Mamografi Nedir? Nasıl Yapılır?

Mamografi, meme dokusunun düşük dozda X ışını kullanılarak röntgen filmininin çekilmesidir. Doktorunuz herhangi bir belirtiniz olmasa bile mamografi yapmak isteyebilir. Buna tarama mamografisi denir. Ayrıca göğüste şişlik, ağrı gibi belirtileriniz olduğunda da kullanılan bir tespit yöntemidir. Meme dokusunda herhangi bir anormallik olup olmadığını gösterir. Buna ise tanısal mamografi denir. Meme kanseri, yakalanılan tüm kanserlerin %14’ünü oluşturur. Bu yüzden erken tanıda mamografi çekimi önemlidir.

Mamografi Nasıl Yapılır?

Mamografi özel bir röntgen cihazı ile yapılır. Cihazın önüne geçer ve memenizi oraya yerleştirirsiniz. Meme yerleştirildiği yerde, sabit kalır ve cihaz tarafından biraz baskı yapılır. Memenin yan kısımdan görünümünün elde edilmesi için bu adımlar her iki taraf için de tekrarlanır. Mamografinin düzgün bir şekilde çekildiğinden emin olmak için, röntgeni çeken kişi beklemenizi isteyebilir. Ancak bu bekleme sırasında testinize dair bir bilgi alamazsınız.

Hamilelerde Mamografi İşlemi

Mamografi çekimine karar verilmeden önce eğer emziriyorsanız, hamileyseniz doktorunuza bu durumu bildirmeniz gerekebilir. Ayrıca adetten bir hafta önce veya adet sırasında mamografi yaptırmamanız tavsiye edilir. Çünkü bu dönemlerde göğüsleriniz daha hassas olabilir ve mamografi işlemi rahatsızlık verebilir. Memenizde implant varsa veya yakın zamanda aşı olduysanız yine aynı şekilde bu durumu doktorunuza bildirmeniz gerekir.

Mamografi Çekimi Öncesi Hazırlık

Mamografi çekiminden önce bir hazırlık aşaması vardır. Hazırlık aşaması şu şekilde sıralanabilir:

• Yemek veya su içmekte herhangi bir kısıtlama bulunmaz. Bu yüzden mamografiden önce aç olmanız istenmez.
• Mamografi çektirdiğiniz gün parfüm, losyon, pudra gibi ürünler kullanmamalısınız. Bu tür kozmetik ürünler X ışını görüntülerinin doğruluğunu saptırabilir.
• Çekime gitmeden önce elbise gibi tek parça ürünler giymemeye özen gösterin. Çünkü çekim sırasında belinizden yukarısında kıyafet olmaması gerekir. Mamografi çekileceğiniz yerde size bir önlük verilecektir.

Mamografi İşlemi Sırasında Nelere Dikkat Edilir?

Mamografiye hazırlık gibi işlem sırasında da dikkat edilmesi gerekilen noktalar vardır. Sırasıyla mamografi işleminde dikkat edilmesi gerekilen adımlar şunlardır:

• Belin yukarısındaki tüm kıyafet ve takıları çıkarmanız gerekir. Mamografi çekilecek yerde giyinmeniz için bir kabin ve önlük size verilir.
• Kıyafet ve takılarınızı çıkardıktan sonra mamografi makinesinin önüne geçmeniz gerekecek. Oradaki teknisyen her seferinde bir göğsünüzü çıkartarak plakaya yerleştirmenizi isteyecek.
• Göğsünüzü plakaya koyduğunuzda, teknisyen de sıkıştırmak için makineyi çalıştıracak ve plastik arasında göğsünüzü sıkıştıracak. Bu sıkıştırma işlemi 3-5 saniye sürebilir ve işlem sırasında rahatsızlık ve baskı hissedebilirsiniz. Eğer baskı dayanılmayacak gibiyse teknisyene bu durumu bildirebilirsiniz.
• Göğsünüz sıkıştırıldığı zaman makine de meme röntgenini çekecektir.
• Her iki göğüs için de bu işlem tekrarlanır.
• Sonrasında teknisyen işlemlerin bittiğini söylediğinde kıyafet ve takılarınızı giyebilirsiniz.

Mamografi Türleri

Mamografi türleri iki tanedir. Bunlar 2 boyutlu dijital mamografi ve 3 boyutlu dijital mamografi (tomosentez) olarak adlandırılır. 2 boyutlu dijital mamografiler, meme görüntüsünü oluşturmak için X ışınlarını kullanır. Bu tür genellikle her memenin farklı açılardan çekilmiş en az iki görüntüsünü içerir. Tomosentezde ise her meme bir kez sıkıştırılır. Diğer türe göre göğüs dokularının daha net görülmesini sağlar. Tomosentezin düşük derecelerdeki meme kanserlerinde bile tespit yapabildiği ortaya koyulur. En küçük bir kanserli dokuyu bile tespit edebildiği göz önüne alındığında hem tarama hem de teşhis amaçlı, tomosentez daha iyi bir seçenek haline gelir.

Mamografi Sonuçlarının Değerlendirilmesi

Mamografi sonuçları değerlendirilirken 0’dan 6’ya kadar numaralandırılmış ölçütler vardır.

