Taşikardi

Taşikardi, kalp atımının normalden daha hızlı olduğu durumdur. Hızlı kalp atımı, dinlenme sırasında dakikada 100’den fazladır. Taşikardinin başlangıç noktası kalbin üst veya alt odaları olabilir ve taşikardinin ciddiyeti hafiften hayati tehlikeye kadar değişkenlik gösterebilir.

Taşikardi Nedir?

Taşikardisi olan bir hastanın kalbi normalden daha hızlı atar.  Dinlenme durumundayken kalp atış hızının dakikada 60 ila 100 atış olması beklenir, daha fazla olması durumu ise taşikardidir. Bu hızlı kalp atımları birkaç saniyeden birkaç saate kadar sürebilir.

Taşikardide kalp, çok sık attığı için; her bir atışın arasında kanla dolması için yeterli süreye sahip değildir. Uzun vadede kalp, tüm hücrelere ihtiyaç duyduğu kan ve oksijeni sağlayamazsa bu durum tehlikeli olabilir. Böyle bir taşikardi, ciddi sorunlar doğurabilir.

Kalp, kendi içinde bulunan sinoatrial (SA) düğüm adı verilen bir sinir ağından gelen elektrik sinyallerine yanıt verir. Bu sinyaller kalbin ne sıklıkla attığını kontrol eder. Kişi korktuğunda, çok duygusal ya da kaygılı olduğunda, egzersiz yaparken kalp kısa bir süre için daha sık sinyaller gönderebilir. Kişi sakinleştiğinde veya dinlendiğinde kaybolması beklenir.

Taşikardi Çeşitleri Nelerdir?

Taşikardinin birden çok türü vardır. Sinüs taşikardisi, genellikle egzersiz veya stresin neden olduğu kalp atış hızındaki tipik bir artışı ifade eder. Diğer taşikardi türleri ise, kalbin hızlı atmasından sorumlu olan kısmına ya da nedenine göre gruplandırılır. Düzensiz kalp ritimleri denilen aritmilerin neden olduğu yaygın taşikardi türleri şu şekilde sıralanabilir:

• Atriyal fibrilasyon (A-fib): En yaygın görülen taşikardi türüdür. Kalbin kulakçıklarındaki (atriyum) kaotik, düzensiz elektrik sinyalleri kalbin hızlı atmasına neden olur. Atriyal taşikardi geçici olabilir, ancak bazı vakalarda taşikardi tedavi edilmedikçe sona ermeyebilir.
• Atriyal çarpıntı: Atriyal fibrilasyona benzer, ancak bu taşikardide kalp atışları görece daha düzenlidir. Atriyal çarpıntı atakları kendiliğinden kaybolabilir ya da tedavi gerektirebilir. Kişilerde, başka durumlarda atriyal fibrilasyon da görülebilir.
• Ventriküler taşikardi: Kalbin karıncıklarında (ventriküller) başlar. Kalp atış hızının yüksek olması, ventriküllerin vücuda yeterli kan pompalamak için dolmasına ve sıkışmasına (kasılmasına) müsaade etmez. Ventriküler taşikardi atakları kısa olabilir ve hasar bırakmadan yalnızca birkaç saniye sürebilir. Ancak kimi durumlarda birkaç saniyeden uzun süren ventriküler taşikardi yaşamı tehdit edici olabilir.
• Supraventriküler taşikardi (SVT): Supraventriküler taşikardi, ventriküllerin üzerinde başlayan aritmilerin hepsini içeren geniş bir terimdir. Aniden ortaya çıkıp kaybolabilen paroksismal taşikardi de bu gruba dahildir. Supraventriküler taşikardi genellikle, aniden başlayıp biten çarpıntı ataklarına neden olur.
• Postural Taşikardi: Postural taşikardi sendromu (PoTS), oturmadan veya uzanmadan sonra hasta ayağa kalktığında kalp atış hızının çok artması durumudur. Yaşam tarzı değişiklikleri ile iyileşebilir, ancak bazı vakalarda ilaç tedavisine de ihtiyaç duyulabilir.
• Ventriküler fibrilasyon: Hızlı ve kaotik elektrik sinyalleri, ventriküllerin koordineli bir şekilde kasılması yerine adeta titremesine neden olur. Bu sorun oldukça ciddidir ve kalp ritminin birkaç dakika içinde düzeltilmemesi durumunda ölüme bile  yol açabilir. Ventriküler fibrilasyonu olan hastaların çoğunda altta yatan bir kalp hastalığı olduğu düşünülür ya da nadir olarak hastanın yıldırım çarpması gibi ciddi bir travma öyküsü vardır.

