Ayak Yanması Neden Olur?

Günlük hayatta ayaklara çok fazla yük biner. Günlük ihtiyacın çoğu ayakta yürüyerek ya da koşarak karşılanır. Yemek yapmak, işe gitmek, randevulara yetişmek derken ayaklara çok fazla yük binebilir. Bu ihtiyacı karşılamak adına ayaklar yorulabilir. Bu durum sonucunda ayaklarda ağrı ya da yanma meydana gelebilir. Bunu önlemek için yapılabilecek bazı şeyler vardır. Ancak öncelikli olarak ayak yanmasının sebebini öğrenmek gerekir.

Ayak Yanması Nedir?

Ayak yanmasının bir diğer adı Grierson-Gopalan sendromu olarak adlandırılır. Ayakların rahatsız edici derecede sıcak olması ve ağrılı bir hal alması durumu olarak bilinir. Bazı bireylerde ayaklarda oluşan yanma hissi gece saatlerinde gündüz saatlerine göre daha çok belirginleşir, kişi bunu daha fazla hisseder. Bu durum yalnızca ayak tabanının yanması ile kalmayabilir, ayak bileklerinin ve diz altının olduğu bölgelerin de etkilenmesi söz konusu olabilir.

Ayak Yanmasının Belirtileri

Ayak yanmasının belirtileri genelde ayakların bireye rahatsızlık verici bir şekilde ağrıması ve yanması ile ortaya çıkmaktadır. Özellikle oluşan bu yanma hissi geceleri artış gösterirken gün içerisinde bu hissiyatta azalma sonucu bireyde rahatlama söz konusu olabilir. Ayak yanması belirtileri hafif ya da şiddetli olarak iki farklı şekilde oluşabilir. Ayak yanmasının en çok görülen belirtilerine bakıldığı zaman:

• Ayaklarda oluşan yanma hissinin geceleri daha fazla hissedilmesi,
• Alt bacakta veya ayaklarda oluşan uyuşma hissedilmesi,
• Ayak bölgesinde oluşan ağrının bıçak saplanır tarzda olması,
• Ayak bölgesinde oluşabilen ağırlık hissi,
• Ciltte kızarıklıkların olması,
• Ayak bölgesinde oluşan karıncalanma hissi,
• Ayak bölgesinde donuk bir ağrı hissedilmesi ayak yanmasının belirtileri olarak sıralanabilir.

Ayak Yanmasının Nedenleri

Ayak yanmasının sebeplerine bakarsak bir çok sebebi olabilir. Örneğin sinirlerde oluşan sıkışma ya da nöropati olarak adlandırılan bacaklarda oluşan sinir hasarının sebep olabileceği söylenebilir. Bunların yanı sıra ayakkabı seçiminin yanlış olması, ayakta uzun süre beklemek, ayakta oluşabilen mantar enfeksiyonları ve kullanılan bir takım ilaçların oluşturabilecekleri yan etkileri ayak yanmasına sebep olabilir. 

Ayak yanmasının en çok karşılaşılan sebeplerine baklılırsa:

• Periferik nöropati, ayaklarda oluşan yanmanın temel sebeplerinden biri olarak görülebilir. Periferik duyu sinirleri omuriliği, kolları ve bacakları birbirine bağlayan sinirlerdir. Bu sinirler herhangi bir nedenden dolayı hasar alması sonucu periferik nöropati oluşabilir. Özellikle şeker hastalığı olan bireylerde bu durumun gelişme olasılığının daha fazla olduğunu söylemek mümkündür. Bu olay sonucu ise ayaklarda yanma meydana gelir.
• Tarsal tünel sendromu, tarsal tünel olarak adlandırılan bölge ayak bileğinin içerisinde ve ayak bileği kemiklerinin yakınlarında bulunan bir bölgedir. Bu bölgede oluşan sinir sıkışması sonucu ayaklarda yanma, ağrı ya da karıncalanmaya sebep olabileceğini söylemek mümkündür.
• Diyabet (şeker hastalığı), Tip 1 ve Tip 2 olarak iki gruba ayrılan şeker hastalığı, vücutta bulunan periferik sinirlerini, özellikle de bacaklarda ve ayaklarda bulunan duyu sinirlerini etkileyebilir. Bunun sonucunda uzun zaman sonra periferik sinirlere zarar verebilir ve  damar duvarlarını zayıflatabilme durumu oluşabilir. Bu sebeple şeker hastalığının sebebiyet vermesi ile ayak yanması oluşabilir.
• Hipotiroidizm, vücutta bulunan tiroid bezinin olması gerekenden daha az miktarda çalışması sonucu oluşur. Bu da ayaklarda yanma hissiyle birlikte, deride enfeksiyon oluşumu, yorgunluk ve ciltte kuruluk oluşturabilir.
• Doğru ayakkabı seçimi, ayağa tam oturmayan, ya çok dar ya da çok bol veya ince tabanlı olan ayakkabılar ayakların tahriş olmasına neden olur. Bu sebeple ayaklarda yanma meydana gelebilir.
• Beslenme yetersizliği, vitamin eksikliği, B6, B9 ve B12 gibi vitaminlerin ihtiyaçtan daha az alınması, kansızlık ve yetersiz beslenme gibi bazı durumlar da aynı şekilde ayak yanmasına sebep olabilir.

