Çinko Eksikliği

Çinko, bitkisel ve hayvansal kaynaklı birçok besinde bulunan ve insan vücudundaki birçok biyokimyasal mekanizmanın kofaktörü olan önemli bir mineraldir. Birçok enzimin aktivitesi için gerekli olan çinko hem yapısal faaliyetlere hem de metabolik işlemlere öncülük eder. Bu sebeple çinko eksikliği görülen bireylerde bağışıklıktan saç sağlığına kadar birçok konuda şikayet ve rahatsızlıklar ortaya çıkabilir.

Çinko Eksikliği Nedir?

Beslenme yetersizliği, emilim bozukluğu gibi herhangi bir nedene bağlı olarak yeterli düzeyde alınamayan ve metabolik faaliyetlerde kullanılamayan durumlarda çinko eksikliğine bağlı pek çok rahatsızlık oluşabilir. Buna sebep olan çinko eksikliği ilk olarak besinlerle ardından doktor ve beslenme uzmanı gözetiminde uygun formda preparatlarla alınabilir. Günlük tavsiye edilen çinkonun alınamaması olarak tanımlanabilen çinko eksikliği kan tahlilleri dışında birçok belirti ile de ortaya çıkabilen bir problemdir. Çinko eksikliği belirtileri, çinko içeren besinler ve tedavisi ile ilgili detaylı bilgi edinmek için içeriğin devamını inceleyebilirsiniz.

Çinko Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Çinko eksikliği nedir sorusunun ardından çinko eksikliği belirtileri de önemli hususlar arasındadır. İnsan bedeni ilk etapta verdiği birçok sinyal ile magnezyum ve çinko eksikliği gibi sorunları ileri düzeyde hastalıklar haline gelmeden teşhis edip iyileştirilebilmesine olanak tanır. Demir, magnezyum ve çinko eksikliği belirtileri gibi yaşamsal minerallere bağlı rahatsızlıklar erken teşhis edilirse iyileşme süreci daha kolay ve konforlu geçebilir. Çinko eksikliği belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Herhangi bir beslenme ve yaşam tarzı değişikliği yapılmamışken meydana gelen kilo kaybı.
• Ciltte açık yaralar ve çok geç iyileşme süresi ile  cilt problemlerine neden olması.
• Saç dökülmesi.
• İştah problemleri ve iştah kaybı.
• Metabolizmanın ve gelişimin en kritik olduğu dönemde bebek ve çocuklarda gelişim geriliği yaşanması.
• Tırnaklarda kırılma ve güçsüzlük, kolay yıpranma.
• Herhangi bir rahatsızlığa bağlı olmaksızın gelişen diyare yani ishal.
• İmmün sistemin zayıflaması buna bağlı olarak da sık sık enfeksiyon ve sağlık problemleri yaşanması.
• Ten renginde farklılaşma ve bölgesel ton farklılıklarının görülmesi.
• Ani bir şekilde meydana  gelen ruh hali değişimleri
• Yüzde ve bedenin diğer kısımlarında meydana gelen akne ve iltihap problemleri.
• Cinsel isteksizlik hali.
• Cinsiyet hormonlarında azalma ve premenstrual şikayetlerde artış yaşanması.

Çinko Eksikliği Nedenleri Nelerdir?

Çinko eksikliğinin primer nedeni vücuda gıdalarla yeterli düzeyde çinko mineralinin alınamamasıdır. Birçok besinde bulunan çinko hem yanlış beslenme alışkanlıkları hem de besinlere uygulanan yanlış pişirme ve hazırlama gibi yöntemler nedeniyle yeterli miktarda vücuda alınamaz. Bunlara bağlı olarak da çinko eksikliği meydana gelebilir. Çinko eksikliğine neden olan  durumlar aşağıda şu şekilde sıralanmıştır:

• Çinko içeriği zengin gıdalar arasında et grubu ve sakatatlar ile deniz mahsülleri bulunur. Dolayısıyla vegan ve vejetaryen bireylerde de çinko muhakkak preparatlarla desteklenmesi gereken bir mineraldir.
• İleri yaştaki bireylerde de yine çinko ve demir gibi birçok mineralin eksikliği görülebilir.
• Emziren ve hamile kadınlar da artan enerji gereksinimi ve değişen hormonal denge sebebiyle ekstra çinko alma gereksinimi duyarlar.
• Doğumdan sonraki altı ayını tamamlamış ve anne sütünden başka bir besin almayan bebeklerde de çinko gereksinimi artış gösterebilir.
• Aşırı alkol tüketimi ve mide ve bağırsak problemleri veya kronik hastalıklara bağlı olarak da bireylerde çinko eksikliği gelişebilir.

Çinko Eksikliği Tanısı Nasıl Konur?

Çinko eksikliği genellikle emilim bozukluğu gibi başka bir rahatsızlığa bağlı olarak meydana gelir. Bu sebeple kesin tanı konulabilmesi için ilk olarak fiziki muayene bunun yanı sıra da birtakım kan tahlilleri gerekir. Hemogram kan tahlillerinde ALP düşüklüğü çinko yetersizliğinin göstergeleri arasındadır. Bunun yanı sıra kişide yorgunluk, halsizlik görülmesi tırnaklarda ve saç derisinde güçsüzlük yıpranma gibi şikayetler de çinko eksikliği belirtileri nedir sorusunun cevapları arasındadır.

