Mikrobiyota Nedir?

İnsan vücudunda yaklaşık 100 trilyon mikroorganizma olduğu düşünülmektedir. Bu mikroorganizmalar vücudun doğal dengesinin sağlanması, sindirim faaliyetlerinin daha etkili yapılması, bazı vitaminlerin üretilmesi gibi görevler almaktadır. Mikrobiyota flora olarak da isimlendirilmektedir. Her organın kendine özgü bir mikrobiyotası bulunur.

Mikrobiyota Ne İşe Yarar?

Mikrobiyota genel olarak vücut dengesini sağlamaya yararken bulunduğu organ ve yere göre işlevleri değişkenlik gösterir. Mikrobiyotanın görevleri ve sağladığı faydalar şu şekilde sıralanabilir:

• Mikrobiyota zararlı mikroorganizmaların üremesinin önüne geçerek enfeksiyonlara karşı koruyucudur.
• Bağırsak mikrobiyotası B ve K vitaminlerini üretilmesini sağlar. Bu vitaminlerin eksikliğine karşı önlem görevi görür.
• İnce bağırsakta sindirilemeyen liflerin kalın bağırsakta sindirilmesini sağlayarak kısa zincirli yağ asitlerinin üretilmesini sağlar. Kısa zincirli yağ asitleri ülseratif kolit, kronik ishal ve kanser gibi hastalıkların önlenmesinde faydalıdır.
• Bağırsak mikrobiyotasının düzgün çalışması ve dengede olması yapılan araştırmalara göre beyin işlevlerinin doğru çalışmasını, depresyon, anksiyete ve stres gibi psikolojik rahatsızlıkların önlenmesini sağlar.
• Mikrobiyatanın dengede olmasının astım, alerji, kalp damar hastalıkları, bağırsak hastalıkları gibi pek çok hastalığın önlenmesinde yardımcı olduğu yapılan çalışmalarda görülmüştür.
• Deri mikrobiyotası diğer bakteri ve mantarlara karşı cildi korur. Akne, egzama gibi deri hastalıklarına karşı cildi koruyucudur.
• Mikrobiyatayı oluşturan mikroorganizmalar bağışıklık sistemini destekler ve hastalıklara karşı savaşır.
• Kalsiyum, magnezyum, demir gibi çeşitli minerallerin bağırsak tarafından emilimini sağlar.
• Kandida gibi mantar enfeksiyonlarına karşı vücudu korur.

Mikrobiyom Nedir?

Mikrobiyom mikrobiyotayı oluşturan mikroorganizmaların sahip olduğu genetik metaryeldir. Mikrobiyom insan vücudundaki hücrelerin sahip olduğu gen miktarından 150-160 kat daha fazladır. Bu durum mikroorganizmaların vücut dengesi için ne kadar gerekli olduğunun da bir göstergesidir.

Tüm organlar kendine has bir mikrobiyota barındırsa da en çok mikrobiyota elemanı barındıran organ bağırsaklardır. En fazla mikrobiyom bulunduran yerde bağırsaklardır. Mikrobiyom tanımı bazı zamanlar mikrobiyata yerine de kullanılmaktadır.

Mikrobiyota Diyeti Nedir?

Mikrobiyota diyeti vücuttaki mikrobiyota dengesini sağlamak, yararlı mikroorganizma çeşitliliğini artırmak, sağlıklı ve dengeli bir beslenme sağlamak için tercih edilen beslenme düzenidir. Beslenme için tercih ettiğimiz ürünler vücudumuzda faydalı sonuçlara yol açabilirken dengeli tercihler yapmadığımızda hem vücudumuz hem de bağırsak mikrobiyotamız zarar görebilir.

Besin olarak tüketilen karbonhidratlar ince bağırsakta tümüyle sindirilemeyerek kalın bağırsak bakterileri tarafından parçalanır. Bu işlemin yüksek miktarda yapılması sonucu vücutta gaz birikebilir. Bu sebeple karbonhidrat miktarının dengeli olmasına dikkat edilmelidir. Bunun yanında yüksek yağ içerikli beslenme bağırsak bakterilerinin miktarında azalmaya neden olur. Fast food besinler hem yüksek karbonhidrat hem de yüksek yağ içerikleri sebebiyle beslenmede daha az yer tutmalıdır.

Protein içerikli besinler bakteri miktarını arttırıcı etki gösterir ancak ihtiyacın üzerinde tüketilen protein bağırsak dengesinin bozulmasına neden olmaktadır. Protein alımının sadece hayvansal kaynaklardan tercih edilmemesi, bitkisel protein kaynaklarıyla dengeli olarak tercih edilmesi daha uygundur.

Prebiyotik ürünler bağırsak bakterilerinin çoğalıp büyümeleri için uygun ortam hazırlayan lifli ürünlerdir. Muz, çilek, enginar gibi prebiyotik etkili gıdaların tüketimi arttırıldığında mikrobiyota dengesi daha rahat bir şekilde sağlanabilir.

Mikrobiyota Testi Nedir?