Çeşidine bağlı olarak taşikardi kendiliğinden geçebileceği gibi, hayatı tehdit eden bir durum haline de gelebilir. Ayrıca kendiliğinden geçtiği durumlarda bile taşikardinin işaret ettiği başka bir sorun olabilir.


 

Taşikardi Belirtileri Nelerdir?

Taşikardisi olan bazı kişilerde hiçbir semptom görülmeyebilir. Bu durumda taşikardi, başka bir nedenden dolayı fizik muayene veya kalp testleri yapıldığında keşfedilebilir. Bazı kişilerde ise görülen semptomlar oldukça hafiften şiddetliye değişiklik gösterebilir. Genel olarak taşikardinin yol açabileceği belirtiler şu şekilde sıralanır:

• Nefes darlığı,
• Göğüs ağrısı,
• Kalp çarpıntısı,
• Baş dönmesi,
• Bayılma.

Taşikardi tedavi edilmediğinde başka sorunlara neden olabilir. Bazı taşikardi türleri kan pıhtılarına, felce ve kalp durmasına yol açabilir. Ayrıca taşikardinin uzun sürdüğü ya da şiddetli olduğu durumlarda kalp çok hızlı attığı için vücudun geri kalanına yeterli miktarda kan pompalayamayabilir. Bunun sonucunda da organ ve dokular yeterli oksijen alamayabilir. Bu nedenlerden ötürü taşikardi, mutlaka incelenmesi gereken bir tıbbi durumdur.

Taşikardi Neden Olur?

Taşikardi, herhangi bir nedenle kalp atış hızının artmasıdır. Bu neden, egzersiz veya stres gibi olağan bir artış faktörü olabilir. Taşikardi ayrıca düzensiz kalp ritminden dolayı da (aritmi) ortaya çıkabilir. Bunlar dışında taşikardiye neden olabilecek durumlara aşağıda sıralananlar örnek verilebilir:

• Ateş,
• Ağır alkol kullanımı veya alkolizmde görülen çekilme durumu,
• Yüksek düzeyde kafein (kahvede ve enerji içeceklerinde bulunur) alımı,
• Yüksek veya düşük tansiyon,
• Kanda bulunan ve elektrolit adı verilen potasyum, sodyum, kalsiyum ve magnezyum gibi maddelerin dengesizliği,
• İlaç yan etkileri,
• Tiroid bezinin aşırı aktif olması (hipertiroidizm),
• Genellikle kanama sonucunda görülen kırmızı kan hücrelerinin hacminde azalma (anemi),
• Sigara kullanımı.

Bu sıralananlar dışında taşikardi, altta yatan başka kalp hastalıklarına ya da genetik sorunlara işaret ediyor olabilir. Bazen tüm incelemelere rağmen taşikardinin kesin nedeni belirlenemeyebilir.

Taşikardi Tanısı Nasıl Konur?

