Lokosit Düşüklüğü (Lökositopeni) Nedir? Lökositopeni Neden Olur

Lökosit düşüklüğü veya diğer adıyla lökositopeni, vücuttaki beyaz kan hücrelerinin (lökositler) sayısının normalin altına düşmesini ifade eder. Bu durum, bağışıklık sistemi için kritik olan beyaz kan hücrelerinin yetersizliği anlamına gelir. Lökositopeni, bir dizi faktörden kaynaklanabilir ve genellikle kemik iliği problemleri, enfeksiyonlar, otoimmün hastalıklar veya bazı ilaçlarla ilişkilidir. Bu yazımızda, lökosit düşüklüğünün nedenlerini anlamak ve bu durumla başa çıkmanın yollarını sizlerle paylaşacağız.

Lokosit Düşüklüğü (Lökositopeni) Nedir?

Lökopeni ya da lökositopeni, vücuttaki lökosit (beyaz kan hücresi) seviyelerinin normalden daha düşük olması durumunu ifade eden bir durumdur. Lökositler, bağışıklık sisteminin önemli bir bileşenidir ve enfeksiyonlara, alerjilere ve diğer sağlık sorunlarına karşı vücudu korumada görev alırlar. Lökositopeni, vücudun savunma mekanizmasını zayıflatarak enfeksiyonlara karşı direnci azaltabilir. Lökositopeni üç ana türde sınıflandırılır:

• Nötropeni: Nötrofiler, vücudun bakterilere karşı savunmasında önemli olan beyaz kan hücreleridir. Nötropeni, özellikle kemoterapi veya radyoterapi gibi tedavilerin yan etkisi olarak ortaya çıkabilir. Bu sebeple kanserli hastalarda lökositopeni seviyesi düşük olabilir.
• Lenfositopeni: Lenfositler, vücudun bağışıklık sisteminin bir parçasıdır ve virüslere karşı mücadelede önemlidir. Lenfositopeni, enfeksiyonlarla mücadelede zayıflık yaratır.
• Monositopeni: Monositler, enfeksiyonlara ve iltihaplanmaya karşı tepki veren bir diğer beyaz kan hücresi türüdür. Monositopeni, bazı ilaçların yan etkisi olarak ortaya çıkabilir.

Lökositopeni Neden Olur?

Lökositler, vücudu enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı savunan beyaz kan hücreleridir. Lökosit sayısının düşük olması, vücudun hastalıklarla mücadele etme kapasitesini etkileyebilir ve bu durum, bir dizi sağlık sorununa işaret edebilir. Lökosit düşüklüğü, farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir ve bir sağlık profesyoneli tarafından değerlendirilip tedavi edilmelidir. Ancak öncesinde lökositopeni semptomlarını tanımak ve bu konuda bilinçlenmek önemlidir.

Lökositopeni Hangi Durumlarda Ortaya Çıkar?

Sıkça görülen lökositopeni nedenleri şunlardır:

• Kemoterapi ve Radyoterapi: Kanser tedavisi için kullanılan kemoterapi ve radyoterapi, hızlı bölünen hücreleri hedef alarak lökosit sayısını düşürebilir. 
• Bağışıklık Sistemi Bozuklukları: Bağışıklık sistemi hastalıkları, vücudun kendi lökositlerine saldırmasına neden olabilir. Örneğin, lupus, romatoid artrit ve otoimmün hemolitik anemi gibi hastalıklar lökositopeniye yol açabilir.
• İlaçlar: Bazı ilaçlar, kemik iliğinde lökosit üretimini etkileyerek lökositopeniye neden olabilir. Bu ilaçlar arasında kemoterapi ilaçları, antikonvülsanlar, antibiyotikler ve antiviral ilaçlar bulunabilir.
• Viral Enfeksiyonlar: Bazı virüsler, doğrudan lökositlere saldırarak lökositopeniye neden olabilir. HIV (İnsan İmmün Yetmezlik Virüsü) gibi virüsler lökosit seviyelerini düşürebilir.
• B12 Vitamini ve Folik Asit Eksikliği: B12 vitamini ve folik asit, kemik iliğinde sağlıklı lökosit üretimi için gereklidir. Bu vitaminlerin eksikliği lökositopeniye neden olabilir.
• Aplastik Anemi: Kemik iliği, yeterli miktarda hücre üretemezse veya ürettiği hücreleri normalden daha hızlı kaybederse, lökositopeni ortaya çıkabilir. Bu duruma aplastik anemi denir.
• Siroz: Karaciğer sirozu, vücudun bazı besinleri üretememesine ve depolayamamasına neden olarak lökositopeniye yol açabilir.
• Splenomegali (Dalak Büyümesi): Dalak, normalde vücudu enfeksiyonlara karşı savunur ve eski veya hasarlı hücreleri temizler. Ancak, büyümüş bir dalak bu görevi aşırı derecede yerine getirerek lökosit sayısını azaltabilir.

Lökositopeni Teşhisi Nasıl Konur?

Lökositopeni teşihisi nasıl konur sorusu kapsamında; Lökositopeni teşhisi koymadan önce, alanında uzman bir hekim tarafından detaylı bir değerlendirme yapılır ve çeşitli tıbbi testler uygulanır. Lökositopeniye neden olan altta yatan durumu belirlemek ve uygun tedaviyi sağlamak için hastanın genel sağlık durumu, semptomları, yaşam tarzı ve aile öyküsü gibi faktörler değerlendirilir.