Ayak Altı Yanması Neden Olur?

Ayakta burkulma, ayak numarasına göre küçük ayakkabı giyme, aşırı kilolu olma gibi sebepler ayak altı yanmasına neden olabilir. Ayak altı yanması hem gündüz hem de gece görülebilir. Bunlara bağlı olarak “ayak altı yanması neden olur?” Ayak altı yanmasının nedenlerini sıralamak gerekirse ;

• Ayakta burkulma durumu,
• Ayakkabının dar gelmesi (olması gerekenden küçük olması),
• Aşırı kilodan dolayı ayaklara yüklenme durumu,
• Ayaklarda oluşan mantarlar,
• Alerjik nedenler ayak altı yanmasının nedenleri olarak gösterilebilir.

Gece Ayak Yanması Neden Olur?

Gece görülen ayak yanmalarının en belirgin sebeplerinden birinin bütün gün boyunca ayakta durulması olduğunu söylemek mümkündür. Bunun dışında ayakkabı seçiminin doğru olmaması, şeker hastalığı (diyabet), sinir sıkışmaları, ayaklarda oluşan mantarlar sebebiyle gece ayak yanması oluşabilir. Bunun dışında gündüzleri görülen ayak yanmasının yine gece boyunca şiddetli şekilde görülmesi mümkündür.

Ayak Yanması Nasıl Teşhis Edilir?

Ayak yanmasının nedenini doğru bir şekilde bulmak ayak yanması teşhisinin de doğru bir şekilde konabilmesini sağlar. Öncelikli olarak uzman hekim tarafından hastanın şikâyetleri ve hastalığın öyküsü dikkatli bir şekilde dinlenmeli ve incelenmelidir. İncelemelerden sonra hasta muayene edilmelidir. Kesin tanı için muayene dışında ek testlere de ihtiyaç duyulabilir. Fakat sinir kaybı sonucu oluşan ayak yanması teşhis için ek testlere gerek kalmadan da kolay bir şekilde yapılması mümkünüdür.

Ayak Yanması Teşhisinde Hangi Testler Yapılır?

Yanma hissi eğer ani bir şekilde ortaya çıkıyorsa bu durumda doğru bir teşhis için ek testlere ihtiyaç duyulabilir. Bu testlere bakılacak olursa:

• Elektromiyografi testi, bu test kaslarda oluşan elektriksel faaliyetleri ölçmeyi sağlar. Yani kasların sinir uyarılarına verdiği tepkileri ölçer.
• Sinir iletim çalışması, bu testte yine elektromiyografi testine benzerlik gösteren bir yöntemdir. Bazı durumlarda ikisi bir arada kullanılabilir. Bu test ile sinir iletim çalışması yapılır ve vücuttaki sinir kaybı ölçülür. Sinirin olduğu bölgedeki deriye düz elektrotlar yerleştirilerek düşük yoğunlukta bir akım uygulanarak yapılır.
• Laboratuvar ortamında yapılan testler, bazı durumlar sonucunda ayak yanmasını teşhis etmek için kan örnekleri, idrar örneği veya omurilik sıvısı örneği alınarak laboratuvar ortamında bir takım testleri uygulamak gerekebilir. Alınan kan örnekleri ile vitamin, şeker ve hormon seviyelerine bakılması gerekir. İdrar örneği sonucu ile böbrek hastalığının varlığı araştırılır. Omurga ve beyin bölgesinden alınan sıvı da omurilik sıvısı testi uygulanarak incelenebilir.
• Sinir biyopsis, bireyde sinir kaybının var olup olmadığını öğrenebilmek için sinir dokusundan bir parça örnek alınarak detaylı şekilde incelenir.

