Crohn Hastalığı Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Crohn hastalığı bir tür bağırsak hastalığıdır ve ağızdan anüse kadar olan gastrointestnal sistem iltihaplanır. Fakat daha çok ince bağırsağın bitimine yakın olan bölgede iltihaplanma meydana gelir. İnsanlar arasında yaklaşık olarak binde iki oranında görülen hastalığın nedeni tam olarak bilinmez. Ayrıca semptomları kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bunun yanı sıra karın ağrısı, ishal, ateş; sıklıkla görülen yan etkiler arasında yer alır.

Crohn Hastalığı Nedir?

Sindirim sisteminde ince bağırsak bölümün son kısmında görülen Crohn hastalığı, gastrointestnal sistemin iltihaplanmasına neden olan bir tür sindirim sistemi rahatsızlığıdır. Çoğunlukla 35 ila 40 yaşlarında görülür. Ayrıca kadınlarda görülme sıklığı erkeklerden daha fazladır. Hastalık, sindirim sisteminin tutulduğu bölümlerde kalınlaşma ve ülser gibi olumsuz durumlara neden olabilir. Crohn hastalığı nedir? sorusuna cevap olarak hastalara, hastalıkta tam bir tedavi mümkün olmayabilir cevabı verilebilir. Fakat belirtileri azaltacak adımlar, kişinin çok daha sağlıklı ve rahat bir yaşantıya ulaşmasını sağlayabilir.

Crohn Hastalığı Neden Olur?

Crohn hastalığı nedenleri tam olarak bilinmese de hastalığa bazı durumların yol açabileceği ifade edilir. Bu durumlardan ilki genetik yatkınlıktır. Özellikle hastalığa sahip ebeveynlerin çocuklarının hastalık açısından risk altında olduğu düşünülür. Genellikle normal bireylere göre hastalığa sahip ebeveynlerin çocuklarında crohn hastalığının görülme oranı 14-15 kat artış gösterir.

Hastalığın nedenleri arasında çevresel faktörler de önemli bir yer edinir. Öte yandan vücudun kendi bağışıklık hücrelerinin bağırsak sistemine saldırması ve iltihaplanmaya yol açması, hastalığın nedenlerinden bir diğeridir. Öte yandan sigara tüketimi de hastalığın oluşmasında etken faktörlerden bir tanesi olabilir.

Crohn Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Crohn hastalığının belirtileri arasında karın ağrısı, ishal, kilo kaybı ve yorgunluk yer alabilir. Crohn belirtileri farklılık göstermekle birlikte genellikle şu belirtiler ile karakterize edilir:

• Karın ağrısı
• İshal
• Anüs çevresinde çatlak meydana gelmesi
• Bazı durumlarda kabızlık ve şişkinlik görülmesi
• Mide bulantısı ve kusma
• Dışkıda kan ve iltihap
• Ateş

Erken dönemlerde tedavisi yapılmayan hastalığın ilerleyen dönemlerinde semptomlar çok daha şiddetli görünebilir. Hastalığın ilerleyen dönemlerinde meydana gelen semptomlar genel hatlarıyla şu şekilde sıralanabilir:

• Kansızlık nedeniyle nefes darlığının görülmesi
• Ağızdan makata kadar olan bölgede ülser görülmesi
• Eklem ve ciltte iltihaplanma
• Anüs çevresinde ağrı ve bağırsağın son kısmı ve anüs çevresindeki deride küçük tünel şeklindeki anormal yapıların görülmesi

Belirtilen semptomlardan herhangi birinin görülmesi durumunda kişinin doktor muayenesine gitmesi önerilir. Çünkü hastalığın zamanında tedavi edilmemesi, ilerleyen dönemlerde farklı sağlık sorunlarının görülmesine neden olabilir. 

Crohn Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Crohn hastalığı tedavisi adımı öncesinde hastalığın teşhis edilmesi gerekir. Öncelikli olarak uzun süre karın ağrısı, kusma gibi belirtilere sahip bireylerin doktor kontrolüne gitmesi, teşhis için ilk adımdır. Crohn hastalığını düşündürebilen belirtilerin görüldüğü bireylerde hastalığın var olup olmadığını belirleyebilmek için fiziksel muayene ve çeşitli testler yapılır.

Hastalığın teşhisinde farklı yöntemler kullanılmakla birlikte genellikle tercih edilen yöntemler şu şekildedir:

• Biyopsi
• Endoskopi ve kolonoskopi
• Sindirim sistemi filmlerinin çekilmesi
• Dışkı örneğinin incelenmesi
• Kan testleri

Crohn teşhisi yapıldıktan sonra uygun tedaviler belirlenerek tedavi aşamasına geçilir. Hastalığın tam bir tedavisi bulunmadığından crohn’un kalıcı bir hastalık olduğunu belirtmek mümkündür. Fakat yine de hastalığın alevlendiği dönemde çeşitli yöntemler kullanılarak semptomların azaltılması olanaklı hale gelir.

Hastalığın alevlenme döneminde ilaç tedavileri ve tıbbi beslenme tedavisi uygulanır. Bu yöntemlerle hastalığın tamamen ortadan kalkması mümkün değildir. Bununla birlikte semptomların şiddeti minimalize edilir.

Crohn Hastalığına Ne İyi Gelir?

