Sarı Nokta Hastalığı Nedir?

Yaşlılarda rastlanan görme merkezi hasarları ve kanamaları olarak bilinen “Yaşa Bağlı Maküla Dejenerasyonu”, hastanın görme alanının ortasında giderek büyüyen bir leke olarak ortaya çıkar.

Her iki gözü de etkileyen ve hastanın bağımsız yaşama yeteneğini kaybettiren YBMD, önce bir gözde başlar ve genellikle yavaş seyreder. Bu nedenle hastaların önemli bir bölümü, gözlerinden birisinin az gördüğünü ilerleyen dönemlerde fark eder. Belirtileri yaşlılığın doğal bir sonucu olarak görüldüğü için toplumda fazla bilinmeyen bu hastalık, ileri safhalarda körlüğe neden olabilir. ,

YAŞA BAĞLI MAKULA DEJENERASYONU BELİRTİLERİ NELERDİR? 

Görme alanının ortasında giderek büyüyen lekeler oluşması, cisimleri küçük görmeye başlaması, çizgilerin itilmesi yada kırılması ve bakılan yerde net görmenin kaybolmasıdır. 

Bu şikayetleri bulunan hastaların vakit kaybetmeden doktora gitmeleri ve tedaviye başlamaları gerekmektedir.

YAŞA BAĞLI MAKULA DEJENERASYONU TOPLUMDA GÖRÜLME SIKLIĞI NEDİR?

50-65 yaş 2%
65-75 yaş 10%
75-85 yaş 35%
85 yaş üstü 50% 

YAŞA BAĞLI MAKULA DEJENERASYONU RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?

•  Yaşlanma
•  Cinsiyet (Bayanlarda biraz daha sık görülmekte)
•  Kalıtım (genetik geçiş %20)
•  Hipertansiyon
•  Sigara
•  Serum lipitlerindeki yükseklik
•  Güneş ışığı
•  Anemi

YAŞA BAĞLI MAKULA DEJENERASYONU KORUNMAK MÜMKÜN MÜ?

Sadece yaşlılarda olmayıp, miyoplarda, göz yaralanmalarında ve birçok başka hastalıkta da gelişebilen görme merkezi hasarlarından korunmak için de; sigarayı bırakmak, beslenme alışkanlığını değiştirerek sebze-meyve ağırlıklı gıdalara geçmek, güneş ışınlarından korunmak ve yıllık göz kontrollerini unutmamak gerekmektedir. 

YAŞA BAĞLI MAKULA DEJENERASYONU TİPLERİ NELERDİR?

YBMD hastalığının iki tipi vardır
•  atrofik (dry/kuru/non-neovasküler/geografik tip)
•  eksüdatif (wet/yaş/ıslak/dissiform/neovasküler/seröz tip).

Kuru tip hastaların çoğunluğunu oluşturmasına rağmen, maalesef bu hastalıktaki görme azlığının en sık nedeni yaş tip'dir.

Yaş tip olan hastalarda; retina altında gelişen yeni damar oluşumu ve zarlardan sızıntıyla beraber kanama riski vardır. Sızıntının uzun süre devam etmesi ve kanamaların tekrarlamasıyla retinadaki görmeyi sağlayan hücrelerin çalışması bozularak görme kaybına yol açar.

YAŞA BAĞLI MAKULA DEJENERASYONU TEŞHİS NASIL KONULUR? 

• OPTİK COHERENS TOMOGRAFİ: gözün arka tabakasının tomografisinin (OCT) çekilerek, olası ödem bölgeleri ve sinir tabakasının analizinde kullanılır. 
• Fundus floresein anjiografi : Hastanın ön kol damarından floresein isimli bir madde verilir. Kan dolaşımına karışan ilaç 12 saniye sonra göze ulaşır. Bundan sonra anjiografi cihazı adı verilen özel bir alet ile gözün fotoğrafları çekilir. Anjiografi ile maküladaki hasar daha ayrıntılı olarak saptanır, teşhis takip ve tedavi planı anjiografi bulgularına göre planlanır. 
• Indociyanin anjiografi :Hastanın ön kol damarından indociyanin isimli bir madde verilir. Kan dolaşımına karışan ilaç 12 saniye sonra göze ulaşır. Bundan sonra anjiografi cihazı adı verilen özel bir alet ile gözün fotoğrafları çekilir. Bu tetkik özellikle maküladaki problemlerin tespitinde kullanılmaktadır. Teşhis takip ve tedavi planı anjiografi bulgularına göre planlanır.

