Bradikardi Nedir, Tanı ve Tedavisi Nelerdir?

Kalp, doku ve organlara oksijen, besin vb. ihtiyaçları kan yoluyla iletir. Bu fonksiyon elektriksel ve kas sisteminin kompleks bir sistemi ile gerçekleştirilir. Sağlıklı bir bireyde kalp dakikada yaklaşık 60-100 atım sağlayarak normal pompalama işlemini sağlayabilir. Olması gereken atım sayısından yani 60 atımdan daha az kalp atış hızı “bradikardi” olarak adlandırılır. Yavaş kalp hızı veya bradikardi kardiyak aritminin bir türü olarak açıklanabilir.

Bradikardi Nedir?

Bradikardi kalp atış hızının dakikada 60 atımın altında olması ile karakterize edilen kalp ritminin yavaşlaması durumudur. Bir tür aritmi olan bradikardi özellikle yüksek antrenmana sahip sporcularda ve uyku esnasında yaygın olarak görülebilir. Bu nedenle genellikle tek başına bradikardi herhangi bir riske sahip olmayabilir. Ancak ek semptomlar ile birlikte kalp ritminin yavaşlaması bazı kalp hastalıklarının bir belirtisi olabilir. Bradikardi kalpte elektriksel sinyallerin başladığı yer olan sinoatrial düğümlerde fonksiyon bozukluğundan kaynaklanabilir.

Bradikardi Neden Olur?

Kalp ritminin yavaşlamasına eşlik eden kalp çarpıntısı, bayılma ve kafa karışıklığı ile kendini gösterebilir. Bunun yanı sıra atrioventriküler düğümde elektrik sinyallerinin tıkanması durumunda bradikardi oluşabilir. Yaygın olarak görülen bir anormallik olan bradikardi şiddetli hale geldiğinde tehlikeli sonuçlara yol açabilir. Kalp atış hızı çok yavaş olan bireylerde organlara yeterli oksijeni ulaştırılamaz. Bunun sonucunda doku ve organlarda hasar veya ölüm meydana gelebilir. Bradikardi bazı vakalarda çeşitli komplikasyonlara neden olabilir ancak her zaman riskli bir durum olmayabilir.

Bradikardinin Belirtileri

Kalp atışının yavaşlaması bireyin vücudu tarafından tolere edilemediğinde birtakım belirti ve semptomlar ortaya çıkabilir. Çoğunlukla bradikardi herhangi bir belirti göstermeyebilir. Beyin ve diğer organlara kan akışının engellenmesine neden olabilecek bradikardi hayati tehlikeye sahip olabilir. Bu durumda ek belirti ve semptomlar oluşturabilir. Bradikardi belirtileri şunlar olabilir:

• Kalp çarpıntısı,
• Nefes darlığı,
• Göğüs ağrısı,
• Baş dönmesi,
• Tükenmişlik ve kolayca yorulma,
• Bilinç bulanıklığı,
• Konsantrasyon zorluğu,
• Bayılma,
• Sinirlilik, huzursuzluk ve kişilik değişikliği.

Bradikardinin etkilediği bölgeye bağlı olarak semptomlar ortaya çıkabilir. Beyne yeterli kan akışı sağlanmadığında beyin fonksiyonları aksayabilir, geçici veya kalıcı fonksiyon değişikliklerine yol açabilir.

Bradikardinin Nedenleri

Vücutta birçok sistemden etkilenen kalp atış hızı çeşitli faktörlerin etkisiyle değişebilir. Kalp ve damar sisteminin yanı sıra hastalıklar, ameliyatlar, ilaç ve uyuşturucu maddeler, birtakım tedaviler kalp atım hızının yavaşlamasına katkıda bulunabilir. Bradikardi nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

• Yaşlanma, kalp krizi ve kalp hastalığı nedeniyle kalbin hasar görmesi,
• Doğuştan gelen kalp hastalığı,
• Sinoatrial düğüm ile ilgili sorunlar (hasta sinüs sendromu vb.),
• Endokardit, miyokardit ve perikardit gibi enfeksiyonlar,
• Romatizmal ateş ve lupus gibi inflamatuar hastalıklar,
• Kalp ameliyatı komplikasyonları,
• Tiroid bezinin yetersiz çalışması (hipotiroidizm),
• Kanda kalsiyum ve potasyum gibi elektrolitlerin dengesizliği,
• Obstrüktif uyku apnesi, anoreksiya nervoza, Lyme hastalığı,
• Bazı ilaçlar, uyuşturucu maddeler ve radyasyon tedavisi.

Kalp hızının yavaşlamasına sebep olan diğer etkenler yaralanma ve travmalar, hipotermi, intrakraniyal hipertansiyon olabilir.

