Atopik Dermatit Nedir? Nasıl Anlaşılır?

Cilt hastalıkları, cilt üzerinde farklı şekillerde reaksiyon gösterebilir. Her hastalığın karakteristik özelliği farklı olduğundan, belirtileri ve hastaya yaşattığı olumsuzluklar da değişecektir. Kronik bir cilt hastalığı olan atopik dermatit, genellikle çocukluk çağında başlar. Vücudun belirli kısımlarında kızarıklık, ciltte kuruluk gibi semptomlarla karakterize edilir. Bu yazımızda atopik dermatitin ne olduğunu ve tedavi yöntemlerini sizler için derledik.

Atopik Dermatit

Atopik dermatit, çoğunlukla alerjik bünyeye sahip kişilerde görülür. Kaşıntı, kızarıklık, ciltte kuruluk olmak üzere çeşitli semptomlarla karakterize edilir. 2 yaşından küçük çocuklarda daha çok yanaklar, kafa derisi ve kol ile bacakların ön kısmında görülür. 

Bunun yanı sıra 2 yaşından büyük çocuklar ve yetişkinlerde diz arkaları, dirsek kıvrımları ve boynun yan taraflarında sıklıkla görülür. Atopik dermatiti teşhis edebilmek için herhangi bir test bulunmaz. Bu nedenle tanısının klinik olarak konulması gerekir. Hastalıkla karakterize edilmiş çeşitli semptomlar bulunduğu için bu semptomlar, hastalığın teşhisinde önemli bir yere sahiptir.

Atopik Dermatit Nedir?

Atopik dermatit, çocuklarda daha fazla görülen ve yoğun kaşıntı, kızarıklık gibi semptomlara neden olan kronik bir cilt hastalığıdır. Daha çok çocuklarda görülmekle birlikte yetişkinlerde de meydana gelebilir. Atopik dermatitte vücudun bağışıklık sistemi kendi vücut hücrelerine reaksiyon gösterir. Buna bağlı olarak gelişen atomik dermatit, otoimmün bir hastalıktır.

Atopik dermatitin görüldüğü alanda yoğun bir kaşıntı ortaya çıkabilir. Bu durum, kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Kaşıntının yanı sıra kızarıklık ve pul pul dökülme, özellikle estetik açıdan da çeşitli olumsuzluklara sahiptir.

Atopik Dermatit Nasıl Anlaşılır?

Atopik dermatitin var olup olmadığını anlamanın çeşitli yöntemleri mevcuttur. Atopik dermatit teşhisi için ilk olarak hastada meydana gelen semptomlar incelenir. Bu hastalığa sahip olan kişilerde sıklıkla;

• Çok kuru bir cilt
• Kaşıntı
• Kızarıklık ve hassasiyet
• İkincil enfeksiyonlara bağlı bir şekilde gelişen deride sıcaklık artışı ve iltihabi akıntı görülebilir.

Bu belirtiler, atopik dermatiti düşündürebilir. Bununla birlikte hastalığın teşhis edilebilmesi için farklı yöntemlerin de kullanılması gerekebilir. Vakaların büyük bir kısmında teşhis, ancak klinik tanılarla konulabilir. Çünkü hastalığı teşhis edecek herhangi bir test bulunmaz. Cilt lezyonlarının dağılımını ve şeklini incelemek, hastalıkla ilgili diğer bulguları incelemek ve tıbbi geçmişe odaklanmak; atopik dermatitin teşhis edilmesini sağlayacaktır.
Yaşa ve hastalığın şiddetine bağlı olarak görülen semptomlarda değişiklikler meydana gelir. Bu nedenle hastalığın ilk olarak görülmeye başlandığı 2 yaşta ve yetişkinlerde hastalığı teşhis etmek son derece zorlu olabilir. Atopik dermatitin teşhis edilmesini kolaylaştıran unsurlar ise yoğun bir şekilde görülen kaşıntı ve egzamanın meydana gelmesidir. Bu semptomlar, atopik dermatiti düşündürecektir.

Atopik Dermatit Belirtileri Nedir?

