PCOS Nedir?

Üreme çağındaki kadınların yaklaşık %4 ila 8’ini etkileyen PCOS en sık rastlanan hormonal bozukluklardan bir tanesidir. Adını sağ ve sol yumurtalıklardan birinde veya her ikisinde birden görülen çok sayıda iyi huylu kistten alan PCOS adet düzensizliğinin ve kadın kaynaklı infertilitenin (kısırlık) başlıca nedenlerindendir. PCOS yani polikistik over sendromu kadınlar arasında yaygın olarak rastlanan başta adet düzensizliği olmak üzere tüylenme, kilo artışı, ciltte yağlanma gibi semptomlara neden olan bir çeşit yumurtlama (ovulasyon) bozukluğudur. 

PCOS Nedir?

Ergenlik ile birlikte her adet döneminde kadınların yumurtalıklarında bir adet yumurta hücresi büyür ve çatlar. Polikistik over sendromunda ise yeteri kadar büyümeyen, bu nedenle çatlayamayan çok sayıda yumurta kesesi (kisti) bulunur. PCOS sorunu olan kadınlarda ultrasonografik görüntüleme sırasında yumurtalıkların çevresinde 2-8 mm çapında çok sayıda folikül görülür. Kelime anlamı olarak bakıldığında PCOS çoklu (poli) kist bulunan yumurtalık (over) anlamına gelir.

PCOS Hastalığı Nedir?

PCOS çoğu zaman bir hastalıktan ziyade sendrom olarak ifade edilir. Bunun en önemli nedenlerinden bir tanesi kadınların büyük çoğunluğunda yumurtalık çevresindeki çoklu kistik görünüme androjen hormonu gibi hormonal bozuklukların ve erkek tipi saç dökülmesi, kilo artışı, tüylenme gibi metabolik bozuklukların eşlik etmesidir. Bu nedenle üreme çağındaki kadınların çoğunu etkileyen bu durum uzmanlar tarafından bir sendrom olarak değerlendirilir.

PCOS Neden Olur?

PCOS’un nedeni günümüzde kesin olarak bilinmemekle birlikte yapılan pek çok bilimsel çalışma genetik faktörlerin polikistik over sendromu üzerinde etkisi olduğunu göstermektedir. Ek olarak başlıca PCOS nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

• İnsülin direnci: İnsülin seviyesindeki artış ile birlikte yumurtalıklardan daha fazla androjen hormonu salınırken karaciğerde SHBG (seks hormonu bağlayıcı globulin) hormonunun üretiminde azalma olabilir. Kanda SHBG hormonunun azalması ise androjen hormonunun serbest hale gelerek kana karışmasına, bunun neticesinde yumurtlama bozukluklarına neden olabilir.
• Hormonal problemler: Polikistik over sendromunun en önemli nedenlerinden bir tanesi FSH ve LH hormonu düzeylerindeki bozulmadır. Normal şartlarda LH ve FSH oranı 1 ila 2 arasındadır. Herhangi bir sebeple bu oran yükselirse yumurtlama problemleri ve PCOS ortaya çıkabilir.
• Düşük dereceli inflamasyon: İnflamasyon kısaca vücuttaki bir hasara veya bozukluğa karşı bağışıklık sisteminin verdiği cevap olarak tanımlanabilir. İnflamasyon akut ve kronik olmak üzere iki sınıfta incelenir. Akut inflamasyon ani şekilde başlayıp kısa sürede iyileşirken kronik inflamasyon daha hafif bir seyir izleyip yıllarca sürebilir. Kronik inflamasyon ise düşük dereceli veya yüksek dereceli olabilir.

PCOS Belirtileri Nelerdir?

Polikistik over sendromu bulunan kadınların sıklıkla merak ettikleri konuların başında “PCOS nedir belirtileri nelerdir?” gibi sorular gelir. PCOS belirtileri denildiğinde ilk akla gelen ilaçsız adet olamamak veya adetlerin düzenli olmamasıdır. Bununla birlikte PCOS tanısı alan kadınların hepsinde adet olamama sorunu görülmeyebilir.

Başlıca PCOS belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Adet düzensizliği: En önemli belirtilerinden bir tanesi kaçırılan adet dönemlerinin olması veya hiç adet olunmamasıdır. İlave olarak PCOS’lu kadınlarda adet ağrısı ile de daha sık karşılaşılabilir.
• Tüylenme: Artan androjen hormonuna bağlı olarak PCOS bulunan kadınlarda göğüs, karın, çene gibi vücut bölgelerinde aşırı kıllanma (hirsutizm) görülebilir.
• Sivilce: PCOS hormon düzeylerindeki dengesizliğe bağlı olarak sivilceli bir cilde neden olabilir.
• Kistik görünüm: Çoğu zaman polikistik over tanısı ultrasonografi görüntülemesi sırasında uzmanların yumurtalıklarda çok sayıda folikül kisti görmesi sonucunda koyulur.
• Cilt lekesi: PCOS koltuk altı, göğüs, kasık bölgesi gibi bölgelerde kahverengi cilt lekeleri ile kendisini gösterebilir.
• Saç dökülmesi: PCOS’lu kadınlarda erkek tipi saç dökülmesi görülebilir.