Tam kan sayımı ile lökosit düzeyi belirlenir ve böylece hastanın lökositopeni olup olmadığı anlaşılır. Gerekli durumlarda, kemik iliği biyopsisi yapılabilir. Bu test, kemik iliğinden bir örnek alarak lökosit üretimini değerlendirir. Ayrıca B12 vitamini ve folik asit eksikliği lökositopeniye neden olabilir. Bu nedenle, bu vitaminlerin seviyeleri de ölçülür. Karaciğer hastalığı, lökosit düzeylerini etkileyebilir. Karaciğer fonksiyon testleri ile karaciğerin sağlığı değerlendirilir.

Karaciğerle birlikte fiziksel muayene veya görüntüleme testleri ile dalak büyüklüğü de kontrol edilir.
Bu testlerin sonuçlarına dayanarak, lökositopeninin nedeni belirlenir ve uygun tedavi planı oluşturulur. Teşhis ve tedavi sürecinde, bir sağlık profesyoneli hastanın genel sağlık durumunu dikkate alacak ve spesifik duruma yönelik uygun testleri uygulayacaktır.

Lökositopeni Belirtileri Nelerdir?

Lökositopeni belirtileri sıklıkla kendisini halsizlik ve yorgunlukla gösterir. Hastalığın derecesine göre değişse de sıklıkla gözlemlenen belirtiler şunlardır:

• Lökositler, vücudu enfeksiyonlara karşı koruyan hücrelerdir. Lökositopeni, vücudu bakteri, virüs ve diğer patojenlere karşı savunmasız bırakabilir, bu da sık enfeksiyonlara ve hastalıklara neden olabilir.
• Enfeksiyonlarla mücadelede zayıf bir bağışıklık sistemi, vücut sıcaklığını yükseltebilir, bu da ateşe neden olabilir.
• Lökositopeni, vücudun normal bağışıklık tepkilerini sürdürme yeteneğini etkileyebilir, bu da genel halsizlik ve yorgunluğa yol açabilir.
• Ağız içinde çıkan aftöz ülserler (aftlar), lökositopeni nedeniyle vücudun enfeksiyonlara karşı savunmasız kalması sonucu ortaya çıkabilir.
• Lökositopeni, deri bütünlüğünü koruma yeteneğini azaltabilir, bu da cilt enfeksiyonlarına yol açabilir.
• Lökositopeni nedeniyle, solunum yollarındaki enfeksiyon riski artabilir, bu da öksürük, nefes darlığı ve diğer solunum problemlerine neden olabilir. Ayrıca tam tersi, hızlı kalp atışı da yine bu hastalığın belirtisi olabilir.

Lökositopeni Tedavisi

Lökositopeninin temel nedeni belirlenmeli ve tedavi planı, bu nedeni ele almalıdır. Örneğin, viral enfeksiyonlar, bağışıklık sistemi bozuklukları, ilaç yan etkileri gibi durumlar tedavi edilmelidir.
Bağışıklık sistemi ile ilgili sorunlarda immunosupresif ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar, bağışıklık sistemi aktivitesini düşürerek lökositopeniye neden olan otoimmün reaksiyonları kontrol altına almaya çalışır. Eğer lökositopeni nedeni kemoterapi veya radyoterapi gibi tedavilerse, bu tedavilerin dozu veya süresi düzenlenebilir.
Ciddi lökositopeni durumlarında, özellikle enfeksiyon riski yüksekse, kan transfüzyonu düşünülebilir. 
Lökositopeni, B12 vitamini veya folik asit eksikliğinden kaynaklanıyorsa, bu vitaminlerin veya minerallerin takviyeleri alınmalıdır.
Ayrıca tedavi sonrasında düzenli kontroller ve kan testleri ile lökosit seviyeleri izlenir. 

Lökositopeni Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Lökositopeni ile yaşamak nasıl bir etki yapar?

Lökositopeni gibi kronik sağlık sorunları, sadece fiziksel sağlık üzerinde değil, aynı zamanda duygusal ve ruhsal sağlık üzerinde de etkiler yapabilir. Bireyler, bu tür bir sağlık durumuyla başa çıkarken çeşitli duygusal tepkiler gösterebilirler. 
Lökositopeni, sık enfeksiyon riskini artırdığı için bireyde gelecekle ilgili endişe ve korku yaratabilir. Enfeksiyon riski nedeniyle, kişi sürekli bir tetikte olabilir, sosyal etkileşimlerden kaçınabilir ve kendini izole hissedebilir. Ayrıca halsizlik ve yorgunluk belirtileri taşınıyorsa sürekli sağlık sorunları ile uğraşmak, kişide bir yandan da öfke ve frustrasyon hissi yaratabilir.

Lökositopeni önlenir mi?

Lökositopeni, genellikle başka bir sağlık durumunun bir belirtisi olarak ortaya çıkar ve doğrudan önlenmesi zor olabilir. Ancak, bağışıklık sistemini güçlendirmek ve genel sağlığı korumak için dengeli bir beslenme, vitamin takviyesi, stres yönetimi, kaliteli uyku, düzenli egzersiz ve sağlık kontrolleri hastalığa yakalanma riskini en aza indirecektir.

Lökositopeni tedavisi sürekli bir ihtiyaç mıdır?

Lökositopeni tedavisinin sürekliliği, hastalığın nedenine, hastanın genel sağlık durumuna ve yanıtına bağlı olarak değişir. Tedavi, altta yatan nedeni kontrol altına almak ve lökosit seviyelerini normalleştirmek için düzenli olarak uygulanabilir.
Eğer lökositopeniye neden olan temel sorun etkili bir şekilde tedavi edilebilirse ve lökosit seviyeleri normale dönerse, tedavi süreci sonlandırılabilir.