak üstüne atmak, yere çömelmek ve düşük oturaklı sandalyelere oturmak önerilmez.
• Ani dönme hareketlerinden, aşırı eğilmeden ve yüksek merdiven çıkışlarından kaçınılmalıdır.
• Hastalar genellikle baston veya yürüteç yardımıyla 1–2 gün içinde yürümeye başlar, birkaç hafta içinde yardımsız yürüyebilir hâle gelir.
• Arabaya binme, işe dönme gibi aktiviteler cerrahın onayıyla, genellikle 4–6 hafta sonra mümkün olabilir.

Fiziksel Aktivite Önerileri

Kalça protezi ameliyatı sonrası egzersizler, kas gücünü artırmak, eklem hareketlerini korumak ve iyileşmeyi hızlandırmak için büyük önem taşır:

• İlk haftalarda fizyoterapist eşliğinde pasif ve aktif kalça egzersizlerine başlanır.
• Yüzme, sabit bisiklet, yürüyüş gibi düşük etkili egzersizler önerilir.
• Tenis, koşu, zıplama, dağcılık gibi yüksek etkili ve temas içeren sporlardan kaçınılmalıdır.
• Günlük kısa yürüyüşler, merdiven inip çıkma kontrollü olarak artırılabilir.

Uzun Vadeli Bakım

Kalça protezi sonrası uzun dönem başarının korunması için düzenli takip ve bazı yaşam tarzı düzenlemeleri gerekir:

• Cerrahın önerdiği takip randevuları aksatılmamalıdır (genellikle 6. hafta, 6. ay ve yıllık kontroller).
• Protezin çevresinde enfeksiyon gelişmesini önlemek için, diş tedavileri veya cerrahi işlemler öncesinde doktor bilgisi dahilinde profilaktik antibiyotik kullanılabilir.
• Kilo kontrolü, protez üzerine binen yükü azaltarak aşınma riskini azaltır.
• Kayma, düşme gibi travmalardan korunmak için ev içinde halı kaldırma, tutunma barları gibi önlemler alınabilir.

Protez Ömrü

Modern kalça protezleri genellikle 15–20 yıl veya daha uzun süre sorunsuz işlev görebilir. Ancak protez ömrü aşağıdaki faktörlere göre değişebilir:

• Hastanın yaşı ve fiziksel aktivite düzeyi
• Protezin yapıldığı materyal
• Protezin yerleştirilme tekniği (çimentolu vs. çimentosuz)
• Enfeksiyon, gevşeme veya mekanik aşınma gibi komplikasyonların varlığı

Protez ömrü dolduğunda, gevşeme veya ağrı gibi sorunlar gelişirse revizyon ameliyatı gerekebilir. Kalça protezi revizyon ameliyatı zamanla gevşeyen, aşınan ya da enfekte olan protezin değiştirilmesi amacıyla yapılan ikinci bir cerrahidir.

Kalça Protezi Ameliyatının Olası Riskleri

Her cerrahi girişimde olduğu gibi, kalça protezi ameliyatının da bazı riskleri ve komplikasyonları bulunur. Bu riskler genellikle düşüktür ancak hastaların ameliyat öncesinde bilgilendirilmesi önemlidir.

1. Enfeksiyon Riski

Enfeksiyon, kalça protezi ameliyatının en ciddi, ancak nadir görülen komplikasyonlarından biridir. Enfeksiyonlar, yüzeysel olabileceği gibi, protezin etrafındaki derin dokuları da etkileyebilir. Ameliyat sırasında ve sonrasında antibiyotikler kullanılarak risk minimize edilmeye çalışılır. Belirtileri arasında ağrı, şişlik, kızarıklık, ateş ve ameliyat bölgesinden akıntı bulunabilir. Derin enfeksiyonlar, ek cerrahi müdahale veya protezin çıkarılmasını gerektirebilir.

2. Pıhtılaşma Riski

Ameliyat sonrası dönemde bacak damarlarında kan pıhtısı (derin ven trombozu - DVT) oluşma riski vardır. Bu pıhtılar, akciğerlere ulaşarak pulmoner emboli adı verilen yaşamı tehdit eden bir duruma yol açabilir. Bu riski azaltmak için ameliyat sonrası dönemde kan sulandırıcı ilaçlar verilir, erken mobilizasyon teşvik edilir ve varis çorapları veya pnömatik kompresyon cihazları kullanılabilir.