• BI-RADS 0 kategorisi: Radyolog anormal bir doku görmüş olabilir ancak değerlendirmek için tanısal mamografi veya ultrason gibi özel görüntülere ihtiyaç duyduğu anlamına gelir. Aynı zamanda meme bölgesinde değişiklik olup olmadığını gözlemlemek için, eski mamografi ile karşılaştırmak istediğini de gösterebilir.
• BI-RADS 1 kategorisi: Radyoloğun bildirmesini gerektirecek önemli bir anormallik ile karşılaşmadığı anlamına gelir. Göğüslerde küçük bir kitle veya başka bir şey bulunmaz. Bu durumda sonuç negatiftir.
• BI-RADS 2 kategorisi: Radyolog göğüste iyi huylu ve kansere dönüşmemiş kistler, lenf düğümleri görüntüleyebilir. Böyle bir sonuçta, gelecekteki mamografi ile karşılaştırma yapılabilmesi için sonucunuz kaydedilir.
• BI-RADS 3 kategorisi: Böyle bir sonuç yalnızca tanı amacıyla yapılmış mamografide verilebilir. Burada %98 şansta iyi huylu dokular olabilir. Ancak kötü veya iyi olduğu tam olarak tespit edilemediği için belli aralıklarla mamografi işlemi tekrarlanabilir.
• BI-RADS 4 kategorisi: Bu sonuç yalnızca tanı amaçlı mamografiden verilebilir. Testte çıkan bulgunun ya da bulguların kanser olabileceği anlamına gelir. Emin olunması için meme biyopsisi yapılabilir. Bu kategoride çıkan sonuçlar kanser olma ihtimali düşük, orta ve yüksek olabileceği için bu şekilde kategorize edilir.
• BI-RADS 5 kategorisi: Sadece tanı amacıyla yapılan mamografiden alınabilecek bir sonuçtur. Saptanan bulgular kansere benzer ve kanser olma ihtimali %95’tir. Meme biyopsisi olmanız tavsiye edilir.
• BI-RADS 6 kategorisi: Bu sonuç daha önce biyopsi ile kanser tanısı almış kişilerin bulgularını değerlendirmek içindir. Aslında kişinin tedaviye ne kadar iyi yanıt verdiğini gösterir.

Mamografide Radyasyon Güvenliği

Mamografi göğüsleri az miktarda radyasyona maruz bırakır. Mamografide radyasyon her ne kadar zararlı olsa da, mamografi sonucunda öğreneceğiniz bir tanı daha ağır basacaktır. Ancak hamile olmak ihtimaliniz varsa bunu uzman doktorunuzla paylaşmanız gerekir. Eğer meme kanseri riskiniz yoksa doktorunuz taramanın ertelenmesini önerebilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Mamografi Ağrılı bir İşlem midir?

Mamografi bazı kişiler için ağrılı bir işlem olabilir. Göğüslerin büyüklüğüne, ne kadar sıkıştırılması gerektiğine, adet döneminde olup olmadığınıza göre değişiklik gösterebilir. Ancak bu işlem çok kısa süreli bir baskı yaptığı için dayanılmayacak düzeyde değildir.

Mamografi Sonuçları Ne Zaman Alınır?

Hastane yoğunluğuna göre değişse bile birkaç gün içerisinde mamografi sonuçları çıkar. Ancak bu süre uzun sürerse hastaneniz ile iletişime geçebilirsiniz.

Mamografi Anormal Çıkarsa Ne Olur?

Anormal sonuçlu bir mamografi her zaman kanserli demek değildir. Ancak doktorunuz durumdan emin olmak için ekstra bir mamografi veya başka testler yaptırmanızı isteyebilir.

Mamografi Çekimi İçin Hangi Bölüme Gidilir?

Mamografi için genel cerrahi bölümüne başvurmak gerekir.

Mamografi Kaç Yaşında Yapılabilir?

Kadınlara 40 yaşından itibaren yıllık kontrol olarak mamografi yaptırmaları önerilir. Ancak meme kanseri riski olan kişilerin erken yaşta da mamografi yaptırması gerekebilir.  Eğer daha önce meme kanseri geçirdiyseniz, ailede meme veya yumurtalık kanseri olduysa, yoğun meme dokusuna sahipseniz mamografi sıklığı için doktorunuza danışmanız gerekir.

Mamografi Nerede Çekilir?

Mamografi hastanelerin radyoloji bölümlerinde, kliniklerde, görüntüleme merkezlerinde, meme kanseri tarama programlarında veya doktorların muayenehanelerinde çekilebilir.

Tarama ve Tanı Mamografisi Arasındaki Fark Nedir?

Aslında bu iki test birbirine çok benzerdir. Ancak temel olarak neden ve ne sıklıkta yapıldığı noktasında farklılık gösterirler. Tarama mamografisinde herhangi bir belirti göstermeseniz bile meme kanserinin varlığını tarama amacıyla yapılabilir. Ancak tanı mamografisinde belirtileriniz bulunur. Her iki şekilde de doktorunuz memenin tamamını muayene eder.