Mikrobiyota testi mikrobiyom analizi olarak da adlandırılmaktadır. Mikrobiyota testi kişiden alınan gaita örneğinin içerisindeki mikroorganizmaların analizi, mevcut sorunları, alerjileri, uygun beslenme düzeni gibi cevapların elde edilmesi için laboratuvar ortamında incelenmesi ile yapılmaktadır. Mikrobiyota testi aşağıdaki bilgilere ulaşmamıza yardımcı olmaktadır:

• Bağırsak mikrobiyotasının içeriği, barındırdığı mikroorganizmalar ve dağılımları
• Kişinin obezite riski
• Gıda alerjileri ve buna dayalı tercih etmesi gereken besinler
• Mikrobiyota sebepli oluşabilecek hastalıklara sahip olma riski

Mikrobiyota testi, alzheimer, kolon kanseri, obezite, otizm, bağırsak problemleri, sindirim bozuklukları gibi çeşitli hastalıkların tedavi edilmesi, yeni tedavi ihtimallerinin değerlendirilmesi için tercih edilir.

İnsan Mikrobiyom Projesi Nedir?

İnsan genomunu tümüyle ortaya çıkarılması için yapılan araştırmalar sırasında insan genomunun ilişkili olduğu mikrobiyotadan ayrı düşünülmesinin mümkün olmadığı fark edilerek insan mikrobiyom projesi devreye sokulmuştur. Bu projenin amacı insan mikrobiyomunun hastalık, beslenme, yaş, cinsiyet gibi faktörlerle değişimini inceleyerek hastalıkların oluşmasıyla ilişkisine ait bilginin standardize edilebilmesidir. Bu şekilde elde edilen bilgilerin hastalıkların daha detaylı incelenmesi ve farklı tedavi yöntemlerinin uygulanması için kullanılması hedeflenmektedir. Bu proje 2007 yılından bu yana devam etmektedir.

Bağırsak Mikrobiyotası Nedir?

Vücudun her bir parçasının kendine ait mikrobiyotası olmasının yanında en önemli mikrobiyota bağırsak içinde bulunandır. Vücudun ihtiyacı olan bazı vitaminlerin üretilmesi, aminoasitlerin oluşturulması, sindirilemeyen besin ögelerinin parçalanması gibi pek çok işlevi mevcuttur.

Gastrointestinal sistem içerisinde doğal olarak bulunmakta olan bütün mikroorganizmalar bağırsak mikrobiyotası olarak isimlendirilir.

Bağırsak mikrobiyotasındaki bakteriler anne karnında oluşmaya başlar ve belli bir düzeye geldikten sonra miktarı genel olarak sabitlenir. Bağırsak mikrobiyotası merkezi sinir sistemi dahil pek çok sistemi etkiler. Vücuttaki sinirsel fizyolojiyi düzenler ve metabolizma faaliyetlerinin gerçekleşmesini sağlar. Besinlerin emilimi ve parçalaması gibi faaliyetlerde görevlidir. Beslenme, çevresel faktörler, stres gibi bazı etmenlerle mikrobiyota içeriği değişebilir. Bu durum bazı hastalıkların oluşmasına yol açar.

Fekal Mikrobiyota Transplantasyonu Nedir?

Fekal mikrobiyota transplantasyonu sağlıklı bir kişiden alınan gaitanın içerisindeki mikroorganizmaların ayrıştırılarak bir hastanın bağırsağı içerisine nakledilmesi işlemidir. Gaita içerisinden laboratuvar ortamında ayrılarak çoğaltılan mikroorganizmalar enema gibi formülasyonlar yardımıyla direkt olarak bağırsak içerisine verilir. Bozulmuş bağırsak mikrobiyotasının yeniden oluşturulması ve dengelenmesi amacıyla kullanılır. Mikrobiyota bozulması sebebiyle oluşan hastalıkların tedavisinde kullanılabilir. Bu işlem genellikle kronik ishal tedavisi için tercih edilmektedir.

Mikrobiyota İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Gut Mikrobiyota Nedir?

Gastrointestinal sistem içerisinde doğal olarak bulunan bakteri, mantar, virüs gibi mikroorganizmaların tamamına gut mikrobiyota ismi verilmektedir. Aynı zamanda bağırsak mikrobiyotası olarak da adlandırılmaktadır.

Mikrobiyota ve Mikrobiyom Nedir?

Mikrobiyota bir arada rekabet olmaksızın yaşamını sürdüren mikroorganizmalar topluluğunu ifade etmektedir. Mikrobiyota zararlı mikroorganizmalara karşı var olduğu bölgeyi korur ve dengeyi sağlamaya yardımcı olur. Mikrobiyom ise mikrobiyota içerisinde bulunan mikroorganizmaların sahip olduğu genetik materyali tanımlamaktadır.

Probiyotik Nedir, Ne İşe Yarar?

Probiyotik bağırsak içerisindeki faydalı bakterilerdir. Bağırsaktaki sindirim faaliyetlerine yardımcı olur ve vücuttaki çeşitli sistemlerin düzgün çalışmasını sağlar. Bağırsak içerisindeki mikrobiyotanın dengesinin bozulduğu durumlarda (ishal, kabızlık gibi) takviye olarak vücuda alınabilir. Kefir, probiyotikli yoğurt, fermente turşular gibi ürünler probiyotik içeriğinden zengindir ve beslenmeye eklenebilir. Bunların yanı sıra direkt olarak tablet ve saşe formunda probiyotikler de tercih edilebilir.

Prebiyotik Nedir, Ne İşe Yarar?

Prebiyotikler, probiyotik mikroorganizmaların yaşaması ve çoğalması için ortam hazırlayan bitkisel kaynaklı ürünlerdir. Probiyotik ürünlerin kullanımı sırasında prebiyotiklerle desteklenirse tedavi daha hızlı ve etkili şekilde ilerleyecektir. Tahıllar, kuru baklagiller, kuşkonmaz, muz, patates gibi lifli ürünler prebiyotik kaynaklarıdır.