Bradikardi Teşhis Yöntemleri

Bradikardi oluşum açısından kapsamlı bir semptom olduğundan altta yatan sebebin bulunması gerekebilir. Kalp atım hızının yavaşlaması bazı durumlarda hayati tehlikeye sebebiyet verebilen diğer rahatsızlıklara işaret edebilir. Dolayısıyla tıbbi geçmiş, aile öyküsü ve fizik muayene bradikardi teşhisinde değerlendirilmesi gereken adımlardır. Bradikardi ve altta yatan kaynağın teşhisinde kullanılan testler şunlar olabilir:

• Elektrokardiyografi (EKG): Bradikardi tanısında kullanılan ana testtir. Kalbin elektriksel aktivitesinin hassas bir şekilde izlenmesini sağlayabilir.
• Kan testleri: Tiroid bezi fonksiyonu, enfeksiyon varlığı ve elektrolit dengesizliğinin kontrol edilmesinde tercih edilebilir.
• Holter monitörü: Taşınabilir cihaz 24 saat boyunca kalp aktivitesinin kaydedilmesini sağlayabilir.
• Kalp stres testi/ Efor testi: Önerilen egzersiz sırasında kalp aktivitesinin izlenmesi sağlanabilir.

Obstrüktif uyku apnesinden şüphelenilen bir vakada uyku çalışmaları uygulanabilir, kalpte hasar bırakan ilaçların değerlendirilmesinde toksik madde aranması önerilebilir.

Bradikardi Tedavisi

Bradikardi tedavisi altta yatan koşula bağlı olarak belirlenebilir. Ek belirti ve semptom göstermeyen bradikardi herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymayabilir. Ancak diğer tıbbi durumlardan kaynaklanan kalp atışının yavaşlaması teşhis ve tedavi gerektirebilir. Bradikardi tedavisi başlıca birkaç şekilde gerçekleştirilebilir. Bu tedaviler şu şekildedir:

• İlaç tedavisi: Kalp atış hızının düşmesi sonucu oluşabilen hipotansiyon (tansiyon düşmesi), enfeksiyon ve elektrolit düzensizlikleri varlığında ilaç tedavisine başvurulabilir. İlaç tedavileri ağız yoluyla veya damara enjekte edilerek sağlanabilir.
• Geçici kalp pili: Kısa ömürlü bradikardisi olan hastalarda kısa süreli bir tedavi olabilir. Göğse yapıştırılan cihaz vücuda hafif elektrik sinyalleri vererek kalp atışlarının düzenlenmesine yardımcı olabilir.
• Kalıcı kalp pili: Sinüs düğümü fonksiyon bozukluğu (hasta sinüs sendromu) ve şiddetli atrioventriküler düğüm problemleri varlığında ana tedavi şeklidir. Kalıcı kalp pili uzun vadeli bir çözüm olabilir ve kalp pilinin implante edilmesi amacıyla cerrahi gerektirir. Bu prosedür için cildin altında kese oluşturulur ve kalp pili yerleştirilir. Sonrasında kalbin çeşitli bölgelerine bağlantı oluşturulur.

Sağlıklı ve yoğun antrenman yapan sporcularda bradikardi tedavi gerektirmeyebilir. Yavaş kalp atışı ile birlikte spesifik belirtilerin görülmemesi durumunda bradikardi tedavisi gerekli olmayabilir. Ek olarak hipotiroidizm vakalarında tiroid hormonu replasman tedavisi sağlanabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Kalp çarpıntısı gibi bir aritmi olan bradikardi hemen hemen her bireyin yaşadığı bir tablodur. Çoğunlukla tehlikeli görülmeyen bradikardi bazı durumlarda ciddi bir sağlık sorununun habercisi olabilir. Bu kapsamda bradikardinin teşhisi olası risklerin ortadan kaldırılması amacıyla önemli bir adımdır.

Bradikardinin Ciddiyeti Nedir?

Kalp ritmi bozukluğu ani ve kısa süreli bir sorun olabileceği gibi yaşam boyu süren bir durum da olabilir. Özellikle bradikardiye neden olan faktörün tespit edilmesi ve tedavisinin sağlanması bradikardinin süresini ve şiddetini değiştirebilir. İlaçlar, uyuşturucu maddeler, uyku vb. koşullar kısa süreli bradikardi oluşmasına sebebiyet verebilir. Ancak bazı hastalıklar (kalp hastalıkları, enfeksiyonlar vb.) bradikardinin ciddi bir seyir almasını sağlayabilir.

Bradikardi İçin Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

Bradikardi ile birlikte bayılma, göğüs ağrıları, nefes almada zorluk, baş dönmesi ve bilinç bulanıklığı gibi belirtiler ortaya çıktığında mutlaka doktora başvurulmalıdır. Yorgunluk, yaşlanma, uyku ve yoğun egzersiz yapan sporcularda görülen bradikardi normal bir süreç olabilir ancak ek belirti ve semptomların görülmesi ile mutlaka ilgili bir sağlık kuruluşu ile iletişime geçilmelidir.