Doğum Sonrası Depresyon Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Doğum sonrası depresyonu olarak da bilinen pospartum depresyon, doğum sonrasında kadınlarda görülen fiziksel ve ruhsal davranış değişikliklerdir. Genellikle doğumdan sonraki 48 saat ila 72 saat arasında görülen depresyon hali, bazı durumlarda haftalar sonrasında da görülebilir. 

Doğum sonrası depresyonun nedeni tam olarak bilinemese de annelik sorumluluğu ve kaygı gibi unsurların depresyona neden olduğu düşünülür. Değersizlik hissi, üzgün ve mutsuz hissetme, çaresizlik hissi başta olmak üzere çeşitli semptomlar halinde kendisini gösteren depresyon hali; çeşitli tedavi yöntemleri ile giderilebilir. 

Doğum Sonrası Depresyonu (Pospartum Depresyon) Nedir?

Hamilelik esnasında kadınların hormonlarında çeşitli değişimler görülür. Bu değişimler, doğum ile birlikte eski haline döner. Hormonlardaki ani değişiklikler, doğrudan doğum sonrası depresyona neden olmasa da bu değişimlere annelik sorumluluğu ve hissi eklenir. Bu ise kadınların kendilerini mutsuz ve çaresiz hissetmesine neden olabilir. 

Doğum Doğum Sonrası Depresyonu Neden Olur?

Doğumdan sonra görülmeye başlanan semptomlar, yeni annenin hem fiziksel hem de ruhsal anlamda kendini yorgun hissetmesine sebebiyet verebilir. Doğum sonrası ruh hali değişikliği ve belirtiler, doğumun gerçekleşmesi sonrasında görülür. Anne depresyonu olarak da bilinen depresyon belirtilerinin hamilelik sürecinde görülmesi olanaklıdır. Belirtilerin doğum sonrasında da devam etmesi halinde bu duruma depresyon denilebilir. Ruh halindeki ve fiziksel hareketlerdeki değişiklik hali, doğum yapan kadınların %10-20’sinde görülebilir. 

Anneler Neden Doğum Sonrası Depresyona Girer?

Doğum sonrası depresyon nedenleri tam olarak net değildir. Bebeğin doğumu sonrasında meydana gelen depresyon her kadında görülmeyebilir. Fakat belirtilerin gözlemlendiği kadınlarda bu duruma neden olabilecek faktörler şu şekilde sıralanabilir:

Fiziksel değişim: Vücutta yer alan östrojen ve progesteron hormonları, doğum sonrasında oldukça hızlı bir şekilde düşer. Bu düşüş, doğum sonrası duygusal sağlık değişimine neden olabilir. Bu durum, genellikle yorgunluk, halsizlik, kişinin kendisini depresif hissetmesi gibi semptomların görülmesini tetikleyebilir. 

Genetik yatkınlık: Bebek sonrası depresyon nedenlerinden bir diğeri de genetik yatkınlıktır. Ailesinde doğum sonrasında depresyonun görüldüğü yeni annelerin bu duruma yatkınlarının daha fazla olduğunu gösteren araştırmalar mevcuttur. Dolayısıyla aile öyküsü, depresyon durumunun tespit edilebilmesi açısından önemli bir unsurdur.

Duygusal değişim: Yeni doğan bebeklerin sıklıkla ağlamaları ve emzirilmeye ihtiyaç duymaları, annelerin bu süreçte oldukça fazla yorulmalarına neden olabilir. Bunun yanı sıra doğum sonrasında kadınların rutinleri değişiklik gösterir. Özellikle kadınların gece uykularında düzensizlikler meydana gelir. Bu ve bunun gibi durumlar, annelerin kendilerini yorgun ve mutsuz hissetmesine neden olabilir. 

Doğum Sonrası Depresyonun Belirtileri Nelerdir?

Postpartum depresyon belirtileri, doğumdan sonra ortaya çıkmakta olup bu belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

• Depresif ya da ani değişen ruh hali
• Bebekle bağ kurmada birtakım zorlukların meydana gelmesi
• Doğum sonrası stres ve bol bol ağlama
• Yorgunluk ve halsizlik hali
• Arkadaş ya da aile olan iletişimin azalması
• Kişinin kendisini sürekli üzgün ve mutsuz hissetmesi
• Eskiden yaparken keyif alınan şeylerin artık keyif vermemesi
• Eşe ya da bebeğe karşı ilgisizlik
• Düşünme ve konsantrasyon sağlamada çeşitli zorlukların meydana gelmesi
• Uykusuzluk veya çok fazla uyuma 
• İştahta azalma ya da artma

Doğum Sonrası Depresyon Fiziksel Belirtileri

Doğum sonrası görülebilen bu semptomlar, annenin hayat kalitesini düşürebilir. Ayrıca psikolojik semptomlar, zaman içinde fiziksel semptomların ortaya çıkmasına neden olabilir. Depresyon halinde olan kişilerin uyku düzenlerinde bozulmalar meydana gelebilir. Kişi çok fazla uyuyabildiği gibi çok az da uyuyabilir. Bu durum annelerin gün içinde sağlıklı karar almaların azalması ile sonuçlanır. 