Atopik dermatit belirtileri, hastalığın teşhisinin konulmasına katkı sağlar. Atopik dermatitte sıklıkla görülen belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

• Ciltte genellikle kırmızı, kaşınan lekeler ortaya çıkar.
• Atopik dermatit, ciltte şiddetli kaşıntıya neden olabilir. Kaşıma, cildin daha fazla tahriş olmasına ve enfeksiyon riskinin artmasına yol açabilir.
• Cilt genellikle kurur ve pul pul dökülebilir.
• İlerleyen durumlarda, ciltte kabarcıklar, sızıntılar ve su toplaması gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
• Ciltte şişlik ve iltihaplanma görülebilir.
• Atopik dermatitli alanlarda zaman içinde cilt kalınlaşabilir.
• Bazı insanlar, atopik dermatitli bölgelerde cildin yanma hissi yaşayabilir.
• Ciltte renk değişiklikleri, özellikle koyulaşma veya aydınlanma, görülebilir.

Bahsi geçen semptomların her biri hastalığın başlangıcında görülür. Bu belirtilerin yanı sıra ikincil gelişen enfeksiyonlara bağlı şekilde seyreden ağrı, deride sıcaklık artışı ve iltihaplı akıntı da oluşabilir. Semptomlardan herhangi birinin görülmesi halinde uzman desteği almak, hastalığın ilerlemeden tedavi edilmesine katkıda bulunacaktır.

Atopik Dermatit Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Atopik dermatit tedavisi, hastalığın teşhis edilmesinden sonra gerçekleştirilir. Tedaviye başlanmadan önce cilt lezyonlarına neden olan tetikleyicilerin tespit edilmesi gerekir. Ayrıca bu tetikleyicilerin lezyonları arttırma şiddeti belirlenmelidir. Çünkü tedavinin başarılı olabilmesi için bu lezyonlardan uzak durulması gerekecektir.

Tedavi noktasında, hastalığı tamamen sonlandıracak kesin bir tedavinin bulunmadığını belirtmek mümkündür. Fakat çeşitli tedavi yöntemleri kullanılarak semptomların hafifletilmesi hedeflenir. Semptomların şiddetinde ve sayısında azalma meydana gelmesi, hayat kalitesinin artmasını sağlayacaktır. Atopik dermatit de başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:

Nemlendiriciler (Emolients)

Cildin kuruluğunu hafifletmek için düzenli olarak nemlendirici kullanmak önemlidir. Parfümsüz ve hipoalerjenik ürünleri tercih etmek daha uygundur.

Topikal Kortikosteroid Kremler

Kısa süreli olarak kullanılan düşük dozda kortikosteroid kremler, inflamasyonu azaltarak kaşıntı ve kızarıklığı kontrol altına alabilir. 

Topikal Kalsineürin İnhibitörleri

Kortikosteroidlere alternatif olarak kullanılan bu ilaçlar, cildin iltihaplanmasını azaltmaya yardımcı olabilir. Elidel (pimekrolimus) ve Protopic (tacrolimus) örnek olarak verilebilir.

Antihistaminikler

Kaşıntıyı azaltmak için antihistaminik ilaçlar kullanılabilir. Ancak, uzun süreli kullanımda olası yan etkiler göz önüne alınmalıdır.

Oral veya Topikal Antibiyotikler

Bakteriyel enfeksiyon durumunda doktorunuz, oral veya topikal antibiyotik tedavisini önerebilir.

İmmünomodülatör İlaçlar

Şiddetli durumlarda, sistemik immün modülatör ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar genellikle doktorun denetimi altında uygulanır.

Atopik Dermatit ve Egzama Arasındaki Farklar Nelerdir?

Atopik dermatit ve egzama arasında birtakım farklılıklar mevcuttur. Egzama da deride kaşıntı ve kızarıklık gibi semptomlarla ilerler. Fakat her iki cilt hastalığı, birkaç nedenden dolayı birbirinden ayrılır. Atopik dermatit ve egzama farkı şu şekilde özetlenebilir:

Egzama, deride kızarıklık ve kaşıntı ile karakterize edilen ve bulaşıcılığı bulunmayan pek çok hastalığın genel adıdır. Atopik dermatit bir egzama türüdür.

Atopik dermatitin saman nezlesi, astım gibi atopik durumlarla bir ilişkisi bulunur. Şu anda herhangi bir tedavisi mevcut değildir.

Her ikisi de hem çocuklarda hem de yetişkinlerde görülebilir.