3. Protez Çıkması

Kalça protezinin yerinden çıkması (dislokasyon) ameliyat sonrası erken dönemde veya daha sonraki zamanlarda görülebilen bir komplikasyondur. Bu durum, genellikle kalçanın belirli hareketlerle aşırı zorlanması sonucunda meydana gelir. Protezin tekrar yerine oturtulması için tıbbi müdahale, hatta bazen cerrahi müdahale gerekebilir. Hastalara, ameliyat sonrası belirli kalça hareketlerinden kaçınmaları konusunda eğitim verilir.

4. Bacak Boyu Farklılığı

Ameliyat sonrasında bacak boylarında hafif bir farklılık oluşması mümkündür. Cerrahlar, ameliyat sırasında bacak boyunu eşitlemeye azami özen gösterirler. Ancak bazen, kalçanın stabilitesini sağlamak veya protezin optimal yerleşimini sağlamak amacıyla hafif bir uzunluk farkı oluşabilir. Genellikle bu fark küçük olup ayakkabı tabanlıklarıyla kolayca telafi edilebilir ve günlük yaşamı pek etkilemez.

5. Diğer Nadir Komplikasyonlar

Kalça protezi ameliyatında görülebilecek diğer nadir komplikasyonlar şunlardır:

• Sinir veya Damar Hasarı: Ameliyat sırasında çevredeki sinirlerin veya kan damarlarının nadiren zarar görmesi mümkündür. Bu durum uyuşukluk, zayıflık veya dolaşım sorunlarına yol açabilir.
• Alerjik Reaksiyon: Protezde kullanılan malzemelere karşı nadiren alerjik reaksiyonlar gelişebilir.
• Protezin Gevşemesi veya Aşınması: Uzun vadede protez, kemikten ayrılabilir (gevşeyebilir) veya yüzeyleri aşınabilir. Bu durum, genellikle ağrıya neden olur ve revizyon (ikinci) bir ameliyat gerektirebilir.
• Periprostetik Kırık: Protezin etrafındaki kemikte kırık oluşması nadir bir durumdur. Bu da ek cerrahi müdahale gerektirebilir.

Kalça Protezi Hakkında Sık Sorulan Sorular

Kalça protezi ameliyatı sonrası ne kadar sürede yürüyebilirim?

Genellikle 1–2 gün içinde yardımla yürümeye başlanır, 3–6 hafta içinde desteksiz yürünebilir.

Kalça protezi ameliyatı ağrılı mıdır?

İlk birkaç gün ağrı olabilir; ilaçlarla kontrol altına alınabilir. Sonrasında ağrılar genellikle hızla azalır.

Kalça protezi ameliyatı sonrası araba kullanabilir miyim?

Yaklaşık 4–6 hafta sonra, özellikle sağ kalça ameliyatlarında doktor onayıyla kullanılabilir.

Kalça protezi ne kadar dayanır?

Ortalama 15–20 yıl dayanır; bazı hastalarda daha uzun süre sorunsuz kalabilir.

Kalça protezi ameliyatından sonra nelere dikkat etmeliyim?

Düşmemeye dikkat edilmeli, bacak bacak üstüne atılmamalı, verilen egzersizler düzenli yapılmalıdır.

Kalça protezi ameliyatı riskli midir?

Her ameliyat gibi kalça protezi ameliyatı riskleri de vardır (enfeksiyon, kan pıhtısı, protez gevşemesi), ancak deneyimli ekiplerle oldukça güvenlidir.

Robotik kalça protezi ile geleneksel kalça protezi arasındaki fark nedir?

Robotik kalça protezi, daha hassas kesiler ve implant yerleşimi sağlar; iyileşme süreci bazı hastalarda daha hızlı olabilir. Robotik cerrahi, kalça protezi ameliyatlarında daha hassas kesiler ve protez yerleşimi için doktorlar tarafından tercih edilmektedir.