Öte yandan yine ruhsal belirtiler, enerjinin düşmesine ve kişinin kendisini yorgun hissetmesine sebebiyet verebilir. Bazı durumlarda anneler, doğum sonrası anksiyete problemleri de yaşayabilmektedir. Tüm bu doğum sonrası depresyon belirtileri kişiden kişiye göre farklılık gösterebilir. Bu sebeple alanında uzman bir hekime danışmak oldukça önemlidir.

Doğum Sonrası Depresyon Nasıl Tedavi Edilir?

Doğum sonrası depresyonun görüldüğü kişilerde belirtilerin türü ve şiddetine bağlı olarak farklı tedavi yöntemleri kullanılabilir. Tedavi aşamasından önce sorunun teşhis edilmesi gerekir. Kişinin aile öyküsü ve semptomlar, teşhis için son derece önemlidir. Doğum sonrası depresyonun teşhis edilmesi sonrasında tedavi aşamasına geçilir. İlaç ve beraberinde gerçekleştirilen terapiler, sıklıkla tercih edilen doğum sonrası depresyon tedavisi yöntemleri arasında yer alır.

Doğum Sonrası Antideprasan Kullanımı

Genellikle doğum sonrası depresyonda antidepresan olarak bilinen ilaçlar kullanılır. Antidepresan, hastalığın belirtilerinin birçoğunun hafifletilmesine katkı sağlar. Antidepresan türü ve dozu, belirtilerin şiddeti ve sayısına göre farklılık gösterecektir. Bunun yanı sıra ilaç kullanımı ile birlikte çeşitli terapilerin gerçekleştirilmesi, annenin kendisini çok daha rahat hissetmesini sağlayabilir. Terapi almak ve destek grubuna katılmak başta olmak üzere pek çok yöntem, ilaç tedavisinin yanı sıra uygulanabilir.

Doğum Sonrası Depresyonu Destek 

Doğum sonrasında depresyon etkileri annelerin yaşam kalitelerini azaltabilir. Annelerin yaşam kalitelerini arttırmak için genel olarak şu adımları uygulayabilir.

• Aile bireyleri, eş veya arkadaştan duygusal destek almak
• Düzenli olarak fiziksel egzersizler yapmak
• Kişisel bakıma zaman ayırmak
• Benzer deneyime sahip annelerle iletişim kurmak

Belirtilen uygulamalar, annenin kendini çok daha huzurlu hissetmesine katkı sağlar. Doğum sonrası depresyonun anne-bebek ilişkisine etkisi olumsuz olabildiği için bebeğin ruhsal sağlığı açısından, annenin çok daha hem fiziksel hem de ruhsal sağlığını destekleyen adımlar atması oldukça önemlidir.

Sıkça Sorulan Sorular

Doğum sonrası depresyon (DSD), kadınların hamilelik sonrası yaşadığı bir duygusal durumdur. Genellikle "doğum sonrası depresyonu" veya "postpartum depresyon" olarak da adlandırılır.

Doğum Sonrası Depresyonun Etkileri Ne Kadar Sürer?

Doğum sonrasında görülen depresyonun etkileri genellikle kişiye göre farklılık gösterir. Bazılarında belirtiler 1 ila 2 gün içinde geçer. Bunun yanı sıra belirtilerin çok daha uzun süre görülmesi de olanaklıdır. Bu süre 1-2 haftayı ya da ayları bulabilir. Ayrıca görülen semptomların sayısı ve şiddeti de kişiden kişiye değişiklik gösterir. 

Bu nedenle herhangi bir semptomun görülmesi halinde doktor kontrolüne gitmek, belirtilerin çok daha kısa sürede hafifletilmesi açısından oldukça önemlidir. Ayrıca uygulanan tedavi yöntemleri sayesinde kişi kendisini çok daha huzurlu, mutlu ve keyifli hissedebilir.

Doğum Sonrası Depresyonun Tekrarlama Riski Var Mı?

Doğum sonrasında ortaya çıkan depresyonun tekrarlama riski, kullanılan tedavi yöntemlerine göre değişiklik gösterir. Genellikle belirtiler hafif seyreder. Bu nedenle uygulanan tedavi yöntemleri, kişinin kendisini çok daha rahat hissetmesine katkı sağlar. Dolayısıyla zaman içinde belirtiler azalarak ortadan kalkar. Fakat depresyonun sonraki doğumlarda da tekrarlama riski olabilir. Bu konuda uzman desteği almak, çok daha sağlıklı bir sürecin başlamasını sağlayacaktır.