Çinko Eksikliği Tedavisi Nasıl Yapılır?

Çinko eksikliği tedavisi için her hastalıkta olduğu gibi ilk adım çinko eksikliğine neden olan etmeni belirlemekle başlar. Eğer mide veya bağırsak gibi besin ögelerinin sindirilip emildiği kısımlarda bir emilim bozukluğu varsa ilk olarak bu rahatsızlıklar tedavi edilmelidir. Daha sonra çinkodan zengin besinlerden oluşan bir diyet planı hazırlanmalı ve preparat olarak çinko takviyesi alınmalıdır. Çinko içeriği yüksek besinler şu şekilde sıralanabilir:

• Kırmızı et ve tavuk, hindi gibi kümes hayvanlarından elde edilen etler
• Deniz ürünlerinden elde edilen yenilebilen deniz  mahsulü kısımları ve balıklar
• Peynir, yoğurt gibi süt ürünleri
• Barbunya, kuru fasulye, yeşil mercimek gibi bitkisel protein kaynakları
• Kinoa, karabuğday, buğday ruşeymi gibi tam tahıl ürünleri
• Bitkisel proteinden zengin olan mantar ve istiridye mantarı gibi türleri
• Yumurta
• Kuruyemişler ve fındık, ceviz, badem gibi yağlı tohumlar

Çinko Eksikliğinde Görülen Hastalıklar Nelerdir?

Çinko insan vücudunda birçok biyokimyasal tepkimede görev alan bir mineraldir. Anne karnındaki fetüsten yaşamın son dönemine kadar her gün yeterli miktarda alınması güçlü bir bağışıklığın ve beden sağlığının korunmasını sağlar. Çinko eksikliğinde meydana gelebilecek hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:

• Anemi yani halk arasında da bilinen adıyla kansızlık çinko eksikliğinde görülebilir.
• İnfertilite yani bir diğer ismiyle kısırlık da çinko eksikliğinin sıklıkla yol açtığı bir rahatsızlıktır. Çinko minerali hem erkek hem kadın üreme sağlığı için elzemdir hatta üreme minerali olarak da bilinir.
• Yumurtalık, cilt ve bağırsak kanseri gibi bazı kanser türleri de yine vücutta çinko eksikliği görülmesi durumunda meydana gelebilir.
• Felç
• Kalp krizi özellikle kan dolaşımının bozulması ve bağışıklığın zayıflaması ile beraber çinko eksikliğinde görülebilir.
• Diyabet yine metabolik aksaklıklara bağlı olarak yetersiz çinko alımında görülebilir.
• Gece körlüğü de çinko başta olmak üzere vitamin mineral eksikliğine meydana gelebilen bir rahatsızlıktır.

Çinko Eksikliği Hakkında En Çok Merak Edilenler

Çinko eksikliği yaşayan veya yaşadığını düşünen bireylerin en çok merak ettiği soru ve cevaplar aşağıda şu şekilde sıralanmıştır:

Çinko eksikliği vücutta kalıcı bir hasara neden olur mu?

Çinko eksikliği doğru beslenme ve takviye tedavisi ile iyileştirilebilen bir problemdir. Bu sebeple kronikleşmeden yerine konulması avantajlıdır ve kalıcı bir hasara neden olma ihtimali çok düşüktür.

Çinko eksikliğini sadece beslenmemi değiştirerek iyileştirebilir miyim?

Evet beslenmenizde çinkodan zengin besinlere yer verirseniz vücuda alınan çinko değeri artar.

Hangi durumlarda çinkoyu takviye olarak kullannmak gerekir?

Vücuda besinlerle alınan çinkonun yetersiz kaldığı durumlarda çinko desteğine ihtiyaç duyulabilir. Özellikle ciddi bir operasyon, ağır bir kanama veya travma sonrası gibi durumlarda kan kaybına ve bağışıklığın zayıflamasına bağlı olarak çinko eksikliği yaşanması normaldir. Bu gibi durumlarda uzman kontrolünde çinko preparatları alınabilir.

Çinkoyu her yaştan birey kullanabilir mi?

Çinko yaşamın her döneminde elzem bir mineraldir.Eksikliğinde çocukluk döneminde gelişim geriliği yetişkinlik döneminde birçok kronik hastalık görülebilir. Uygun formda ve dozda çinko takviyesi doktor kontrolü ve planlaması ile kullanılırsa tedaviye destek olabilir.

Çinkodan zengin beslenmenin veya takviye almanın herhangi bir yan etkisi var mıdır?

Çinkodan zengin beslenmek gıdalarla doğal formda vitamin mineral alımını sağladığı için kişiye bir zarar vermez. Çinko takviyesi de gerekli durumlarda ve hekimin öngördüğü süre boyunca kullanılırsa yararlı olacaktır. Siz de sağlıklı beslenme, çinko eksikliği ve diğer tüm sorularınız için hekiminizden bilgi ve randevu almayı unutmayın.