Gece Ayak Yanmasına Ne İyi Gelir?

Gece görülen ayak yanması rahatsızlığını düzeltebilmek için ayak altına buzlu su yerleştirilmesi tercih edilebilir. Buzlu su ile uygulanan tedavi ayak yanmasına karşı bireyin uygulayabileceği etkili yöntemlerinden biridir. Bireyi rahatlatır. Böylece gece ayak yanması kısa zaman içinde azalır ve hatta giderilir. Aynı zamanda ayakların havalanması da önemlidir. Ayaklarınızı sık sık havalandırın. Ayakların terlemesine neden olmaması için çorapların sık değiştirilmesi gerekir. Bol su tüketimi de ayak yanmasını önleyebilecek durumlardan biridir. Doğru ayakkabı tercihi, vitamin değerleri de kontrol edilmelidir. Böylece ayak yanmasına sebep olabilecek etkilerin ortadan kalkması sağlanır.

Ayak Yanması Nasıl Tedavi Edilir?

Ayaklarda oluşan yanma hissi hafif düzeyde de ola bir uzmandan yardım alınmalıdır.Ayaklarda oluşan yanmanın tedavileri incelendiği zaman çoğunluğu vücutta oluşan sinir hasarını önlemeyi amaçlamalıdır. Özellikle periferik nöropati sonucu oluşan ayak yanması tedavisinde öncelikli amaç, devam eden sinir hasarını durdurmaya yöneliktir.

Ayak Yanması Tedavisinde Diyet

Şeker hastalığının sonucu olarak oluşan ayak yanması rahatsızlığında ilk olarak kandaki şeker seviyesini normal düzeye getirerek kontrol altında tutmak gerekir. Bunu sağlayabilmek için hastaya uygun bir diyet programı hazırlanır ve uygulaması gerektiği belirtilir. Bunun dışında ek olarak gerekli ise ilaç tedavisine başlanabilir. Aynı zamanda bireyde B vitaminleri düzeyi kontrol edilir ve eğer eksikliği söz konusu ise, eksikliğin seviyesine bağlı olarak ağızdan ya da enjeksiyon uygulanarak vitamin takviyesi yapılmalıdır. Eğer hissedilen ayak yanma hissi bireyin kullandığı alkolden kaynaklanıyor ise, alkol tüketimine son verilmeli ve sinir hasarı önlenmelidir.

Ayak Yanması Tedavisinde Diyaliz

Ayaklarda oluşan yanma hissi kronik böbrek rahatsızlığından kaynaklı ise, öncelikli olarak diyalize ihtiyaç duyulma ihtimali yüksektir. Tiroit hormonlarının gerektiği kadar çalışmamasından kaynaklanan ayak yanması tedavisinde bireye ağızdan tiroit hormonu verilebilir. Bazı bireylerde ayak yanmasına bağlı olarak oluşan ayak ağrılarını azaltmak ve bireyi rahatlatmak adına kişiye ağrı kesici ilaç verilebilir. Ayaktaki mantarlarınn sebep olduğu ayak yanmasının tedavisinde ise, mantarı önleyici ilaçlar kullanılmalı ve oluşan mantar enfeksiyonu bir an önce iyileştirilmelidir.

Ayak Yanması Tedavisinde Kişisel Tedbirler

Tedavi yöntemleri dışında hastaların kendi başlarına uygulayabileceği birtakım değişiklikler sonucu şikayetlerinde azalma ve rahatlama görülebilir. Örneğin, haftalık olarak yürüyüşe çıkmak (haftada 2 - 3 gün) ya da bir uzmanın önderliğinde dengeli bir beslenme programı oluşturup buna uyum sağlamak ve mümkün olduğunca alkol tüketiminden uzak durmak. Ayaklarınızda geceleri ya da gündüzleri yanma hissi ve ağrı yaşıyorsanız, kontrollerinizi uzman ekibe sahip hastanelerde yaptırmanız önerilir.