YAŞA BAĞLI MAKULA DEJENERASYONU TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Kuru tip için bilimsel çalışmalar devam etmekle birlikte şu anda elimizde etkinliği kanıtlanmış bir tedavi yöntemi yoktur. Fakat Lutein, Zeaxantin, vitamin C ve E, çinko, omega 3 içeren bileşimin orta evreden ileri evreye geçişi yavaşlattığı gösterilmiştir. Yaş tip için geçmişte çeşitli tedavi yöntemleri (lazer, fotodinamik tedavi) uygulanmış olsa da günümüzde kullanılan yöntem göz içine enjeksiyon yoluyla verilen anti-VEGF ilaçlardır. Bu ilaçlar çeşitli uygulama şekilleriyle kullanılabilir. Uygulama sayısı yıllık 3 ila 12 arasında değişebilir. Her ne kadar görme iyileşmesi sağlanabilse de asıl amaç mevcut görmeyi korumaktır.
Tedavi yöntemleri arasında şunlar sayılabilir;

1. Göz içi ilaç uygulamaları
2. Klasik LASER uygulaması
3. Radyoterapi
4. Cerrahi (vitrektomi+retina altındaki zarın çıkartılması, maküla'nın yer değişikliği, pupilla yoluyla ısı tedavisi, retina ve iris pigment epiteli doku nakli)
5. Fotodinamik tedavi

Sarı Nokta Hastalığıyla İlgili Sık Sorulan Sorular:

Sarı Nokta Hastalığı Kör Eder mi?

Sarı nokta hastalığı tamamen kör edici bir hastalık değildir.
 

Sarı Nokta Hastalığı Gözlüğü Neler Olabilir?

Görme kaybının seviyesine göre hastalara yüksek dereceli yakın gözlükleri, büyüteçler veya teleskopik gözlüklerle yardımcı olunabilir.

Sarı Nokta Hastalığı Nedeni Nedir?

Kesin olarak bilimemekle birlikte risk faktörleri şöyle sıralanabilir:

• Yaş (en güçlü etken)
• Ailede sarı nokta hastalığı
• Beyaz ırk
• Sigara
• Kadın cinsiyet
• Yüksek kan basıncı
• Yüksek kolesterol
• Açık göz rengi
• Güneşe maruziyet
• Miyopi
• Düşük balık tüketimi
• Kalp ve damar hastalıkları

Sarı Nokta Hastalığı Tipleri Nelerdir?

Yaş ve kuru olmak üzere iki ana tipi vardır. Erken evrelerde sarı nokta altında sarı tanecikler birikir, pigment hücrelerinde değişiklikler olur.
 

Sarı Nokta Hastalığı Yaş Tipi Nedir?

Yaş tipi, geç evrede ya sarı nokta altından anormal damarlar üreyerek sızıntı veya kanamaya neden olur.
 

Sarı Nokta Hastalığı Kuru Tip Nedir?

Kuru tipte, retina ve altındaki dokularda hücre kaybı olur.
 

Optik Koherens Tomografi (OCT) Nedir?

Optik Koherens Tomografi, retinayı ışık ile tarayıp analiz eden ve yüksek çözünürlükte doku görüntüsü sağlayan bir incelemedir. Toplam işlem süresi bir dakikadan kısadır.
 

Floresein Anjiografi ve İndosiyanin Yeşil Anjiografisi Nedir?

Ön kol toplardamarından verilen maddenin retina ve onun altındaki tabakalardaki dolaşımını bir kamera yardımıyla görüntüleme işlemidir. İşlem süresi 15 ila 25 dakika arasında değişir.

 

Sarı Nokta Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Erken evrelerde bir belirti vermeyebilir. Bu nedenle düzenli kontrol önemlidir. Geç evrelerde aşağıdaki gibi belirtiler ortaya çıkabilir;

• Düz çizgilerde çarpılma
• Renk canlılığında azalma
• Cisimleri normalden küçük görme

Daha ileri evrelerde merkezi görme azalır; okuma ve yüz tanıma güçleşir.