Sık Sorulan Sorular

Atopik Dermatitin Neden Olduğu Kaşıntı Nasıl Hafifletilebilir?

Atopik dermatitin neden olduğu kaşıntı çeşitli kremler ve ilaçlar kullanılabilir. Kaşıntının hafifletilmesi hastalığın seyri açısından son derece önemlidir. Birtakım tedavi yöntemleri kullanılarak kaşıntının azaltılması, cildin tekrarlayan fiziksel travmalara uğramasını engelleyecektir. 

Bu durum, cilt enfeksiyonlarının oluşumunu önlediği için oldukça önemli bir konudur. Daha hafif vakalarda hormonlara benzeyen ve adrenal bezlerden salgılamakta olan kortikosteroid içerikli kremler önerilebilir. Fakat daha şiddetli vakalarda ağızdan alınan kortikosteroid antihistaminik ilaçlar tedavi yöntemi olarak kullanılabilir. Kaşıntının hafifletilmesini amaçlayan tedavi yöntemleri, kişinin gündelik hayat içinde çok daha rahat hareket etmesini sağlayacaktır.

Atopik Dermatitin Tekrarlama Riski Nedir?

Yaşam kalitesini oldukça fazla etkileyen atopik dermatitin tekrarlama riski bulunur. İlerleyen dönemlerde hastalığın tekrar ortaya çıkmasını engellemek amacıyla atopik dermatitin tetikleyicilerinin bulunması oldukça önemlidir. Toz, toprak ve polen; çocuklarda atopik dermatite neden olabilir. Bunun yanı sıra çocuklarda enfeksiyondan sonra atopik dermatitin görülme olasılığı oldukça fazladır. Ayrıca alerjik reaksiyonlara neden olabilen gıdalar da hastalığın tetiklenmesine sebebiyet verebilir.

Atopik Dermatitin Önlenmesi Mümkün müdür?

Atopik ciltlerde şu gibi hususlara dikkat edilmesi, hastalığın gelişmesini önlemek açısından oldukça önemlidir:

• Cilt günde 1 ya da 2 kere, özellikle duştan sonra nemlendirilmelidir.
• Banyo süresi 10-15 dakikayı geçmemelidir.
• Bol ve rahat kıyafetler tercih edilmelidir.
• Bol sıvı tüketilmelidir.

Şikayetleri tetikleyen çevre faktörlerinden uzak durulmalıdır. Atopik dermatit ve alerji arasında sıkı bir ilişki olduğundan polenin fazla olduğu ortamlarda bulunulmamalıdır.

Çocuklarda Atopik Dermatit Neden Olur?

Gelişmiş ülkelerde her 10 çocuktan 3’ünü etkileyen atopik dermatit, çocukluk çağının en sık karşılaşılan deri hastalıklarından biridir. Atopik dermatit (AD) veya atopik ekzema da olarak bilinen bu durum, çevresel ve genetik faktörlerin etkisi ile ortaya çıkan, ataklarla seyreden, tekrarlayıcı bir hastalıktır. 

Tedavide temel amaç derinin bariyer fonksiyonun düzeltilmesi, tetikleyici faktörlerden kaçınılarak alevlenmelerin önlenmesi ve atakların kontrol altına alınmasıdır. Tetikleyici faktörler arasında, düşük nem oranı, aşırı sıcak ve terleme, nemlendirici uygulanmadan tekrarlanan su teması, emosyonel stres, deri enfeksiyonları, deterjanlar, çözücüler, sert ve kurutucu sabunlar ile temas, alkol, astrenjan, parfüm içeren kişisel bakım ürünleri, yün gibi sert-kaşındırıcı giysiler sayılabilir.

Bu nedenle atopik dermatitli çocuklar için pamuklu giysiler tercih edilmeli, ortam çok kuru ise iç mekanlarda soğuk hava buharı cihazları kullanılmalı, ortam ısısı terlemeye neden olmayacak şekilde ayarlanmalıdır. Uygun özellikteki nemlendirici krem ve pomatların düzenli olarak uygulanması, bariyer fonksiyonunu onarılmasına önemli oranda katkıda bulunur. Atak geliştiğinde ise hekime başvurulmalı ve uygun tedaviler önerilen şekilde kullanılmalıdır.