Polikistik over sendromunun en önemli belirtilerinden bir tanesi infertilitedir. Bir başka ifadeyle PCOS yumurtlama bozukluğuna ve üreme sorunlarının görülmesine yol açabilir.

PCOS Testi Nedir?

Polikistik over sendromu (PCOS) tanısı koymak için kullanılan bir dizi test ve değerlendirme bulunur. Bu testler arasında hormonal dengeyi belirlemek amacıyla yapılan kan testleri, folikül stimüle edici hormon (FSH), luteinizan hormon (LH), östrojen ve progesteron seviyelerini ölçmek için kullanılır. Ayrıca, pelvik ultrasonografi, polikistik overleri incelemek ve büyüklüklerini değerlendirmek için kullanılır. PCOS tanısı, bu test sonuçlarına ve belirli tanı kriterlerine dayalı olarak konur. Bu tanı, hastaların semptomlarının ve sağlık durumunun daha iyi anlaşılmasına ve uygun tedavi seçeneklerinin belirlenmesine yardımcı olur.

PCOS Tedavisi Nedir?

Günümüzde PCOS’un kesin bir tedavisi yoktur. Polikistik over semptomları genellikle kadının bebek sahibi olmak isteme veya istememe durumuna göre değişiklik gösterir. Henüz bebek sahibi olmayı planlamayan kadınlarda öncelikle uzmanlar adet dönemlerini düzenlemeye yardımcı olan doğum kontrol haplarından faydalanabilir. Ek olarak alanında uzman bir doktor tarafından insülin direnci tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar da reçete edilebilir. Bu ilaçlar insülinin hücreler tarafından daha iyi kullanılmasını sağlayarak PCOS semptomlarını kontrol altına almaya yardımcı olabilir.

Bebek sahibi olmayı planlayan kadınlarda ise genellikle yumurtlamayı sağlayıcı bir tedavi prosedürü uygulanır. Bazı ilaçlar kadınlarda yumurtanın yeterli olgunluğa gelmesini ve çatlamasını sağlayabilir. İlaç tedavisinin etkisiz kaldığı durumlarda tüp bebek tedavisi gibi yardımcı üreme teknikleri polikistik over sendromlu kadınlarda bebek sahibi olmaya yardımcı olabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Polikistik over sendromu kadınlar arasında yaygın olarak görülen metabolik bozukluklardan bir tanesidir. PCOS hakkında sıklıkla sorulan sorulardan bazıları aşağıda ele alınmıştır.

PCOS Neden Oluşur?

PCOS’un oluşum nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Ancak bazı çalışmalar genetik faktörlerin, insülin direnci gibi sağlık sorunlarının PCOS’a neden olabileceğini göstermektedir.

PCOS Ne Demek?

Polikistik over sendromunun kısaltılmış hali olan PCOS adını yumurtalıklardaki çoklu kistik görünümden alır.

PCOS Kisti Nedir?

Polikistik over kistleri aslında yumurtanın öncül hücresi olan folikül yani yumurta hücresini saran keselerdir. Bu nedenle diğer bilinen kistlerden farklıdırlar.

PCOS Nedir, Tıp Alanında Neden Sendrom Olarak İfade Edilir?

PCOS genetik faktörler başta olmak üzere çeşitli sebeplerle ortaya çıkabilen, yumurtalıklardaki kistik görünüme hormonal bozuklukların eşlik ettiği karmaşık bir sağlık sorunudur. Bu nedenle PCOS uzmanlar tarafından sendrom olarak adlandırılır.

PCOS Nedir Tedavisi Nasıl Yapılır?

PCOS yumurtalıklarda çok sayıda 2-8 mm çapında iyi huylu kist görünümü ile karakterize bir endokrin bozukluktur. Tedavi genellikle yumurtlamanın sağlanması gibi semptomların kontrol altına alınmasını içerir. İlave olarak üreme sorunları yaşayan kadınlarda aşılama veya tüp bebek tedavisi gibi yardımcı üreme tekniklerinden de faydalanılabilir.

PCOS Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Günümüzde PCOS’u tamamen iyileştirecek bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Ancak alanında uzman bir doktor tarafından uygulanan bir tedavi ile PCOS semptomları kontrol altına alınabilir.

PCOS’a Ne İyi Gelir?

Bazı çalışmalar sağlıklı beslenme, egzersiz yapma gibi yaşam tarzında yapılan değişikliklerin PCOS semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabileceğini göstermektedir. Örneğin, araştırmalara göre kilosunun yaklaşık %5-10’unu kaybeden kadınlarda PCOS semptomları hafifleyebilir.

PCOS Ağrısı İçin Ne İyi Gelir?

Polikistilk over sendromu ağrılı adet dönemlerine neden olabilir. Alanında uzman bir doktor tarafından uygulanan ilaç tedavisinin yanı sıra düzenli egzersiz yapmak ve sağlıklı beslenmek adet dönemlerinin düzenlenmesine yardımcı olarak PCOS ağrısını hafifletebilir.