Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedir?

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) kişilerin sürekli tekrarlayan, rahatsız edici düşüncelere kapılmaları ve bu düşünceleri hafifletmek için belli davranışları sürekli tekrar etmeleri ile giden bir durumudur. OKB yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir ancak profesyonel tedavi sayesinde semptomların yönetimi sağlanabilir ve hastanın hayatı kolaylaştırılabilir.

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), psikiyatrik bir rahatsızlık olarak tanımlanır ve temel olarak zorlayıcı düşünceler (obsesyonlar) ile bu düşünceleri kontrol etmeye yönelik tekrar eden davranışlarla (kompulsiyonlar) karakterize edilir. “Obsesif Kompulsif Bozukluk nedir?” sorusu için özetle: “Tekrarlayan rahatsız edici davranışlardır” cevabı verilebilir. Bu bozukluk kişinin yaşamını önemli ölçüde etkileyebilir ve günlük işlevselliği bozabilir. OKB'de obsesyonlar kişide zihinsel olarak sürekli tekrar eden genellikle rahatsız edici düşüncelerdir. Bu düşünceler kişinin kontrol edemediği ve mantıklı olmayan endişeleri içerebilir. Obsesyonları azaltmaya veya önlemeye yönelik olarak kişi tarafından yapılan tekrarlayan davranışlar ise kompulsiyonlardır.

Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedenleri

• Genetik Faktörler: Genetik yatkınlık OKB riskini artırabilir. Ailesinde OKB öyküsü olan kişilerde bu bozukluğu geliştirme riski daha yüksek olabilir.
• Biyolojik Faktörler: Serotonin gibi nörotransmitterlerin dengesizliği OKB ile ilişkilendirilebilir. Beyindeki bazı bölgelerin OKB patofizyolojisinde rol oynayabileceği düşünülür.
• Çevresel Faktörler: Travmatik yaşam olayları OKB'nin gelişiminde tetikleyici bir rol oynayabilir.
• Nörolojik ve Psikolojik Faktörler: OKB bazı nörolojik ve psikolojik bozukluklarla birlikte görülebilir.
• Bilişsel Faktörler: OKB'li bireylerin düşünce süreçlerinde belirli sapmalar olabilir. Özellikle korku, güvensizlik ve mükemmeliyetçilik gibi düşünce kalıpları OKB'nin gelişiminde rol oynayabilir.
• Stres ve Anksiyete: Günlük yaşam stresi ve anksiyete, Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) semptomlarının artmasına neden olabilir. OKB'li bireyler, stresli durumlarla başa çıkmakta daha fazla zorlanabilirler.
• İlaçlar: Bazı ilaçlar OKB semptomlarını tetikleyebilir veya kötüleştirebilir.

Obsesif Kompulsif Bozukluk Alt Türleri

• Kirlilik ve Temizlik Obsesyonları: Bu tür OKB'li bireyler mikroorganizma bulaşma korkusu yaşarlar. Ellerini sık sık yıkamak, hijyenik olmayan nesnelere dokunmaktan kaçınmak gibi kompulsif davranışlar sergileyebilirler.
• Kontrol ve Güvence Obsesyonları: Kişinin kendisinin veya başkalarının güvende olduğundan emin olma ihtiyacı, bu tür OKB semptomlarının temelini oluşturur. Kapıları kontrol etmek, tekrar tekrar kilitleri kontrol etmek gibi davranışlar sıkça görülür.
• Sayma ve Düzenleme Obsesyonları: Bu tür OKB'li bireyler, sayma veya simetriye odaklanır. Nesneleri belirli bir düzende düzenlemek veya saymak, bu semptomlarla ilişkilendirilen kompulsif davranışlara örnek olarak verilebilir.
• Kötü Şansa İnanma Obsesyonları: OKB'li kişiler, olumsuz olayların gerçekleşeceğine dair aşırı korkular yaşayabilirler. Bu nedenle belirli bir sırayı veya davranışı takip etmek zorunda hissederler.
• Mükemmeliyetçilik ve İştahtan Kaçınma Obsesyonları: Bazı OKB hastaları, herhangi bir hatayı veya kusuru kabul etmeme eğilimindedirler. Aynı zamanda bazıları yiyeceklerle ilgili endişeler yaşayarak belirli yiyecekleri tüketmekten kaçınabilirler.
• Cinsel Obsesyonlar: “Cinsel obsesif kompulsif bozukluk nedir?” sorusu için: bireyler cinsel düşünceler hakkında da obsesyonlar yaşayabilirler cevabı verilebilir. Cinsel obsesif kompulsif bozukluk kişiyi cinsellikten kaçınmaya yönlendirebilir.
• Toplama Obsesyonları: Kişiler belirli nesneleri biriktirme veya atmama konusunda obsesyonlar yaşayabilirler. Bu, evde gereksiz nesneler biriktirme veya çöp atma konularında kompulsif davranışlara yol açabilir.

Obsesif Kompulsif Bozukluk Belirtileri

• Elleri sık sık ve aşırı bir şekilde yıkama ihtiyacı hissetmek,
• Kapıların kilitli olup olmadığını sürekli olarak kontrol etmek ve bu kontrolleri tekrar tekrar gerçekleştirmek,
• Nesneleri belirli bir sırayla düzenleme veya simetri arayışı,
• Nesneleri sürekli sayma veya belirli bir sayıya ulaşana kadar tekrar etme,
• Evi veya çevreyi sürekli olarak temizleme ve dezenfekte etme,
• Kirli nesnelerden veya ortamlardan kaçınma ve bu nesnelerle teması engelleme,
• Cinsel düşüncelerden kaçınma veya engelleme çabası,
• Ahlaki olarak yanlış bir şey yapma korkusu,
• Rahatsız edici veya korkutucu imgelerin zihinde sürekli olarak tekrar etmesi,
• İşlerin mükemmel olması gerektiği inancıyla görevleri tekrar tekrar yapma veya kontrol etme.

Obsesif Kompulsif Bozukluk Teşhisi

Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi

• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): BDT Obsesif Kompulsif Bozukluk başa çıkma yöntemlerinden ilkidir. Birey, obsesyonlarına yanıt olarak geliştirdiği kompulsif davranışları tanımaya ve bu davranışları azaltmaya çalışır. Terapist bireye bu konuda yardımcı olur.
• İlaç Tedavisi: OKB semptomlarının şiddetli olduğu veya bilişsel davranışçı terapinin tek başına etkili olmadığı durumlarda ilaç tedavisi düşünülebilir. Genellikle serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI'lar) olarak bilinen ilaçlar OKB semptomlarını azaltmak için kullanılır. Bunun yanı sıra antipsikotik ilaçlar da bazı durumlarda ek tedavi olarak kullanılabilir.
• Derin Beyin Uyarımı: Obsesif Kompulsif Bozukluk beyin uyarımı prosedürü ile belirli beyin bölgelerine elektriksel uyarılar gönderilerek semptomlar kontrol altına alınabilir. Derin beyin uyarımı bu bölgelere gönderilen uyarılar ile şikâyetleri azaltmayı amaçlar.
• Grup Terapileri: OKB'li bireyler için grup terapileri veya destek grupları, duygusal destek sağlama ve deneyimlerini paylaşma açısından faydalı olabilir. Bu tür gruplar, kişiler arasında bağlantı kurma ve tedaviye devam etme motivasyonunu artırma konusunda yardımcı olabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

OKB ile Yaşayan Birine Nasıl Destek Olunabilir?

Okb Semptomlarını Yönetmek Ve Yaşam Kalitesini Artırmak Için Neler Yapılabilir?

Okb Çocuklarda Görülebilir Mi?