Uzman hekim, öncelikle hastanın tıbbi geçmişini sorup fizik muayene yapar. Ayrıca gerekli olan durumlarda aşağıda sıralanan ek testleri de isteyebilir:

• Elektrokardiyogram: Kalbin elektrik aktivitesinin ölçüldüğü bir test olan elektrokardiyograma kısaca EKG denir. Bu test, vücuda elektrotlar yapıştırılarak yapılır.
• Holter monitörü: 24 saatlik giyilebilir bir monitör ile kalbin elektrik aktivitesinin uzun vadede ölçüldüğü bir testtir.
• Eğimli masa testi: Bu testte pozisyona bağlı olarak hastanın bayılmasının olup olmadığına bakılır.
• Stres testi: Stres testi sırasında hasta, bir koşu bandında ve belirlenen hızlarda efor harcar ve bu sırada kalbinin elektrik aktivitesi incelenir.
• Elektrofizyoloji testi: Hastanın kalbinin elektrik aktivitesi, damaryolu ile içeriye yerleştirilen elektrotlar aracılığıyla bir bilgisayara aktarılır ve incelenir. İnvaziv (girişimsel) bir testtir.
• Ekokardiyografi: Ses dalgaları aracılığıyla kalbin aktivitesinin incelendiği testtir.

Taşikardi Nasıl Geçer?

Taşikardi tedavisi, taşikardinin türüne göre değişir. Hastanın durumuna bağlı olarak uzman hekim, farklı önerilerde bulunabilir. Genel olarak tedavide aşağıda sıralananlar kullanılabilir:

• Taşikardiye yönelik ilaçlar: Taşikardinin kendisine iyi gelen ya da taşikardinin nedeni biliniyorsa nedenini çözmeye yönelik kullanılan ilaçlar reçete edilebilir.
• Ablasyon: Kalbin hızlı atmasına neden olan bir ektopik (dış) odak olduğu durumlarda, bu odağın elektrik sinyal vermesinin önlenmesi için yapılan kontrollü, bir tür doku tahribi işlemidir.
• Defibrilatör: Fibrilasyon durumundaki kalbin normal ritmine dönmesi için kullanılan elektrikli bir araçtır.

Ayrıca taşikardiyi önlemek için yapılabilecek bazı yaşam tarzı değişikliklerinden bahsetmek de mümkündür. Uzman hekim, taşikardiden muzdarip olan kişiler için aşağıda sıralanan hayat tarzı değişikliklerini önerebilir:

• Stresi azaltmak,
• Ateşi düşürmek,
• Kafeini azaltmak,
• Alkolü azaltmak,
• Daha fazla uyumak,
• Sigarayı bırakmak.

Taşikardiler her zaman tedaviye ihtiyaç duymaz. Ancak kimi zaman hayati tehlike oluşturabilir. Bu nedenle evde tedavi yöntemlerinden kaçınmak ve herhangi bir kalp atış düzensizliğinde doktora başvurmak daha sağlıklı olabilir.

Taşikardi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Taşikardi Öldürür Mü?

Taşikardinin süresi ve ciddiyeti, türüne göre değişiklik gösterir. Bazı taşikardiler hayatı tehdit edici olabilirken bazıları kendiliğinden geçebilir. Buna karar vermek hasta açısından mümkün olmadığı için, hekim tarafından taşikardinin ciddiyetinin ve altta yatan nedenlerinin araştırılması gerekir.

Taşikardi İlaçları Nelerdir?

Taşikardi tedavisinde uzman hekim ilaç kullanılmasına karar verebilir. Bu durumda hastanın kullanacağı ilaç sıklıkla aşağıda sıralananlardan biridir:

• Beta blokerler,
• Kalsiyum kanal blokerleri,
• Antiaritmik ilaçlar,
• Kan incelticiler veya antikoagülanlar.

Bu ilaçların her biri farklı bir çalışma mekanizmasına sahiptir ve etkileri vakadan vakaya değişiklik gösterir. Bu nedenle taşikardiniz olduğundan şüpheleniyorsanız bir kardiyoloji uzmanına görünmeyi düşünebilirsiniz.