Crohn hastalığına ne iyi gelir sorusu, hastalığa sahip bireylerin sağlıklı bir beslenme düzeni oluşturmaları açısından oldukça önemlidir. Hastalığın görüldüğü bireylerin fiziksel yapıları farklılık gösterebildiği için crohn hastalığı ve beslenme ilişkisi düzenlenirken uzman desteği alınmalıdır. Açık bir crohn hastalığı yasak yiyecekler listesi bulunmamaktadır.

Fakat genel olarak hastalığa sahip kişilerin şu şekilde beslenmeleri önerilir:

• Karnabahar, brokoli ve mısır gibi yiyecekler semptomların şiddetlenmesine neden olabilir. Bu tür besinlerin kişide rahatsızlık hissine neden olması durumunda belirtilen yiyecekler tüketilmemelidir.
• ​​​​​​​​​​​​​​Acılı ve baharatlı yiyeceklerin tüketimi minimalize edilmeli hatta hiç tüketilmemelidir.
• Kahve ve koyu çay tüketiminden kaçınılmalıdır.
• Çiğ sebze tüketilmemeli, sebzeler pişirilerek kullanılmalıdır.
• Yemeklerde yağ kullanımı sınırlandırılmalıdır. Yağlı süt, yağlı peynir ve yağlı et tüketiminden kaçınılmalıdır.
• Besinlerin çok sıcak ya da soğuk olması rahatsızlık hissine neden olabilir. Bu nedenle yemeklerin ılık olmasına özen gösterilmelidir.
• Süt ishale neden olabileceği için süt kullanımları laktozsuz süt üzerinden gerçekleştirilmelidir.
• Kabak, ıspanak, semizotu, patates ve bamya gibi sebzeler düşük posalıdır. Bu nedenle bu tür sebzelerin tüketiminden kaçınılmalıdır.

Bunların yanı sıra sigara kullanımı, hareketsiz yaşam gibi hususlar da semptomların artış göstermesine neden olabilir. Bu nedenle fiziksel aktivitelere önem verilmelidir. Ayrıca stresin minimalize edilebilmesi için yoga ve nefes egzersizleri uygulanabilir. Belirtilen yöntemlerin her biri, semptomların etkisinin azaltılmasına katkıda bulunur.

Sıkça Sorulan Sorular

Crohn Hastalığı Cerrahi Tedavi Gerektirir mi?

Crohn komplikasyonları azaltılabilmesi için cerrahi müdahale gerekli olabilir. Hastalığın görüldüğü kişilerin %50 ila %70’i hayatlarında en az bir kere ameliyat kalmak zorunda kalabilir. Cerrahi müdahale, genel olarak ilaç tedavisine yanıt verilmeyen durumlarda tercih edilir. Bu nedenle ilk olarak semptomların sayısı ve şiddetine bağlı olarak ilaç tedavisi uygulanır. Cerrahi müdahalede bağırsağın hastalıklı kısmı çıkartılır. Sonrasında ise ince ve kalın bağırsakta iki sağlıklı uç birleştirilir.

Crohn Hastalığına Karşı Bağışıklık Sistemini Güçlendirmek Mümkün Müdür?

Crohn hastalığıyla yaşamak zorunda olan bireyler, bağışıklık sistemini gücendirerek komplikasyonların azalmasını sağlayabilir. Genellikle kalsiyum ve D vitamini takviyeleri, bağışıklık sisteminin güçlenmesine katkıda bulunur. Bununla birlikte kronik bağırsak kanamalarının meydana geldiği dönemlerde demir takviyesi alınması önemli olabilir. Hangi takviyenin ne zaman alınması gerektiğine bir uzman karar vereceği için bu konuda doktora danışılması oldukça önemlidir.

Crohn Hastalığı İlerlerse Ne Olur?

Crohn hastalığının tedavi edilmemesi halinde farklı sağlık sorunları meydana gelebilir. Tedavi edilmeyen hastalığın ilerleyen aşamasında görülebilecek sağlık sorunları şu şekildedir:

• Hastalık, zaman içinde bağırsağın bazı kısımlarının yaralanmasına ve daralmasına neden olabilir. Bu ise sindirim içeriğinin akışını önlediği için bağırsak tıkanıklığı sorunu görülebilir.
• ​​​​​​​Enfeksiyonların görülebildiği anüs çevresindeki deride yırtılmalar meydana gelebilir.
• Crohn hastalığının kolonu etkilemesi durumunda kolon kanseri riski artış gösterebilir.
• Karın ağrısı, kramp ve ishal gibi durumlarda sağlıklı beslenme düzeniniz bu durumdan olumsuz etkilenebilir.
• Kronik iltihaplanma durumu, sindirim sisteminin herhangi bir yerinde ve genital bölgede açık yaralara neden olabilir.
• Damarlarda ve arterlerde kan pıhtılaşması riski artış gösterebilir.

Belirtilen sağlık sorunları, tedavi edilmeyen crohn hastalığının ilerleyen aşamalarında ortaya çıkabilir. Bu tür sağlık sorunlarının görülmemesi adına belirtilen görüldüğü ilk andan itibaren doktor kontrolüne gidilmeli ve hastalığın belirtilerini azaltacak tedavi uygulamalarının gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.